2 Naxçıvan Dövlət Universiteti

- 62 -
 
 
Böylece  arılıkta  belli  kolonileri  bala  yönlendirerek  daha  fazla  bal  alma  amaçlanır. 
Hedeflenen  bal  üretimi  için  nektar  akımından  yaklaşık  6  hafta  önce  bütün  kolonilerde  aşırı 
yumurtlamayı  gerçekleştirmek  amacıyla  kuluçkalık  ve  ballıkta  yumurtlama  alanları  sağlanır.  Altı 
hafta  sonra  nektar  akımı  başlangıcında,  etkin  bal  toplama  gücü,  bu  dönem  için  bırakılan 
yumurtalardan tarlacı olacak bireylerden sağlanacaktır. Kolonilerin yumurtlamasını teşvik için bol 
miktarda besin maddesi verilebilir.  
Bu dönemde bırakılan yumurtalar 3 hafta sonra pupa dönemine girince koloniler populasyon 
gücüne göre çok güçlü olanlar ve daha az güçlü olanlar diye 2 eşit kısma ayrılır. Güçlü koloniler 
üretim  kolonileri  olup  A  grubu  adı  verilerek  A1,  A2...  diye  numaralandırılır.  Daha  az  güçlü 
koloniler  ise  destek  kolonileri  olup  B  grubu  adı  verilerek  B1  ,B2..  diye  adlandırılır.  Örneğin,  A1 
üretim kovanı yakınındaki destek kolonisi o koloninin destek kovanı olup B2 ile numaralandırılır.  
Nektar  akımında  yaklaşık  3-4  hafta  önce  destek  kolonilerinden  çıkmak  üzere  olan  pupalı 
çerçeveler, üretim kolonilerine aktarılır. Bunun yanında sırlanmak üzere ballı çerçeveler de üretim 
kolonilerine  aktarılır.  Üretim  kolonilerinde  tüketime  neden  olan  larvalı  çerçeveler  (genç  kuluçka) 
ise  destek  kolonilerine  aktarılır.  Böylece  Populasyonda  üreticilerin  tüketicilere  oranı  artırılarak, 
Populasyon dinamiği ve bal biriktirme şansı da artırılır, kolonideki üretim etkinliği iyileştirilir. Bu 
arada destek kolonisinden oğul üretimi ve ana arı yetiştirilebilir. Sistemin uygulanmasına en önemli 
husus zamanlamadır. 
 
c) Paket Arı Sistemi (Arı Takviyesi ) 
 
Arıların  küçük  paketler  halinde  çerçevesiz  nakledilmesine  "Paket  Arıcılığı"  sistemi  denir. 
Taşıma  esnasında  havalandırmaya  olanak  tanıyan  iki  yüzü  elek  telle  kaplı,  diğer  yüzeyleri  ahşap 
olan, son zamanlarda plastikten imal edilenleri de kullanılan kutular içerisinde ağırlığına göre satışa 
sunulan bal arıları, "paket arı" olarak adlandırılır.  
Paket  arılar  ana  arılı  veya  ana  arısız  olabilir.  Önemli  bir  arıcılık  faaliyeti  olan  paket  arı 
üretiminde kolonilerde üretici arıların (tarlacı arı) tüketicilere oranını, yani populasyon dinamiğini 
artırmak  suretiyle  verim  potansiyelini  iyileştirebilir.  Burada  dikkat  edilmesi  gereken  en  önemli 
husus,  takviyenin  doğru  zamanda  ve  azar  azar  yapılmasıdır.  Çünkü  mevcut  koloninin  ana  arısını 
öldürme  riski  vardır.  Paket  arıların  genç  bireylerden  yaklaşık  5-15  günlük  arılardan  oluştuğunu 
düşünürsek, nektar akımının süresine bağlı olarak nektar akımından yaklaşık olarak 1-2 hafta önce 
yapılacak  takviyeler  koloni  populasyonunu  üreticiler  lehine  artırarak,  bal  üretimine  olumlu  katkı 
sağlayacaktır (Karacaoğlu vd. 1998). 
 
 
Şekil 4. Paket arılar 
 
d) Ana Arı Hapsi 

---

- 63 -
 
 
 
Nektar  döneminde  ana  arıların  hapsedilmesi,  kolonilerin  tarlacı  arı  sayısını  artırırken,  tüketime 
neden olan kuluçka ve yavru miktarını en aza indirmek suretiyle populasyon dinamiğini yükseltip 
bal biriktirme şansını artırmayı amaçlayan en kolay müdahale şeklidir.  
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Burada önemli olan diğer sistemlerde olduğu gibi zamanlamadır. Sistemin diğer önemli bir 
faydası da Varroa ile mücadelede biyolojik kontrol yöntemidir. Ana arı nektar akımından yaklaşık 4 
hafta önce hazırlanan ana arı ızgarasıyla kapatılır. Bu ızgara, bir tarafı açılıp kapanabilir, dört çıtası 
eşit kalınlıkta (4 cm) çerçeveden hazırlanabilir ve içerisine kabartılmış petek konur. Ana arı da bu 
çerçeveye konularak sadece bu çerçevede yumurtlaması sağlanır. Kuluçka sırlanınca bu petek imha 
edilip ve yerine tekrar bir petek konulabilir (Calderone 2005; Giacomelli et al. 2016) 
Böylece  nektar  taşıma  döneminde  kolonide  tüketici  bireylere  yaşama  şansı  tanımayıp, 
üretim  yapan  tarlacı  işçi  arı  yüzdesini  artırarak,  koloninin  bal  verim  potansiyeli  artırılmaktadır. 
Aynı  zamanda bu dönemde diğer peteklerde kuluçka olmadığından  ergin varroalar çoğalmak için 
sadece  bu  peteği  kullanmaktadırlar.  Kuluçka  sırlanınca  petek  imha  edileceğinden,  önemli  bir  arı 
zararlısı olan varroaya karşı etkili mücadele yapılmış olacaktır. 
Sonuç 
Her  üretim  dalında  olduğu  gibi  arıcılıkta  da  başarı  üretim  materyalini  iyi  tanımak  ve  iyi 
yönetmekten geçmektedir. Bu da ancak teknik arıcılıkla mümkündür daha fazla bal alabilmek veya 
diğer arı ürünlerini üretebilmek ancak Populasyon kontrolü ile mümkündür. Üreticinin yüksek bal 
verimi için bal mevsimi başlangıcında kolonilerini üretim etkinliğini maksimum kılacak (yani 70-80 
binlik)  düzeyde  düzenlemesi  gerekmektedir.  Kolonilerde  verimliliği  belirleyen  önemli  faktör  ise 
nektar  akımı  döneminde  tarlacı  arı  sayısının  yüksek  olmasıdır.  Bunun  için  nektar  akımından 
yaklaşık  6  hafta  önce  bütün  kolonilerde,  ana  arı  yumurtlamaya  teşvik  edilmeli,  kuluçkalık  ve 
ballıkta  yumurtlama  alanları  sağlanmalıdır  Üreticiler  daha  fazla  bal  üretimi  için  kolonilerindeki 
populasyonları  artırmada  ve  düzenlemede;  iki  ana  arılı  koloni  yönetim  sistemi,  koloni  destek 
yönetim sistemi, arı takviyesi ve ana arı hapsinden faydalanılabilir. 
 
KAYNAKLAR 
 
1.
 
Calderone,  N.  W.  2005.  Evaluation  of  Drone  Brood  Removal  for  the  Management  of  Varroa 
destructor  (Acari:  Varroidae)  in  Colonies  of  the  Honey  Bee  Apis  mellifera  L.  (Hymenoptera: 
Apidae) in the Northeastern USA. J. Econ. Entomol. 98: 645-650 
2.
 
Doğaroğlu  M.,  1988.  İki  analı  koloni  yönetim  sistemi.  Marmara  Bölgesi  I.  Arıcılık  Semineri 
Bildirileri. S 87-96, Bursa 
3.
 
FAO 2015. http://faostat3.fao.org/download/FB/BL/E. 
4.
 
Doğaroğlu  M.,  1999.  Modern  Arıcılık  Teknikleri.  Anadolu  Matbaa 
&  Ambalaj 
San.Tic.Ltd.Şti.Yayınları, 
ISBN: 975-94210-0-3, 296 s, İstanbul 
5.
 
Duff  S.R.,  Furgala  B.,  1990.  A  Comparison  of  Three  Non-Migratory  Systems  for  Managing 
Honey Bees (Apis mellifera L.) in Minnesota, American Bee Journal 130: 44- 48 
 
Şekil 4. Ana arının hapsi. 

---