Ü M U M İ D İ L Ç İ L İ K – I I C İ L D
241
sir əlifbaların çoxunda
bu tələbə xüsusi əhəmiyyət
verilmişdir.
3. Estetik və kalliqrafik tələb. Əlifbanın hərflərinin zahi-
ri cəhətdən gözəlliyi və zərifliyi də əsas şərtlərdən he-
sab olunur. Buna görə də əlifbaların yaradılmasında
estetik cəhət də ön plana çəkilir. Hər bir xəttin qəşəng-
liyinə xüsusi nəzər yetirilir.
4. Pedaqoji və psixoloji tələb. Bu tələbə əsasən, əlifbanın
yazılışı və oxunuşu asan olmalıdır. Bunun üçün əlif-
badakı hərflər dəqiq olmalı, biri digərindən tez seçilib
fərqlənməlidir. Əlifbanın oxunuşunda çoxmənalılığa
yol verilməməlidir.
Geniş yayılmış əlifba sistemləri. Müasir dövrdə əlifba
sistemlərindən üçü daha geniş yayılmışdır.
Bunlardan
biri
latın əlifbası əsasında yaradılmış əlifba sistemidir.
Bu sistemdən indi Amerika, Avropa, Afrika və Avstraliya
ölkələrində istifadə olunur. V.A.İstrin dünya əhalisinin 30
faizindən artığının bu əlifba sistemindən istifadə etdiyini
müəyyənləşdirmişdir.
Geniş yayılmış ikinci əlifba sistemi
slavyan-Kirill qra-
fikası əsasında yaradılmış əlifbalardır. Bu sistemdən Avropa
və Asiyanın bir çox xalqları istifadə edirlər. Dünya əhalisinin
10 faizinin bu əlifba sistemindən istifadə etdiyi göstərilir.
Nəhayət, geniş yayılmış
sistemlərin üçüncüsü ərəb
əlifbasıdır.
Ərəb əlifbasından bütün ərəb ölkələrində, bun-
dan əlavə İranda, Əfqanıstanda, Pakistanda, Çində (uy-
ğur) istifadə olunur. V.A.İstrinin hesabladığına görə, bu
əlifba sistemindən istifadə edən əhalinin miqdarı
dünya
əhalisinin təxminən 10 faizini təşkil edir.
Çox geniş yayılmış bu üç sistemdən birinci və ikinci-
si bir çox cəhətdən üçüncüdən daha asan və sadədir. Ona
görə də hazırda bəzi xalqlar öz yazılarında həmin sistem-
lərdən istifadə etməyə xüsusi meyil göstərirlər.
Ü M U M İ D İ L Ç İ L İ K – I I C İ L D
242
Dostları ilə paylaş: 
