10-Mavzu: Asosiy ishlab chiqarish jarayoni hisobi va mahsulot

- kelib tushgan matyeral boyliklarning harid bahosidagi qiymati (tannarxi) hisob 
bahosidan past bo'lganda: 
Dеbеt 1510
- «Matyeriallarni tayyorlash va harid qilish» schyoti; 

---

Kredit 1610
- «Matyeriallar qiymatidagi farqlar» schyoti; 
- kelib tushgan matyeral boyliklarning harid bahosidagi qiymati (tannarxi) hisob 
bahosidan yuqori bo'lganda: 
Dеbеt 1610
«Matyeriallar qiymatidagi farqlar» schyoti; 
Kredit 1510
«Matyeriallarni tayyorlash va harid qilish» schyoti; 
1610 «Matyeriallar qiymatidagi farqlar» schyotida to'plangan matyeriallarning hisob 
bahosidagi qiymati va harid qiymati o'rtasidagi farq summasi xarajatlarni aks ettiruvchi 
schyotlarning (2010, 2310, 2510, 9410, 9420, 9430) debetiga sarflangan matyeriallarning 
hisob bahosiga mutanosib tarzda qo'shimcha yozuv yoki qizil yozuv (storno) asosida hisobdan 
chiqariladi. 
Ishlab chiqarish zahiralarining qishloq xo’jalik ishlariga sarflanishi, shuningdek ularning 
sotilishi, bepul berilganishi, boshqa korxonalarga ta'sis badali sifatida kiritilishi, ish haki va 
moddiy yordam sifatida berilganishi, shuningdek turli boshqa chiqimlari guvohlik beruvchi 
hujjatlar asosida hisobda quyidagicha aks ettiriladi (1-jadval). 
1-jadval
Qishloq xo’jalik korxonalarida matyeriallarning ishlatilishi va boshqa chiqimlarini 
schyotlarda aks ettirish 
№ 
Operasiyaning mazmuni 
Summa 
Debet 
schet 
Kredit 
schet 
Asos bo'luvchi 
hujjat 
1. 
Matyeriallarning 
ishlab 
chiqarishga sarflanishi 
5000000 
2010, 
2310, 
2510 
1010-
1090 
Маtyerиал 
ҳисоbоtлари, 
dалолаtномалар 
2. 
Matyeriallarning sotilishi: 
-sotish qiymatiga 
- matyeriallarning hisob 
bahosida moddiy javobgar 
shaxs bo'ynidan soqit 
qilinishiga
-sotishdan olingan foydaga 
-sotishdan ko’rilgan zararga 
500000
400000
100000 
-- 
4010, 
9210 
9220 
9430 
9220 
1010-
1090 
9320 
9220 
Shartnoma, 
schyot-faktura 
hisob-kitoblar, 
matyerial 
hisoboti 
3. 
Matyeriallarning bepul 
berilganishi:
-byerish qiymatiga
-matyeriallarning hisob 
bahosida moddiy javobgar 
shaxs bo'ynidan soqit 
qilinishiga
-sotishdan ko’rilgan zararga
500000
500000 
500000 
4010 
9220 
9430 
9220
1010- 
1090 
4010
Shartnoma, 
schyot-faktura, 
hisob-kitoblar, 
matyerial 
hisoboti 
4. 
Ta'sis 
badali 
sifatida 
berilganishi:
- kiritish qiymatiga 
-matyeriallarning 
hisob 
bahosida moddiy javobgar 
shaxs 
bo'ynidan 
soqit 
qilinishiga 
500000
500000 
0610-
0690 
9220 
9220 
1010-
1090
Shartnoma, 
schyot-faktura, 
hisob-kitoblar, 
matyerial 
hisoboti 
5. 
Matyeriallarning ish haqi va 
moddiy yordam sifatida 
berilganishi:
-byerish qiymatiga
-matyeriallarning hisob 
bahosida moddiy javobgar 
500000
6710
9220 
Ariza, 
schyot-faktura,
hisob-kitoblar, 
matyerial 
hisoboti 

---

shaxs bo'ynidan soqit 
qilinishiga 
500000 
9220 
1010-
1090 
Qishloq xo’jalik korxonalarida ishlab chiqarish zahiralarining analitik hisobi ularning 
alohida turlari, chunonchi urug'lik va ekish matyeriallari, o'g'itlar, turli xil ximikatlar, dori-
darmonlar va boshqalar bo'yicha alohida ochilgan analitik hisob registrlarida yuritiladi. 
Buxgaltyeriya hisobining kombinasiyalashgan shaklida ishlab chiqarish zahiralarining hisobi 
maxsus «Tovar-moddiy zahiralarni hisobga olish qaydnomasi»da yuritiladi.