4-mavzu: Hujjatlarning bibliografik tavsifini tuzishning umumiy metodikasi Reja: Bibliografik tavsifning ta’rifi 2

Bibliografik tavsifning ilk shakllari
Tarix davomida turli madaniyatlarda bibliografik tavsifning bir qancha dastlabki shakllari paydo bo‘lgan. Qadimgi Misrda ulamolar o‘ram va lavhalarning mazmuni va mualliflarini tasvirlash uchun ierogliflardan foydalanganlar.
Qadimgi Yunonistonda kutubxonachilar pinakes deb nomlangan kataloglash tizimini ishlab chiqdilar, unda muallif ismlari va asarlarning nomlari mavjud edi. O‘rta asrlarda rohiblar skriptoriyadagi qo‘lyozmalarni sinchkovlik bilan ko‘chirgan va kataloglashgan. Bibliografik tavsifning ushbu dastlabki shakllari zamonaviy bibliografik amaliyotning rivojlanishiga zamin yaratdi.
Bir qancha asosiy shaxslar bibliografik tavsif sohasiga katta hissa qo‘shgan. Bunday shaxslardan biri XX asrda bibliografik tashkilotni inqilob qilgan YO‘g‘on ichak tasnifi tizimini ishlab chiqqan hind kutubxonachisi va matematiki SR Ranganatandir.
Yana bir muhim shaxs - kutubxonachilarga materiallarni kataloglash uchun tegishli tafsilotlar darajasini aniqlashga yordam berish uchun “tavsiflash darajalari” kontsepsiyasini ishlab chiqqan Maykl Gormandir. Ushbu hissalar bibliografik tavsif sohasiga doimiy ta’sir ko‘rsatdi, butun dunyo kutubxonalarida axborotni tashkil qilish va ulardan foydalanish usullarini shakllantirdi.
Panizzi va Britaniya muzeyi katalogi
Bibliografik tavsif sohasida Antonio Panizzi ishi va uning Britaniya muzeyi katalogini shakllantirishdagi roli katta ahamiyatga ega. Panizzi bibliografik ma’lumotlarni standartlashtirish va keng qamrovli katalog yaratish bo‘yicha sa’yi-harakatlari bu sohada inqilob qildi va zamonaviy kataloglashtirish amaliyotiga asos soldi. Uning tafsilotlarga jiddiy e’tibor va aniqlikka sodiqligi Britaniya muzeyi katalogini butun dunyodagi boshqa muassasalar uchun namuna bo‘lib, uni olimlar va tadqiqotchilar uchun muhim manbaga aylantirishni ta’minladi. Panizzi o‘z ishi orqali ma’lumotlarga kirishni osonlashtirish va ilmiy tadqiqotlarni davom ettirishda bibliografik tavsifning hal qiluvchi rolini ko‘rsatdi.