10-Mavzu: Asosiy ishlab chiqarish jarayoni hisobi va mahsulot

 Ishlab chiqarish zahiralarining sintetik hisobi 
Qishloq xo’jalik korxonalarida ishlab chiqarish zahiralarining sintetik hisobi 1000 
«Matyeriallarni hisobga oluvchi schyotlar» tizimiga kiruvchi schyotlarda yuritiladi.
Qishloq xo’jalik korxonalarida ishlab chiqarish zahiralari kirimi va chiqimi yuqorida 
nomlari zikr etilgan schyotlarda hisob bahosida aks ettiriladi. Hisob bahosi bo'lib ularning 
sotib olish qiymati (haqiqiy tannarxi), reja tannarxi, o'rtacha baho va boshqalar hisoblanadi. 
Ishlab chiqarish zahiralarini tanlab olingan hisob bahosining aniq turi qishloq xo’jalik 
korxonasi hisob siyosatida belgilanadi. 
Qishloq xo’jalik korxonalarida ishlab chiqarish zahiralari kirimining hisobi boshqa 
tashkilotlardagi singari 
bevosita 
va
bilvosita usullardan 
biri bo'yicha olib boriladi. 
Chunonchi, 
bevosita usulda 
ularning barcha manbalardan kirim qilinishi matyeriallar hisobi 
schyotlarining (1010-1090 schyotlar) debetida to'g'ridan-to'g'ri aks ettiriladi. Bunda 
matyeriallarning kelib tushish manbalarini aks ettiruvchi schyotlar (6010, 4290, 5010, 4610 
va boshqalar) Kreditlanadi. 
Bilvosita usulda 
qishloq xo'jaligi korxonalarida ishlab chiqarish zahiralarining 
ta'minotchilardan, o'zining ishlab chiqarishidan kirim qilinishi dastlab 1510 «Matyeriallarni 
tayyorlash va harid qilish» schyotining debetida aks ettiriladi. Bunda matyeriallarning kelib 
tushish manbalarini ifodalovchi schyotlar (6010, 6990, 2310 va boshqalar) Kreditlanadi. 
Matyeriallar boyliklarning omborlarga kirim qilinishi 1510 schyotning Kreditida va 1010-
1090 schyotlarning debetida aks ettiriladi. Bu usulda matyeriallarning hisob bahosidagi 
qiymati va harid qiymati o'rtasidagi farq summasi hisobot davrida alohida 1610 «Matyeriallar 
qiymatidagi farqlar» schyotida hisobga olinadi. Hisobot davri oxirida matyeriallar 
qiymatidagi farq summalari quyidagicha hisobdan chiqariladi: