2 Naxçıvan Dövlət Universiteti
Yüklə 1,87 Mb. Pdf görüntüsü
|
- 75 - 3. Arı besleme ve koloni yetiştirme Balözü akım dönemi, tüm arıcıların ümitle verimli olmasını beklediği özel günlerdendir. Hastalık görülmeden sağlıklı kolonilerle balözü akım dönemine ulaşılmak en önemli faktördür. Bunun yanında arıcılar için yaşanması gerekli olan bir balözü akım mevsimi vardır. Bazı arıcılar gezginci arılık sayesinde birkaç balözü akımını takip ederken, bir kısmı sabit arıcılık ile balözü akımına hazırlık yaparak buradan bal elde etmeye çalışırlar. Kovanlara balözü gelme döneminde yüksek verim alınması için birçok çevre şartı vardır. Bu çevre şartları mera bitkilerinin çeşitliliği, ballı bitki varlığı, balözü salgılama dönemleri, yağış durumu, günün güneşli vakitleri, rüzgär, sıcaklık, meraların diğer hayvanlar tarafmdan otlatılma durumu şeklinde sıralanabilir. Bununla birlikte, arıcı kişi bazı esaslara dikkat etmelidir. Bunlar, bölgesindeki en verimli bitkilerin çiçek açma ve balözü salgılama zamanlarını iyi bilmesi, arı kolonilerinin bal depo edebilecek güçte olması, kolonilerin hastalıklardan arıtılmış olması gibi koşullarm yerine getirilmesidir. Arı kolonilerine temel petek ve ballık (kat) verilirken dikkat edilecek huşularda vardır. Bu uygulamalar bal verimini etkilemektedir. Temel petek verilirken, çerçevelerin ortasına değil boşluklara verilmelidir. Temel petek ve ballık verilirken kesinlikle arıların tüm çerçeveleri kaplamaları ve ihtiyaç duymaları gereklidir. İhtiyaç duyulmadığı halde temel petek ve ballık verilmesi arılarda gereksiz meşguliyet ve hastalıklara yol açabilir. 4. Ana arı, kalite ve verinılilik Arıların balözü dönemine hazırlanmasında en önemli konulardan ve uygulamalardan biriside kovandaki arı sayısını artırmaktır. Bunun için balözü salgılama döneminden önce arılar yemle beslenmelidir. Bu yemleme sonucu çıkacak olan yavruların balözü mevsiminde tarlacı arı (balözü getiren) olmaları gerekmektedir. Aksi takdirde balözü mevsiminden önce ve sonra gelen arılar bir 5. Arı Kolonilerinin Nektar Akınıma Hazırlanması Bal ve diğer arı ürünlerinin verimini şüphesiz ki ana arı, kalite ve verimliliği etkiler. Doğal olarak verimli olamayan ve kovan üzerinde häkimiyet sağlayamayan ana arılar, işçi arılar tarafmdan değiştirilmektedir. Ticari ana arı yetiştiricilerinin yetiştirdikleri kalitesiz ana arılar da yeni kolonilere verildiklerinde eğer üstün vasıflı değilse kabul edilmemekte veya kısa süre sonra tekrar değiştirilmekteler. Bu koloni ve bal üretimi için telafısi zor ekonomik kayıplara sebep olmaktadır. Bu nedenle arıcılıkta kaliteli ana arı yetiştirmek ve kullanmak gerekmektedir. Ana arı koloniyi bir arada tutan, yöneten ve koloninin verimini etkileyen en önemli bireydir. Kovandaki ana arının değeri, yılın her mevsimlerinde koloniyi güçlü bir şekilde bir arada tutan yeterli sayıda yumurtlama kabiliyetine sahip, arıların davranışlarının şekillenmesi ve kendi aralarında haberleşmelerinin temininde vazifeli kimyevı mesaj molekülleri feromonları salgılama kabiliyeti ile belli olur. Çünkü her ana arının feromon kokusu farklı olup, ailedeki arılar, kendi ana arılarını, yuvalarını ve ailenin diğer fertlerini bu koku ile tanır. Arılar bu koku sayesinde başka kovanlara yönelmediği gibi, şaşırarak kovanlarına girmeye çalışan yabançı arılara da giriş izni vermez. Ana arı kalitesini genetik ve çevresel olmak üzere pek çok faktor etkilemektedir. Genetik özelliklerin iyileştirilmesi için ana arı ve erkek arı üretim metotlarmm bilinçli bir şekilde uygulanması gereklidir. Bunun için uyğun genetik yapıdaki ırk ve ekotipin seçimi ve belirlenen bu ırk ve ekotipe uygulanan seleksiyon programı ile kaliteli ana arı elde etmek gereklidir. Diğer taraftan, ana arı yetiştirme mevsimi ve tekniği, transfer edilen larvamn yaşı ve sayısı, bakıcı kolonilerin özellikleri ve çiftleştirme kolonilerin yapışı ana arı kalitesini etkileyen en nemli çevresel yetiştirme faktörleridir. Eğer bu faktörler gerekli şartlarda yapılmaz ise, yumurtlama verimi, koloniyi bir arada tutan feromonları salgılama kabiliyeti, sperma depolama kabiliyeti ve çiftleşeceği erkek arı sayısı olumsuz yönde etkilenecektir. 6. Güçlü Koloni ve Oğul Önleme Arılarda istenmediği zaman oğul verme olayı bal verimini önemli derecede etkilemektedir. Bu nedenle kolonilerin sürekli güçlü tutulması gerekmektedir. Doğal oğulu önlemek için; oğul meyli az olan kolonilerle çalışmak, kovan havalandırmasımn düzgün olması için modern kovan kullanmak, kovanlarm aşırı sıcak yerlerden uzak tutmak, yeterince temel petek vererek bal depolama ve kuluçka alanı sağlamak. Arıların oğul vermelerini bir derece önleyebilir. Bütün bu önlemlere rağmen oğul meyli başlamış ise bu koloninin oğul vermesi kaçımlmazdır. Bu durumda - 76 - yapılması gereken işlem bölme yöntemiyle suni oğul üretmektir. 7. Arı kolonilerini Hastalıktan Koruma Arı kolonilerini hastalıktan korumak için ve hastalık ve zararlılarla mücadelede arı kolonilerinin her zaman güçlü tutulma gereklidir. Arı kolonilerinin kovan içerisinde en uyğun kovan içi şartlarda yaşamlarının sürdürülmesi için gerekli tedbirler alınmalıdır. Çünkü arı kovanlarında meydana gelen hastalıklar kolonilerin kovan içerisindeki optimum şartları koruyamayıp, kovan içi koşulların (nem, sıcaklık, havalandırma) bozulduğu zaman meydana gelir. Örnek vermek gerekirse havaların aniden soğuması arı bireylerinin daha sıkı toplanmalarına sebep olur. Bu durumda arıların kaplayamadığı yavrulu peteklerde bulunan yavrular soğuk nedeniyle gözlerde ölürler. Aynı şekilde larvalar ise kireç hastalığı ve genel olarak yavru çürüklüğü olarak ifade edilen hastalıklara sebep olurlar. Bunun için modern kovanlar kullanılmalıdır. Aksi takdirde arı kovanı içerisinde çeşitli mikroorganizmaların oluşmasma sebep olmakta, yeterli sıcaklığın sağlanamaması bazen yeterli olması ana arının önce fazla yumurta bırakmasma, havaların ani soğumasıyla arıların kümeleşmesine sebep olduğundan yavru çürüklüğü hastalıklarına, sebep olurlar. Havalandırmanm ise, kovan içinde mantar ve mikro organizmaların üreme fırsatı bulmasmın yanı sıra varrova parazit sayısının da kovan içerisinde artmasına neden olur. Arı yetiştiricileri tarafmdan kolonilerin barmdırıldığı kovan içi şartlarmın ve arı koloni sayısının yüksek tutulması ideal bir arıcılık için en önemli kuraldır. 8. Sonuç Sonuç olarak, modern tekniklerin kullanımı; modern arı yetiştiriciliğinde arıların evi olan kovanların ızgaralı alttan hava alan veya polen tuzaklı olmalıdır. Bu sayede arılar kovan içi şartlarına hakim olurlar. Modern kovan kullanımı varroa parazitine karşı etkili bir mekanik yöntemdir. Bununla birlikte kovanların bir standartlarının olması uygulamada kolaylık sağlar. Küflenme ve hastalık yapıcı etmenlerin kovanda barmdırılmasmı önlemede etkili olur. Arıların balözü akımına hazırlanması, bal verimini önemli derecede etkiler. İyi yönetilen arı kolonisi yavru yetiştirmenin azaldığı bu dönemde güçlü bir tarlacı arı ile balözü akınıma girerse en yüksek bal verimi elde edilir. Ana arı yetiştirme tekniği ile kaliteli ana arı yetiştirilmesi de koloninin bal verimin etkileyecektir. Güçlü bir ana arı, yani yeterli koku salgılayan, yeteri kadar sperma depolayan, yumurtlayan ve sağlam yapışı ile koloniyi bir arada tutarak verimli çalışmasını sağlayacaktır. Ayrıca, ilkbahar ve sonbaharda arılarda mutlaka yemlenme ve varroa parazitine karşı mücadele yapılması bal verimi ve koloni gücü ve sağlığı açısmdan gereklidir. Arı yetiştiriciliğinde arıcılarm kesinlikle güçlü kolonilerle çalışmayı kendilerine prensip edilmeleri gerekmektedir. KAYNAKLAR 1. Genç, F. ve Dodoloğlu, A., (2011). Arıcılığm Temel Esasları. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi yayınları no:341, S 7-18 Erzurum. 2. Gösterit, A., Kekeçoğlu, M. ve Çıkıllı, Y. 2012. Yıgılca Yerel Bal Arısının Bazı Performans Özellikleri Bakımmdan Kafkas ve Anadolu Bal Arısı Irkı Melezleri ile Karşılaştırılması. Süleyman Demirel Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 7 (1):107-114. 3. Güler, A., Bıyık, S., Güler, M. 2011. Batı Karadeniz Bölgesi Balansı (Apis mellifera L.) Populasyonunun Morfolojik Özellikleri. 7. Ulusal Zootekni Bilim Kongresi, 14-16 Eylül, Adana. 4. Kandemir, I., Kence, M., Kence, A. 2000. Genetic and Morphometric Variation in Honeybee (Apis mellifera L.) Populations of Turkey. Apidologie, 31: 343-356. 5. Soysal, M._., Gürcan, E.K. 2005. Tekirdag İli Arı Yetistiriciligi Üzerine Bir Arastırma. Tekirdag Ziraat Fakültesi Dergisi, 2(2): 161-165. Yüklə 1,87 Mb. Dostları ilə paylaş:
|