9.1. Jadval
element! (ko‘rinishi)
Biriktirilgan
donalab Seriyali yalpi (ko‘plab)
20-40 mayda seriyali
amaliar koeffitsiyenti
Ish joy ini maxsusligi
Mahsulot
>40
maxsus emas
keng va
10-20 o‘rta seriyali
1-10 ko‘p seriyali
Bir necha amal bajarish uchun
Cheklangan va
1
Bitta amalni bajarish uchur.
nomenklaturasi
har xil
axiiqlangan Bitta
и
Dastgohlar
Universal, RDB
boshqarila d igan
Universal, RDB boshqariladigan, Maxsus
maxsuslashtirilgan
Dastgohlar
Dastgohlar guruhlari
Guruhlar boiimlar va
Texnologik jarayon
joylashuvi
Ishchilar
bo‘yicha
texnologik j arayon bo‘yicha
bo‘yicha
Past
kvalifikatsiyasi Yuqori Yuqori va
o‘rtacha
Standart va Standart,
(sozlovchilar, yuqori)
Maxsus va
Ishchi asbob
normallash normallashtirilgan
parmalashshti
tirilgan
Nazorat oicham
asboblari Universal
Universal
va maxsus
Chegaraviy va universal
rilgan
Chegaraviy va
maxsus
Moslamalar va
Maxsuslashtirilga
normallash n va qayta Maxsus
Texnologik hujjatlar ko‘rinishlari
tirilgan sozlanadigan
Marshrut Marshrut va
amallar
To‘liq marshrut va amallar, ayrim usullar to‘liq yoritiladi
Mahsulot tannarhi
Ishlab chiqarish
Yuqori 0 ‘rtacha Past Uzoq
sikli
davom etadi
0 ‘rtacha Oz (minimal)
i
12
Ishlab chiqarish unumdorligi
Uncha yuqori emas
0 ‘rtacha
!
Yuqori (maksimal)
Normallashtirish Tajribaviy Hisobiy va
Hisobiy J
tadqiqiy !
ko‘rinishi statistik tajribaviy statistik tekshirish ;
bilan j
Ishlab chiqarish turi bir necha xil usullarida aniqlanish' mumkin. Ma’lumot berilgan detalga ishlov berish uchun texnologik jarayonni loyihalashda berilgan yillik dasturga (hajmga) asosan
jadval yordamida ishlab chiqarish turini taxmina aniqlash mumkin. Bu asosda ishlab chiqilgan texnologii; jarayoni bo‘yicha hisoblangan ishlab chiqarish taktini o‘rtachfc donaviy vaqtga nisbatan koeffitsenti К aniqlanadi va bu bilan ishlab chiqarish turiga aniqlik kiritiladi.
bu yerda, К - nisbatni aniqlovchi koeffitsent, т - ishlab chiqarish takti, tor ~ Detaining tayyorlash texnologik amallari o‘rtach; donaviy vaqti.
Ishlab chiqarish turi yillik ishlab chiqarish dasturiga asosan ishlab chiqarish turini aniqlash jadvali.
Ishlab
Jadval Bir nomdagi detallami ishlab chiqarish yillik
dasturi
chiqarish turi yengil, 20 kg o‘rtacha. 20-
300 kg
Og‘ir 300 kg dan ortiq
Donalab 100 gacha 10 gacha 1-5
101-500
|
11-200
|
6-100
|
501-5000
|
201-1000
|
101-300
|
5001-50000
|
1001-5000
|
301-1000
|
50000 dan ortiq
|
5000 dan ortiq
|
1000 dan ortiq
|
Mayda seriyali
0 ‘rta seriyali Ko‘p seriyali
yalpi (ko‘plab)
Biriktirilgan amallar koeffitsiyent orqali aniqlash mumkin, ma’lum vaqt mobaynida boiimda bajariladigan texnologik amallar soni (O) ni shu boiimdagi ish joylari (R) ga nisbati biriktirilgan amallar koeffitsiyenti (K) ga teng bo‘ladi.
K = O/R (1.2)
Mashinasozlikda ishlab chiqarish turlari quyidagicha aniqlanadi.
К < 1 boisa - yalpi ishlab chiqarish
1< К < 10 boisa - ko‘p seriyali ishlab chiqarish 10 < К < 20 boisa - o‘rta seriyali ishlab chiqarish
20 < К < 40 boisa, mayda - «kichik» seriyali ishlab chiqarish Donalab ishlab chiqarishda K>40 boiadi.
Misol. mexanik sex boiimida 15 ta ish joyi mavjud. Bir oy mobaynida 128 ta har xil texnologik amallar bajarilgan. Ishlab chiqarish turini aniqlang.
Yechish: 1) Biriktirilgan amallar koeffitsiyentini (1.2) formula yordamida aniqlaymiz.
К = 128/15 = 8,53
Demak, boiimda har bir ish joyiga o‘rtacha 8,53 amallar biriktirilgan.
Ishlab chiqarish turi 1
14
3 )' seriyali ishlab chiqarish cheklangan mahsulot nomenklaturasiga ega bo‘ladi. Nisbatan ishlab chiqarish hajrni katta bo‘lib, ishlab chiqarish davriy ravishda qaytalanadigar* partiyalar ko‘rinishida bajariladi.
Ko‘p seriyali ishlab chiqarish seriyali ishlab chiqarishni bir ko‘rinishi boiib, katta partiyalar bilan ishlov beriladi va valli ishlab chiqarishga yaqin bo‘ladi.
15
0 ‘rganilgan materialni mustahkamlash uchun savollar
Mashinasozlik texnologiyasi fanining asosiy maqsadi nima?
Ishlab-chiqarish va texnologik jarayon tushunchalari nimalardan iborat?
Texnologik jarayon qaysi tarkibiy qismlarga bo‘linadi?
Donali, seriyali va yalpi ishlab chiqarishlaming bir- biridan farqi nimada?
Yillik ishlab chiqarish dasturi qanday aniqlanadi?
Mashinasozlikda ishlab chiqarishni tashkil qilishni qanday shakllari mavjud?
16
цвов
DETALLARNIBAZALASHDA, ISHLOV BERISHDA DETALLARNI DASTGOHLARGA 0 ‘RNATISH
Ishlov berilayotgan detaining yuzalari va bazalari
Detallami dastgohlarda o‘rnatib ishlov berishda quyidagi yuzalar va bazalar mavjud:
ishlov berilayotgan yuza, bu yuzadan ishlov berish natijasida ma’lum qatlamdagi metall olib tashlanadi;
bazaviy yuzalar, bu yuzalar ishlov berish jarayonida detaining holatini belgilaydi;
v) ishlov berishda ta’minlanadigan o‘lcham uchun o ‘lchov boshi yuzasi',
g) mahkamlashda qisish kuchini qabul qiluvchi yuza;
d) ishlov berilmaydigan yuza-, Baza vazifasim yuzala chiziqlar, nuqtalar va ulaming yig'indisi bajarishi mumkin.
Bazalaming nimaga mo‘Ijallanganligiga ko‘ra quyidagicha bo‘lishi mumkin.
Texnologik bazalar o‘matish va o‘lchov bazalariga bo‘linadi. 0 ‘rnatish bazasi deb detaining ishlov berish uchun dastgohga yoki kesuvi asbobga nisbatan. o‘matishda foydalanilgan yuzaga aytiladi. 0 ‘matish bazasi sifatida ishlov berilgan va ishlov berilmagan yuzalar qosllaniladi. Mexanik ishlov berilmagan yuza qora, ishlov berilgani esa toza baza deb yuritiladi.
0 ‘matish bazalari asosiy va yordamchi bo‘ladi. Asosiy o‘rnatish bazasi deb detaining ishlov berish jarayonida o‘maydigan va boshqa yuzalar bilan tutash hamda tutash yuzalar bilan yig‘ilgan masbinada birgalikda xizmat bajaruvchi detallar yuzasiga aytiladi. Masalan, tishli g‘ildirakni markaziy teshigi.
Yordamchi o ‘rnatish bazasi deb faqatgina detalga ishlov berish jarayonida o‘matish yuzasi bo‘lib xizmat qiladigan va uni boshqa yuzalari bilan birgalikda yig‘ilgan m^shffla^jsh bajarmaydigan yuzasiga aytiladi. Bunday
o'matish bazasi ham deb yuritiladi. Mexanik ishioy berishda o‘zy",
vazifasini bajargandan so‘ng bu yuzalar qirqib yuboriladi.
0 ‘lchov bazasi deb Detaining boshqa yuzasini joylashishini ifodalovchi oicham uchun oichov boshi bo‘lib xizmat qiluvchi yuzaga aytiladi.
Yig‘ish bazasi deb - detaining yig‘ilgan mashinada boshqa detallarga nisbatan holatini belgilovchi yuzasiga (yuzalar, chiziqlar, nuqtalaryig‘indisi) aytiladi.
V ' J
Dostları ilə paylaş: |