А. Д. Чудаков гиймятляр вя гиймятин
Yüklə 2,96 Mb. Pdf görüntüsü
|
337
pul vəsaitlərini alır, bank isə öz növbəsində marj növündə öz gəlirini alır.
Kommersiya krediti- bu kredit vekselin verilməsi üçün bağlanılır və əmanətçinin borcverənə münasibətdə maliyyə öhdəliyini ifadə edir. Daha çox yayılmış iki cür veksel növü vardır. Birincisi bu sadə veksel növüdür. Burada birbaşa borcalanın borcverənə müəyyən məbləğin ödənilməsi öhdəliyi qeyd olunmuşdur. kincisi- köçürmə adlandırılan veksellərdir (tratta). Bu özündə əmanət verənin əmanətçiyə müəyyən məbləği üçüncü şəxsə və ya vekselə görə ödəməkdən ibarətdir. Kommersiya krediti bank kreditindən aşağıdakı xüsusiyyətlərə görə seçilir: • kreditin ixtisaslaşdırılmış müəssisələr tərəfindən deyil, hər hansı sahibkar tərəfindən verilir; • kommersiya krediti istisna dərəcədə əmtəə formasında həyata keçirilir; • kommersiya krediti sənaye pul kapitalının və ya ticarətin inteqrasiya yolu ilə həyata keçirilir ki, bu da holdinq, maliyyə kompaniyanın yaradılması ilə ifadə olunur; • kommersiya kreditinin məbləği cari orta bank məbləği faizindən asağıdır; • kommersiya kreditinin ödənişində məhsulun qiyməti də daxil edilir; • kommersiya krediti növündə təqdim edilən mallar bir qayda olaraq aşağıdakı şərtlərlə həyata keçirilir; • həmin kreditin müəyyən vaxt ərzində ödənilməsi; • ancaq faktiki satışdan sonra kreditə görə satışa çıxarılmış malların ödənilməsi; • yeni açılmış hesaba görə tədarük, hansı ki, kommersiya kreditinə görə sonrakı partiya əvvəlki partiya borcunu ödədikdən sonra təchiz edilir.
stehlakçı kredit-özünün məqsədyönlü istiqamətləri ilə seçilir. Bu kredit həm pul formasında , həm də əmtəə formasında verilə bilər. Borc verən burada xüsusi maliyyə-kredit müəssisəsi və məhsul və xidmətlər təklif edən hər hansı şəxslər olz bilər.
Dövlət kreditində borcverən sifətində dövlətin icra orqanlarının məcburi iştirakı təklif olunur. Dövlət krediti Mərkəzi bank tərəfindən həyata keçirilir. Bu kredit növü maliyyə resurslarını sahələrə, regionlara 338
və həmçinin banklararası kreditlərin verilməsi növündə həmçinin banklara istiqamətləndirilə bilər.
poteka krediti- bu kredit, təqdim olunan , məsələn, yaşayış evinin tikintisində həmin yaşayış evinin girov qoymasından ibarətdir.
Beynəlxalq kredit beynəlxalq səviyyədə həyata keçirilən maliyyə-kredit fəaliyyətini ifadə edir. Yuxarıda təsvir edilmiş daxili kredit kimi, beynəlxalq kredit həm dövlət, bank və kommersiya kreditləri ola bilər. Özünün xarakterinə görə bu kredit dövlətlərarası və şəxsi, təyinata görə isə-idxal və ya ixrac əməliyyatları aparmaq üçün istiqamətləndirilmişdir.
Kreditin dəyəri dedikdə faiz normasını və ya faiz dərəcəsini (bu həmçinin ssuda faizi və ya ssuda dərəcəsi adlandırılır) qəbul etmək lazımdır. Bu təqdim olunan kreditdən və bu kreditin həcmindən asılı olaraq faiz münasibətində ifadə olunur.Təbii ki, faiz norması vaxtdan asılı olaraq dəyişilir. Ona görə də tərəflər arasında faiz normasının təyin edilməsi bu və ya digər vaxt müddətinin orta mahiyyətinə görə qəbul olunur.
Mərkəzi bank, faiz normasının götürülməsini dəyişdirməklə, Mərkəzi bankın uçot dərəcəsi dediyimiz bu norma maliyyə axınına böyük təsir göstərəcəkdir. Mərkəzi Bankın uçot dərəcəsinin dəyişdirilməsi kredit qiymətinin səviyyəsinə, həmçinin Mərkəzi bankla digər banklar arasındakı münasibətlərini təsir göstərəcəkdir.
Vaxta görə, kreditin qaytarılması üsulu, ssuda faizinin alınması üsulu və təminat növlərinə görə, həmçinin özünün təyinatına görə, əmanətçilərin kateqoriyasına görə təqdim olunan kreditləri şəkil 8.12- də göstərildiyi kimi təsnifləşdirmək olar.
Kreditə görə faiz borca büraxmış resursların istifadəsi üçün faktiki qiymət kimi özünü ifadəı edir.
.
339
Şəkil 8.12. Təklif olunan kreditlərin növləri.
təklif arasında əldə edilən kreditin müqayisəsi, ikincisi, maliyyə bazarında gəlirlərin səviyyəsinə görə . Axırıncı RF-ın Mərkəzi bankının faiz siyasətini müəyyənləşdirir.
RF-ın Mərkəzi bankı, ya təqdim olunan kreditlərin həmçinin artması istiqamətində, ya da onların məhdudlaşdırılması istiqamətində Kredit növləri llik borclar Qısamüддətli borclar Orta müddətli borclar
Uzunmüddətl i Eyni vaxtlı ödənişlərin silinməsi Möhlətlə borcların ödənilməsi Eyni bərabər paya görə faizin yığılması Borc pulun verilməsinə görə faizin alınması Etibarlı borc Təmin edilmiş borc Üçüncü şəxsin zəmanətinə görə borc Ümumi təyinat üzrə borc Məqsədyönlü borc Aqrar borc Kommersiya borcu Birja və fond poteka кредити Banklararası кредит
Bütün borcların silinmasində faizin alınması Yüklə 2,96 Mb. Dostları ilə paylaş:
|