13
Həmçinin – Allah, Peyğəmbərlərini, Nəbilərini də dilədiyi
kimsələrdən seçir: «Allah Peyğəmbərliyi hara (kimə) göndərəcəyini Özü
daha yaxşı bilir». (əl-Ənam 124). «Rəbbin istədiyini yaradar və seçər.
Onların heç bir ixtiyarı yoxdur». (əl-Qəsəs 68). «Allah mələklərdən də
Peyğəmbərlərdən seçər, insanlardan da. Həqiqətən Allah (hər şeyi)
eşidən və görəndir». (əl-Həcc 75). Çünki O, bu seçmənin seçilən üçün
daha uyğun olduğunu, başqası üçün olmadığını bilir. Əbu Zərr -
radıyallahu anhu
–
rəvayət edir ki, Peyğəmbər
–
sallallahu aleyhi və
səlləm
–
buyurdu: «Peyğəmbərlər yüz iyirmi dörd min kişidir. Allah
onlardan Rəsullar seçdi. Bunlar da üç yüz on üç kişidir»
21
. Onlardan da
Ulul Azimi seçdi.
«Xatırla ki, bir zaman Peyğəmbərlərdən əhd almışdıq.
Səndən də, Nuhdan da, İbrahimdən də, Musadan da, Məryəm oğlu
İsadan da!». (əl-Əhzab 7). Bunlar arasından da ikisini dost seçdi. İbrahim
və Muhəmməd
–
sallallahu aleyhi və səlləm
–
i. Peyğəmbər
–
sallallahu
aleyhi və səlləm
–
buyurdu: «Şübhəsiz ki, Allah İsmail oğullarını
seçmişdir. İsmail oğullarından da Kinanəni, Kinanədən də Qureyşi,
Qureyşdən də Haşim oğullarını, Haşim oğullarından da Məni seçdi»
22
.
Həmçinin də Allah səhabələri bütün dünya insanlarından ayıraraq
seçməsi, onlar içərisindən bədr əhlini, Ridvan beyətində iştirak edənləri də
seçməsi buna aiddir. İbn Məsud - radıyallahu anhu
–
deyir ki: «Allah
qullarının qəlblərinə baxdı. Muhəmməd
–
sallallahu aleyhi və səlləm
–
in
qəlbini qullarının qəlbləri arasında ən xeyirli qəlb olduğunu gördü. Buna
görə də onu özü üçün (bir Peyğəmbər) olaraq seçdi və onu risalətlə
göndərdi. Muhəmməd
–
sallallahu aleyhi və səlləm
–
in qəlbindən sonra
yenə də qullarının qəlblərinə baxdı, onun səhabələrinin qəlblərini
qullarının qəlbləri arasında ən xeyirli qəlblər olduğunu gördü. Buna görə
də onları Peyğəmbərinə dini uğrunda vuruşacaq yardımçılar etdi. Buna
görə də müsəlmanların gözəl gördükləri bir şey Allah dərgahında da
gözəldir, pis gördükləri bir şey də Allah dərgahında da pisdir»
23
. Allah tək
yaratdığı kimi tövbə edənləri, inananları və yaxşı əməl edənləri də seçdi.
Onlar Onun qullarından, yaratdıqlarından seçdikləridir. Bu seçmə Allahın
hikmətinə, kimin seçilməyə daha uyğun əhil olduğunu bilməsinə dayanır.
21
Əhməd «Musnəd» 5/178,179 sənədində üç zəif kişi vardır. əl-Həkim «Mustədrək» Əbu Umamə
yolu ilə bir kişi: «Ey Allahın Rəsulu! Adəm peyğəmbərmiydi?» dedi. Peyğəmbər: «Bəli, öyrədilmiş
və danışılmış» deyə buyurdu. Kişi: «Onunla Nuh arasında nə qədər vaxt ayrılığı vardır» dedi.
Peyyğəmbər: «On əsr» deyə buurdu. Kişi: «Nuh ilə İbrahim arasında nə qədər vaxt ayrılığı vardır»
dedi. Peyğəmbər: «On əsr» deyə buyurdu. Kişi: «Ey Allahın Rəsulu! Peyğəmbərlər nə qədərdilər?»
deyə soruşdu. Peyğəmbər: «Üç yüz on beş topluluq (cəmaat)» deyə buyurdu.
22
Müslim.
23
İmam Əhməd «Musnəd» 1/379 Əhməd Şakir səhih.
14
Allah göyləri yeddi qat yaratdı. Onlardan ucalarını seçdi. Mələklərdən
«Mukarrəbin» (Ona yaxın olanları) oraya yerləşdirdi. Mələklərdən
Cəbrail, Mikail, İsrafil kimi mələkləri də seçməsi: Peyğəmbər
–
sallallahu
aleyhi və səlləm
–
gecə namazına qalxdıqda qiyamda təkbirdən sonra bu
duanı oxuyardı: «Cəbrailin, Mikailin və İsrafilin Rəbbi…»
24
. Mələklərdən
yalnız bu üçündən söz edilməsi seçilmələri və Allaha yaxınlıqlarının
kamilliyindəndir. Halbuki göylərdə neçə-neçə mələklər vardır. Cəbrail
vəhyin əminidir. Allah vəhy ilə onu Rəsullara və Peyğəmbərlərə göndərir.
Mikail yağış, bitkilər və heyvanlarla, İsrafil Qiyamətin qopacağı və
insanların diriləcəyi gün sura üfürəcəkdir. Allah Firdovs Cənnətini digər
Cənnətlərdən üstün tutdu. Onu ərşin tavanı etdi. Əbu Hureyrə –
radıyallahu anhu
–
rəvayət edir ki, Rəsulullah - səllallahu aleyhi və səlləm
- buyurdu: «Cənnətdə yüz dərəcə vardır. Allah oranı yolunda vuruşan
mücahidlər üçün hazırlamışdır. Hər iki dərəcə arasında yerlə göy arası
qədər məsafə vardır. Allahdan dilədikdə Firdovsu diləyin. O, Cənnətin
orta yerində ən üst yerdədir. Onun üzərində Allahın ərşi vardır. Cənnətin
çayları oradan qaynayır»
25
.
BÖYÜK VƏ KİÇİK GÜNAHLAR
Sələfi Salih və sonra gələnlərin görüşü budur ki, Kitab və Sünnədən
alınan dəlillərdən də göründüyü kimi günahlar: Böyük (kəbair) və Kiçik
(səğair) olaraq ikiyə ayrılır. «Əgər siz inkar edilmiş böyük günahlardan
uzaqlaşa bilsəniz, Biz sizin kiçik günahlarınızı bağışlayarıq». (ən-Nisa
31). Bu ayədən də göründüyü kimi Quranla günahlar böyük və kiçik
olaraq ikiyə ayrılır. İmam Qazali
–
rahmətullahi aleyhi
–
deyir ki:
«Şəriətdən də göründüyü kimi böyük və kiçik günahlar arasındakı fərqi
inkar etmək doğru deyildir»
26
. «Kim ki, kiçik günahlara yol verib, lakin
böyük günahlardan və əxlaqsızlıqdan uzaq durar. Həqiqətən sənin
Rəbbin böyük bağışlayandır». (ən-Nəcm 32). Ayədə keçən
Ləməm –
kiçik günahlar. Kiçilmiş əməllər mənasındadır. Bu da kiçik günahların
böyük günahlardan başqa bir şey olduğunu bəyan edir. «Allah sizə küfrü,
fusqu və üsyanı çirkin göstərdi». (əl-Hucurat 7). Allah bu ayədə
günahları üç mərtəbəyə ayırdı. Küfr, Fısq və üsyan. «(Qiyamət günü hər
kəsin) əməl dəftəri qarşısına qoyulacaq. (Ya Muhəmməd! O zaman)
günahkarların orada yazılmış öz pis əməllərindən qorxduqlarını
görəcəksən. Onlar belə deyəcəklər: Vay halımıza! Bu əməl dəftəri niyə
heç bir kiçik və böyük günahımızı nəzərdən qaçırmadan hamısını sayıb
24
Müslim 770.
25
Buxari.
26
İbn Həcər əl-Heytəmi «əz-Zəvacir» 1/5.