Ü M U M İ D İ L Ç İ L İ K – I I C İ L D
221
Yazının bu formasından çinlilər, yaponlar, koreyalılar
və başqaları istifadə etmişlər. Hazırda çin yazısı üfüqi for-
mada yazılır.
Yuxarıdan aşağı, soldan sağa hərfli şaquli yazı. Bu forma
yazıda hərflər bir-birilə bitişib alt-alta yazılır, sətirlər sol-
dan-sağa tərəf istiqamətlənir.
Şəkil 36. Yuxarıdan aşağı, sağdan sola yazının istiqaməti
Şəkil 37. Yuxandan aşağı, soldan sağa yazının istiqaməti
Bu növ yazıdan çox az istifadə olunmuşdur. Bun-
dan
mancurlar, monqollar istifadə etmişlər. Qədim
monqol əlifbası Monqolustan Xalq Respublikasında
1941-ci ilə kimi istifadə olunmuşdur.
Həmin tarixdən
monqollar öz yazılarını rus qrafikası əsasında qurmağa
nail olmuşlar.
Ü M U M İ D İ L Ç İ L İ K – I I C İ L D
222
Nəhayət qeyd etmək lazımdır ki, tarixdə yazının is-
tiqamətinin belə müxtəlif formalarının meydana çıxması
çox təbii hal olaraq dialektik qanunauyğunluqların nəti-
cəsidir. Bu proses bir sıra xalqların yazı tarixindəki rolla-
rını, xidmətlərini aydınlaşdırmağa, müəyyənləşdirməyə
imkan verir.
YAZININ TƏKMİLLƏŞMƏSİ VƏ İNKİŞAFINDA
YAZI LƏVAZİMATININ ROLU
Yazının inkişafına təsir edən vasitələrdən biri də yazı
ləvazimatıdır. Yazı ləvazimatı yazının inkişafına
başqa
cəhətdən deyil, ancaq işarələrinin forması baxımından tə-
sir etmişdir
1
.
Yazı üçün əlverişli ləvazimat hazırlanması ictimaiy-
yət tarixində ən mühüm məsələlərdən biri olmuşdur. İn-
san şüurunun inkişafı ilə əlaqədar
olaraq lap qədimdən
müxtəlif əşya və materiallardan istifadə edilməyə başlanıl-
mış və yazı üçün yeni-yeni münasib vasitələr hazırlanmış-
dır. Əsrlər keçdikcə bu sahədə insanların təcrübə və ba-
carıqları artmış, bunun sayəsində get-gedə yazı ləvazimatı
da təkmilləşmişdir. Yazı tarixində ən yararlı vasitə kağız
olmuşdur. Lakin insanlar bu vasitəni birdən-birə əldə edə
bilməmişlər. Bunun, yəni kağızın
kəşfinə qədər müxtəlif
əşya və materiallardan istifadə olunmuşdur. Bütün bunları
üç mərhələyə bölmək olur.
Dostları ilə paylaş: 
