4-iii psihologija tur indd

196
Psİkolojİ
dir, gerginlik vardır ve bu memnuniyetsizliği hastalara da ulaştırırlar. Bu 
gerginlik ve memnuniyetsizlik sonucu olarak çalışanlar arasında agresif 
davranışlar da gözlenmektedir. Bu tip bölümlerde gözde huzur vardır 
ama üyeler arasında başarılı işbirliği yoktur, hastalar ise soğuk bir or-
tamda kalmaktadırlar (Res.26)
3. GRUP TAKIM - en iyi takımdır ve şu özellikleri vardır: anlayış, 
iletişim, kişisel ve uzmansal saygınlık, her bireyin kabul edilmesi, geri 
besleme mevcuttur, çatış-
malar olasıldır ama başa-
rıyla halledilir. Takımdaki 
her bireyin rolü, onun ger-
çek yetenekleri, uzmanlığı 
ve hüneriyle belirlenmiş-
tir. Bu tip takımların lideri 
vardır, ancak mevcut prob-
leme bağlı olarak, lider-
lik rotasyon eder. Çalışma 
esnasında tüm takım üye-
lerinin sürekli olarak uz-
mansal açıdan yetiştirilme-
leri, bu takım çalışmasının 
temel şartlarından biridir. 
Bu arada tüm üyeler etkin 
ve yaratıcı olmak isterler. 
Çatışmalarda yenen veya yenilenler olmaz, aralarında karşılıklı saygı var-
dır. Böyle bir takımda iyi işbirliği mevcuttur ve her çalışanın kendi profili 
dahilinde gelişmesi için imkân vardır.
Soru ve ödevler:
1. Hastanın egosu nasıldır?
2. Pratik çalışmalarda sağlık çalışanları tiplerini gözlemle. Adlarını 
vurgulamadan, davranışları konusunda tartışma aç.
3. Transfer-karşıtransfer mekanizması ne demek?
4. Feedback için örnek ver.
5. Şef ile çıkan çatışmayı nasıl halledeceksin?
6. Senin sınıfını hangi takıma sıralıyorsun ve neden?
Res. No. 27 Grup takımı şeması

---

 ✓ 
ZİHİNSEL 
HİJYEN
 
✓   FARKLI SOMATİK HASTALIKLARDA 
PSİKOLOJİK PROFİLLER
 
✓  HASTALAR İLE İLETİŞİM
HASTALAR İLE PSİKOLOJİ PRATİĞİ

---

198
Psİkolojİ
ÇOCUKLAR KENDİ HAYATLARINI ÖĞRENİR
Çocuklar  eleştiri ile yaşıyorlarsa - kınamayı 
öğrenecekler;
Çocuklar  düşmanlık içinde yaşıyorlarsa - mücadele 
etmeyi öğrenecekler;
Çocuklar  aşağılanarak yaşıyorlarsa - korkak olmayı 
öğrenecekler
Çocuklar  ayıp içinde yaşıyorlarsa - kendilerini suçlu 
hissetmeyi öğrenecekler
Çocuklar  hoşgörü içinde yaşıyorlarsa - hoşgörülü 
olmayı öğrenecekler
Çocuklar  övgüler içinde yaşıyorlarsa - takdir etmeyi 
öğrenecekler
Çocuklar  eşitlik içinde yaşıyorlarsa - adaletli olmayı 
öğrenecekler
Çocuklar  güven içinde yaşıyorlarsa - inanmayı 
öğrenecekler
Çocuklar saygı içinde yaşıyorlarsa - kendilerine değer 
vermeyi öğrenecekler
Çocuklar işaret etmek ve dostluk içinde yaşıyorlarsa - 
dünyada sevgiyi bulmaya öğreneceklerdir.
Çalış ve sev, başka hiçbir şeyin anlamı yoktur.
M. Danoyloviç
Duyguların ve vicdanınla çalşıyorsan hiçbir zaman 
gerçek Seni kaybetmeyeceksin.
Göthe

---

199
sağlık mesleki okullar için
HASTALAR İLE PSİKOLOJİ PRATİĞİ
ZİHİNSEL HİJYENİN ANLAMI
Psikoloji konusu ve dalları başlıklı dersimizde kısaca zihinsel 
hijyen konusuna değindik. Psikoloji pratiğinde, psikolojik sağlığın ko-
runması ve psikolojik bozuklukların önlenmesi bakımında önemli rol 
oynamaktadır. Bunlar sayısı çok bileşik görevlerdir, uygulandığı alanlar 
da değişiktir. Zihinsel Hijyen, ebeveyinler kendi çocuklarını nasıl yetiş-
tirmeli, öğretmenler çocuk ve öğrencilerin farklı gelişim dönemlerinde 
onlarla nasıl davranmalı, büyükler iş yerinde nasıl davranmalı vb. öğret-
mektedir. 
Büyük insanın değişik dönemlerde ağır durumları nasıl çözebilir 
(meslek seçimi, hayat arkadaşı seçimi, evlilik problemleri), hasta insan-
larla nasıl davranılmalı ve diğer kritik durumlarda nasıl davranacağımı-
zı izah etmektedir. Zihinsel Hijyen, hassas insanlar katogorisine giren 
yaşlılar, alkolikler, tutuklular, uyuşturucu bağımlıları ve diğerleriyle na-
sıl davranmamı gerektiğini öğretir. Bu sadece sağlık çalışanları, psikolog 
ve sosyal işçilerin işi değil, ebeveyn, öğretmen, yönetici ve farklı yerlerde 
ve farklı şekillerde insanlarla temasa gelen ve onlarla çalışan herkesin 
görevidir.
ÇOCUKLUK YAŞINDA ZİHİNSEL HİJYEN
Çocukluk dönemi insan yaşamının en önemli dönemlerinden biri 
olduğunu defalarca vurguladık. Kişilik teorilerinin çoğu (mesela Freud 
psikoanalizi), çocukluğun rolünü ve kişiliği üzerine olan yaşantıların et-
kisini vurgulamaktadırlar. 
Bilim adamları “uygun” ve “uygun olmayan” besleme metotları, 
memeden ayırma, hijyen alışkanlıkları yaratma ve bunların kişiliğin 
oluşmasından sonraki etkileri üzerinde durmuşlardır. Sözü edilen ak-
tivitelerle ilgili, genelde kötü test edilen tahminlerin etkisi altında olan 
işlemler varmış. Çıkarılan tek sonuç cevapların çok bileşik olduğudur. 
Beslemeyle ilgili sorunun kesin cevabı yoktur (memeden ayırıp, şişeye 
geçmesi, memeden daha erken ya da daha geç ayırılması) çocuğu sıralı 

---

200
Psİkolojİ
ya da isteğe göre beslemek, hijyen alışkanlıklarını daha erken veya daha 
geç yaratmak. Antropoloji delilleri analiz edilirse, farklı kültürlerde aynı 
işlemlerin kişiliğe farklı netice verdiği ayan olmaktadır.
Söz konusu işlem konkre çocuk için nasıl bir özel önem taşıyor, 
bu soruların özünde bulunuyor anlaşılmakta. Aynı işlemler psikoloji 
açısından tamamen farklı olabilirler, çünkü bu, işlemler nasıl yapıldı ve 
bundan doğan duygular nasıldı, sorusuna bağlıdır. Çocuğun memeden 
erken ayrılması çocukta psikolojik problemler kışkırtabilir veya kışkırt-
mayabilir, Bu her şeyden evvel annenin çocuğu memeden nasıl ayırdı-
ğına bağlıdır. Aynısı diğer işlemler için de geçerlidir. Kısacası bakımdan 
çıkan değişik duygusal yaşantılar kişiye nasıl etki etmektedir, araştırıl-
malıdır. 
Süt bebeklerinin temel bakımı ve doğru psikolojik gelişimi için be-
densel temas, dokunuş ve ana kucağı önemlidir, bundan dolayı çocuğun 
daha çok elde tutulması gerekmektedir. Bu arada hareketlerin çocukta 
korku uyandıracak kadar sert ve ani olmamasına dikkat gösterilmelidir. 
Bakımda annenin sesi de çok önemli bir unsurdur. Sevgiyle dolu 
yumuşak bir ses çocuğun hoşuna gider. Şiddetli ve hoş olmayan sesler 
çocuğu ürketir.
Çocuğun emzirilmesi sadece bedensel değil duygusal ihtiyaçlarını 
da karşılamış olur. Düzgün emzirme, yeterince mikdarda süt, çocukta 
güven ve rahatlık duygusu uyandırır. 
Anlaşılan süt bebeklerinin bakımıyla ilgili kurallara, çocuğun yı-
kanması ve sargılanmasını da dahil edeceğiz, çünkü bu işlemler bebeğin 
rahat ve huzurlu olmasını sağlar.
Karşılanmayan beslenme gereksinimleri, destek ve sevgi haricinde 
yapılan emzirme, süt çocuklarında güvensizlik duygusu geliştirir. Bu 
güvensizlik ve endişe duyguları büyüklerin kişiliğinde de derin izler bı-
rakmaktadır. Beslenme ihtiyaçları tamamen karşılanmadan memeden 
ayırılan bebekte, insanlara güven olamayacağı düşüncesini oturtabilir.
Çocuk-ebeveyn ilişkisi
 - ebeveyinlerin çocuklar karşısındaki 
tutumları, onun ilerideki yaşamının en önemli determinantını belirle-
mektedir. Tutumları en küçük yaştan, bebelik döneminden hisseder ve 
bu duygular onu ergenlik döneminde de takip eder. Bazı ebeveyinlerin 
tutumları çocukların gelişimi için faydalı, diğerleri ise zararlı olabilir. 
Örnek:

---