2-Cİ NƏŞR Əlavə VƏ DÜZƏLİŞLƏR
Yüklə 3,76 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- «Əgər siz inkar
- BÖYÜK GÜNAHLARIN SAYI
- KİÇİK GÜNAHLARDA İSRAR ETMƏYİN HÖKMÜ
17
böyük günah, dünyada hədd, axirərtdə isə əzab yoxdursa kiçik günah sayılır». Digər qrup: «Əgər bu günah haqda şəriətlər ittifaqa gəliblərsə ki, bu böyük günahdır deməli bu böyük günah, yox əgər bir şəriətdə böyük, digərində kiçik günah sayılırsa onda kiçik günahdır». Digər qrup: «Allah və Rəsulunun lənət etdiyi hər bir günah böyükdür». Digər qrup: «Nisa surəsinin əvvəlindən bu ayəyə qədər zikr edilənlər böyük günahlardır: «Əgər siz inkar (qadağan) edilmiş böyük günahlardan uzaqlaşa bilsəniz, Biz sizin kiçik günahlarınızı bağışlayarıq». (ən-Nisa 31). Günahları böyük və kiçik deyə ayırmayanlar demişlər: Günahların nə böyüyü vardır, nə də kiçiyi. Çünkü sən hər ikisində də Allaha qarşı çıxmış olursan. Asilik tərəfdən fərq olmur. Çünkü sən hər ikisində də Allaha qarşı çıxmış olursan. Onlar deyirlər: «Günahlar Allaha zərər verməz və O bundan faydalanmaz. Buna görə Allah üçün bunların bəzisi digərindən böyük olmaz. Elə isə ortada yalnız Ona üsyan etmək və əmrinə müxalif olmaq qalır. Buna görə də günahların arasında fərq olmaz». Bir qrup da deyir: «Qul günahın böyüklüyünə və kiçikliyinə baxmasın. Lakin asi olduğu Zatın əzəmətinə, qüdrətinə və günahı etməklə asiliyinə baxsın. Bu da günahlar arasında heç bir fərqin olmadığına görədir. Əgər hökmdar kölələrindən birini mühüm bir iş üçün uzaq bir bölgəyə göndərsə, digər bir köləsini də sarayının yanında olan mühüm bir iş üçün göndərsə və bunların hər ikisi də ona üsyan edib əmrinə müxalif olsalar ikisinə də qəzəblənməsi və gözündən düşmələri eyni olar». Lakin səhih odur ki, günahın böyüyü də, kiçiyi də vardır. İbn Abbas - radıyallahu anhu – da bu günahları ayırmış və böyük günaha da tərif verərək demişdir ki: «O günah ki, onu qurtarar hədd (qamçılanmaq, əl kəsmək, daş-qalaq və s.), hədə, əzab, od və lənət gələrsə bu böyük günahdır» 40 . İbn Atiyyə və İbnus Salah – rahmətullahi aleyhi –
ki: «Böyük günah həd (cəza) və ya haqqında Cəhənnəmlə təhdid olan, haqqında lənət edilən hər bir əməldir» 41 . İmam Qazali – rahmətullahi aleyhi –
hissi çəkmədən və cəsarətlə etdiyi xəta böyük günahdır. Nəfsinə uyan, peşmanlıq çəkərək, üzülərək, vicdan hissi çəkərək edilən xəta böyük günah deyildir» 42 . Bu tərifə etiraz olunaraq deyilir ki: «İnsan böyük günah olduğunu bilərək bir günah edər, bunu edərkən qorxsa, onu etməkdən peşmançılıq çəksə o əməl böyük günah olmaqdan çıxmaz». İmam Qurtubi
40 Şərhu Təhaviyə s. 371, Nəvəvi «Şərhu Muslim» 2/85. 41 İbn Həcər əl-Heysəmi «əz-Zəvacir» 1/6. 42 İbn Həcər əl-Heysəmi «əz-Zəvacir» 1/7. 18
– rahmətullahi aleyhi –
təqdir edərsə böyük günah, bundan başqaları isə kiçik günahdır» 43 . BÖYÜK GÜNAHLARIN SAYI Alimlər böyük günahların sayı olub olmadığı barəsində ixtilaf edərək iki görüşə ayrılıblar: Birinci – Böyük günahlarda say olduğunu qeyd edənlər də sayında ixtilaf etmişlər: İbn Məsud - radıyallahu anhu – deyir ki: «Dörddür», İbn Ömər - radıyallahu anhu – deyir ki: «Yeddidir», Abdullah b. Amr - radıyallahu anhu – deyir ki: «Doqquzdur», İbn Abbas - radıyallahu anhu – deyir ki: «Onlar yeddi yüzə yaxındır» 44 , İmam Zəhəbi –
–
Əbu Talib əl-Məkki –
–
günahları səhabələrin sözlərindən götürərək cəm etdim və gördüm ki, dördü qəlbdədir: 1. Allaha şirk qoşmaq. 2. Günah üzərində israr etmək. 3. Allahın rəhmətindən ümüd üzmək. 4. Allahın məkrinə əmin olmaq. Dördü də dildədir: 1. Yalan şahidlik. 2. İffətli qadınlara böhtan. 3. Yalan and. 4. Sehr. Üçü də qarınla əlaqədardır: 1. İçki içmək. 2. Yetim malını yemək. 3. Riba (faiz). İkisi də övrət yeri ilə əlaqədardır: 1. Zina. 2. Lut qövmünün əməlini etmək. İkisi də əllə bağlıdır: 1. Öldürmək. 2. Oğurluq. Biri də ayaqla: 1. Döyüş meydanından qaçmaq. Biri də vardır ki, bütün bədənlə əlaqədardır: 1. Valideyinlərə ağ olmaq» 45 .
Peyğəmbər –
–
həlak edici günahlardan çəkinin, sizə böyük günahların ən böyüyünü xəbər verimmi? və s. böyük günahlardan bəhs edən hədislər onu göstərir ki, böyük günahların sayı çoxdur. Bir hədisdə yeddisindən söhbət gedirsə, digərində doqquzundan və başqa böyük günahlardan bəhs edilir. Daha doğrusu böyük günahların sayı və sərhədi bəlli deyildir. İkinci – Böyük günahlarda say olmadığını qeyd edənlər isə deyirlər ki, bu haqda ayə və hədislərdə müəyyən say gəlməmişdir.
Günahlarda israr etmək, onlara qapanmaq, davam etmək, onları tərk etməmək, onlardan tövbə etməmək və istiğfar diləməmək, qəlbən günaha bağlanmaq, və ya onları etməkdən sevinc duymaq məsələsinə gəlincə, Əhli Sünnə vəl Cəmaata görə bunun hökmü böyük günahları edən kimsənin hökmü kimidir. Belə bir kimsənin sonunun pis olmasından qorxulur. Çünki onlara görə günahlar küfrün dəhlizidir. Bunlar ondan
43 Əhkamul Quran 5/160-161. 44 İbn Həcər «əz-Zəvacir» 1/9, İbn Cərir «Camiil Bəyan» 1/41, Fəthul Bəri 12/183. 45 İbn Qeyyim «Cəvabul Kəfi» s. 136, İbn Həcər «əz-Zəvacir» 1/12. Yüklə 3,76 Mb. Dostları ilə paylaş:
|