1-Лаборатория иши

M inerallarning qiyofasi. 
Bu xususiyat uning ichki tuzilishi va hosil 
b o ‘lish sharoiti bilan bog‘liq. Erkin o ‘sgan anizotrop mineral yaqqol 
ifodalangan kristallik shaklga ega b o ‘ladi. Odatda minerallar kristall 
agregatlar va o ‘sishmalari k o ‘rinishida uchraydilar.
3

---

Kristall agregatlari deb, minerallarning ichki tuzilishi va fazodagi 
shakli bilan bog‘liq b o ‘lgan turli shakldagi mineral donalarning 
yigindisiga aytiladi. Donalarning kattaligini hisobga olib, minerallar yirik 
donali (donalar kattaligi 5 mm.dan katta), o ‘rta donali (2-5 mm) va berk 
kristalli (0,5 mm dan kichik) turlarga b o ‘linadi. Kristall agregatlari donali, 
ustunsimon, tolasimon, yapaloq, tangachasimon shakllarda uchraydi.
M inerallar tabiatda druza, konkretsiya, sekretsiya va boshqa 
k o ‘rinishlarda uchraydi. Druzalarda - ayrim kristallarning o ‘sishmalari 
betartib (qonuniyatsiz) o ‘sgan. 
Kristallar bir tomonlari bilan birorta 
yuzaga mahkamlangan (kvars, flyuorit). Kristallarning uch tomoni (Ochiq 
b o ‘shliq tomonga qarab uchi o ‘sgan) yaqqol shakllangan. Konkretsiyalar- 
yumaloq va notugri shakldagi mineral qotishmalari radial 
shulasimon 
holatda joylashgan.
Oolitlar-kontsentrik 
tuzilishiga 
o ‘xshash b o ‘lgan, 
n o ‘xotga 
o ‘xshash mineral yigindilaridir. Sekretsiyalar - tog‘jinslaridagi b o ‘shliqlar 
mineral moddalar bilan to ‘ldirilganda hosil b o ‘ladi. Oqma shakllar-ayrim 
yuzalarni mineral jisnlar asta-sekin qoplashi natijasida hosil b o ‘ladi. 
Bunday shakllarning hosil b o ‘lish jarayonida-kolloid birikmalar asosiy 
rolni o ‘ynaydi. Bu holda kurtaksimon va shingilsimon k o ‘rinishdagi 
agregatlar stalaktit va stalagmitlar hosil qiladi.
Mineral moddalarning tolasimon yoriqlarda tez kristallanishidan 
dendritlar-tolasimon daraxtga o ‘xshash kristallar hosil b o ‘ladi.
Psevdomorfozalar 
- 
bunday 
shakllar 
to g ‘jinslaridagi 
ayrim 
minerallar yuvilishidan hosil bo‘lgan b o ‘shliqlar, mineral kristallari bilan 
to ‘ldirilganda hosil b o ‘ladi.