1-variant Berilgan vaziyat

9-variant
Berilgan vaziyat.Mushoraka: asosiy qoidalar. Musharaka yoki Shirkat ul-amval – ikki yoki undan ortiq tomonlarning shartnoma asosidagi munosabatlari bo’lib, bunda huquqiy jihatdan to’g’ri / yaroqli bo’lgan shartnomaga xos bo’lgan jihatlar albatta mavjud bo’lishi kerak.
Topshiriq mazmuni:Quyida keltirilganqoidalarga ta’rif bering va shu asosda islom bankchiligida bank va mijoz o’rtasida yuzaga keladigan munosabatlar bo’yicha misollar keltiring va baholang.
🔹 Foyda taqsimoti
🔹 Foyda va sarmoya nisbati
🔹 Zararlar taqsimoti
10-variant
Berilgan vaziyat.Ko’pchiligimiz qarz paydo bo’lishiga olib boruvchi moliyaviy munosabatlarga kirishganmiz va qarz kelishilgan vaqtda to’lanmagan holatlarni ham ko’rganmiz. Shunday holatlar yuzaga kelganda qanday yo’l tutsak to’g’ri bo’ladi? Bu holatni ortiqcha tafsilotlarsiz ko’rib chiqishga harakat qilamiz.
Birinchidan, ikki xil toifadagi qarzdorlar bo’lishini tushunib olishimiz kerak:
a) qarzini kelishilgan muddat ichida to’lamagan qarzdor, b) nochor holatda bo’lganligi uchun qarzini to’lolmayotgan qarzdor.
Birinchi toifadagi qarzdor – qarzni yopish uchun etarlicha mol-mulki bor yoki qo’shimcha daromad manbaiga ega bo’lgan-u, lekin qarzini o’z vaqtida to’lamagan shaxs. Bunday toifadagi shaxsga nisbatan kelishuv (bitim) shartlariga muvofiq turli choralarni, jumladan garovga qo’yilgan narsadan foydalanishni taqiqlash, yoki uni olib qo’yish kabi choralarni qo’llash lozim.
Ikkinchi toifadagi qarzdor –qaytarish istagi va urinishlariga qaramasdan qarzini qaytara olmayotgan shaxs. Bu holatda unga yordam berish choralarini ko’rish kerak (qarang: Quron 2:280).
Yordam berish choralaridan biri – qarzni qaytarish muddatini uzaytirishdir. Bundan tashqari, garovga qo’yilgan narsalarni darhol talab qilmaslik, ayniqsa agar garovga qo’yilgan narsa qarzdorning mehnat faoliyatiga bevosita aloqador bo’lsa (masalan mehnat quroli).
Topshiriq mazmuni:Bunday engilliklar nafaqat qarzdor uchun balki qarz beruvchi uchun ham, va umuman olganda (agar qarzdorlar soni biror bir jiddiy sabab tufayli keskin ko’payib ketgan bo’lsa), iqtisodiyot uchun ham manfaatlidir. Garovlarni ommaviy ravishda olib, ularni sotib yuborish bozorlarni izdan chiqarishi va oxir oqibat inqirozga olib kelishi mumkun (1999-2000 yillarda Yaponiyada yuz bergan inqiroz, 2008 yildagi jahon iqtisodiy inqirozi, yoki 2008-2009 yillarda Dubaida yuz bergan inqirozlar bunga misol bo’la oladi).
Garovga qo’yilgan narsalarni sotib yubormaslik, narxlarni birdaniga va to’xtovsiz ravishda tushib ketishining oldini oladi. Bundan tashqari, sabr, hamda qarzdorlarga engillik berish, keyinchalik qarzlarning to’lig’icha qaytarish imkoniyatini oshiradi. Bunday yondoshuv tomonlarning mikro manfaatlari va jamiyatning, qolaversa iqtisodiyotning makro manfaatlariga javob beradi.

Shubhasiz, biznesda bunday insonparvarlik, muvozanat va nochor qarzdorga nisbatan iltifot va xayrixohlik qarz beruvchining manfaatlarini toptamaydi (chunki uning qo’lida garovga qo’yilgan mol-mulk, hamda qarzni to’lig’icha qaytarib olish imkoniyati mavjud). Shu bilan bir qatorda bunday insonparvar munosabat, jamiyatdagi ijtimoiy-iqtisodiy muvozanat buzilishining oldini oladi va islom moliyasining haqiqiy ruhini aks ettiradi.

Yuqoridagi holatdan kelib chiqib o’z fikr mulohazalaringizni shakllantiring va misollar tuzing.