391
keçirir , ya da ki , hər hansı bir müəssisə hansısa başqa məqsədlər üçün
əldə edir .
Adətən gömrük hüququnda ölkədən aparılması və yaxud
ölkəyə gətirilməsi üçün keçirilən mallara sayına görə müəyyən bir hədd
qoyulur . Bundan başqa , daha bir məhsul növü vardır ki , rüsum
alnmadan bu və ya digər gömrük ərazisinə keçirilə bilər. Söhbət elə
məhsullardan gedir ki , onlar bir əraziyə gətirilsə də sonra ( çox vaxt
dəyişilmiş şəkildə ) gəldiyi əraziyə qaytarılır . Belə dəyişikliklər
məhsulun üzərində hər hansı bir işin yerinə yetirilməsi ilə bağlı ola bilər
, məsələn , rənglənmə , təmir ,nümayiş və s . Bu halda həmin məhsul
başqa ərazidə olsa da onun sahibi dəyişmir . Belə məhsulları çox zaman
müvəqqəti gətirilmlş yaxud müvəqqəti aparılmış mallar adlandırırlar .
Müvəqqəti aparma və ya gətirmə rejimi çox mühümdür
və beynəlxalq iqtisadi əməkdaşlıq təcrübəsinə çox böyük təsir göstərir .
Onlar beynəlxalq xüsusiləşməyə və kooperasiyalaşmaya müsbət ya da
mənfi təsir göstərə bilərlər , yaxud yeni bazara daxil olmağa ya
köməklik edər , ya da maneçilik törədə bilərlər .
Gömrük idarələrinin ən mühüm vəzifəsi kontrabanda ilə
mübarizədir .
Kontrabanda – məhsulun gömrük sərhədlərindən
gömrük nəzarəti olmadan və yaxud yalançı sənədlərlə keçirilməsi ,
bəzən
də
xüsusiləşmiş
məhsulların
deklarasiyada
düzgün
göstərilməməsi ilə aparılması deməkdir .
RF – nın qanunlarına uyğun olan məhsullar mütləq
qaydada deklarasiya edilməlidir . ( şəkil 9. 23 ) .
Şəkil 9.23 . Deklarasiya edilməli olan məhsullar
Gömrük qanunauyğunluqlarının tam ölçüdə fəaliyyət göstərdiyi ərazini
gömrük ərazisi adlandırırlar .
ДЕКЛАПАСИЙА ОЛУНАН ЯМТЯЯЛЯР
Силащ, одлу силащ вя дюйцш сурсатлары,
щамарсцнэцлц овчу силащындан башга
Нцвя, кимйяви, биолоъи силащ, кцтляви
мящветмя силащынын диэяр нювляринин
материаллары
Наркотикляр,психотроп зящярли,
зящярляйижи, радиоактив, партлайыжы
маддяляр
Стратеъи важиб ямтяяляр
Бядии, тарихи вя археолоъи
гиймятлилярин предметляри
392
RF – nın gömrük ərazisində sərbəst gömrük zonaları və
sərbəst ambarlar vardır . Bu zonalarda idxal edilən məhsullar heç bir
gömrük rüsumları və vergiləri olmadan yerləşdirilir . Rusiya məhsulları
isə ixrac üçün qəbul edilmiş şərtlər daxilində yerləşdirilir və istifadə
olunur .
Gömrük ərazisində digər ölkənin gömrük anklavı
yerləşə bilər . Həmin dövlət üçün göstərilmiş ərazi gömrük eksklavı
adlanacaqdır .
Ölkə qruplarının gömrük siyasətinin bir – biri ilə
uyğunlaşdırılması üçün gömrük ittifaqı beynəlxalq – hüquqi alət sayılır .
Gömrük ittifaqı – elə bir azad ticarət zonasıdır ki , onun
iştirakçıları öz gömrük siyasətini həmin ittifaqın üzvləri olmayan
ölkələrlə belə razılaşmalar aparır .
9.5. RUS YANIN GÖMRÜK S YASƏT
RF – da gömrük işlərinə ümumi rəhbərliyi RF – nın prezidenti və RF
rəhbərliyi həyata keçirir . RF – nın vahid gömrük sistemini regional
gömrük idarələri , RF – nın gömrüyü və RF – nın gömrük növbətçiləri
yaradır . Bütün gömrük xidmətinin bilavasitə idarə edilməsi işlərini
onun mərkəzi orqanı – RF – nın dövlət gömrük komitəsi həyata keçirir .
( RF DGK )
RF DGK haqqında qətnamələr RF – nın prezidenti
yaxud da onun tapşırığı ilə RF – nın rəhbərliyi tərəfindən təsdiq edilir .
Regional gömrük idarələrinin , həmçinin gömrüklərin
yaradılması , yenidən qurulması və ləğv edilməsi problemləri RF DGK
– nin səlahiyyətinə daxildir . Gömrük xidmətlərinin bütün səviyyələri
üçün , daha doğrusu regional gömrük idarələri üçün , RF – nın gömrüyü
üçün və RF – nın gömrük növbətçiləri üçün “ Qətnamələr “ in qüvvəyə
minməsi qəti şəkildə ancaq RF DGK – nin səlahiyyəti hesab edilir .
RF – nın gömrük siyasəti aşağıda göstərilən əsas
məqsədlərin təmin edilməsinə yönəldilmişdir :
•
RF ərazisində əmtəə mübadiləsi prosesinin
tənzimlənməsi və gömrük nəzarətindən səmərəli
istifadə ;
393
•
Müxtəlif məhsulların ölkə ərazisindən çıxarılması
və ölkəyə gətirilməsi arasında , həmçinin valyuta
xərcləri və gəlirləri arasındakı münasibətin
saxlanılması ;
•
stehsal
və
istehlak
strukturunda
müsbət
dəyişikliklər üçün şəraitin yaradılması ;
•
Yerli iqtisadiyyatın xarici rəqiblərin mənfi
təsirindən müdafiə edilməsi ;
•
Dünya
iqtisadiyyatında
Rusiyanın
səmərəli
inteqrasiya şəraitinin yaradılması və zəmanəti ;
• RF – nın fəaliyyət göstərən gömrük kodekslərinə və
qanunvericilik aktlarına uyğun olaraq Prezidentin və RF rəhbərliyinin
müəyyənləşdirdiyi konkret məqsədlərə nail olmaq .
Amma bilavasitə gömrük nəzarəti funksiyaları , kontrabandanın
tutulması , həmçinin statistik məlumatların toplanması gömrüklərin və
gömrük nəzarətçilərinin səlahiyyəti hesab edilir .
Bu və ya digər gömrüyün yurisdiksiyasının yayıldığı
sahənin ərazi sərhədlərinin inzibati srhədlərə uyğun gəlməsi heç də
həmişə vacib deyil . Bundan başqa bütün gömrüklər sərhəd
gömrüklərinə və daxili gömrüklərə bölünür .
Sərhəd gömrükləri gömrük təminatlarına nəzarət edir ,
gömrük deklarasiyalarının doldurulmasını yoxlayır , həmçinin
məhsulların daşınmasına əsaslanan digər sənədləri yoxlayır .
Daxili gömrüklər malların yoxlanılması , gömrük
deklarasiyalarının və digər sənədlərin yığılması daxil olmaq şərti ilə
əsas gömrük işlərini yerinə yetirir .
Gömrük nəzarətçiləri gömrüyün əsas elementidir .
Amma bu element hətta uyğun olan gömrüyün yurisdiksiyası altında
yerləşsə belə, ola bilər ki , gömrük inzibatından uzaqlaşdırılsın . Bir
qayda olaraq gömrük nəzarətçiləri bütöv dövlət sərhəddi boyu təşkil
edilir . Bundan başqa belə nəzarətlər iri sənaye müəssisələrində də təşkil
edilir . Yerinə yetirilən əməliyyatın xarakterindən asılı olaraq bütün
gömrük şəkil 9.24 – də göstərildiyi kimi bölünür :
Dostları ilə paylaş: |