Medain Hashani, Roberta Bajrami
8
Abstrakt, nr.1, 2015
Hyrje
Në këtë punim është bërë studimi i rolit të burimeve njerëzore në
rritjen e investimeve të NVM –ve në Komunën e Ferizajt.
Pse burimet njerëzore ndikojnë në zhvillim? Është fakt se burimet
njerëzore janë mjeti kryesor i zhvillimit të njerëzimit që nga krijimi i
jetesës e deri më tani. Gjitha zhvillimet dhe revolucionet që kanë
ndodh, faktori kryesor ka qenë njeriu, prandaj edhe në zhvillimin dhe
rritjen e NVM – ve njeriu është burimi kryesor për arritjen e vizionit
dhe qëllimeve të kompanisë.
Qëllimi i këtij punimi është vënia në pah e rëndësisë së burimeve
njerëzore në zhvillimin e bizneseve, me saktësisht analizimi i
bizneseve që të punësuarit e tyre të jenë të kualifikuar dhe me
profesion përkatës për vendin e punës, bizneset që u japin rëndësi
trajnimit dhe zhvillimit të kuadrit brenda kompanisë për rritjen e
aftësive dhe shkathtësive të tyre.
Shumë kompani në Kosovë ende nuk i kushtojnë rëndësi të
mjaftueshme burimeve njerëzore, planifikimit të tyre, rekrutimit,
orientimit në punë e deri te vlerësimi i performances. Sipas studimeve
të fundit në Kosovë, trajnimet nuk i marrin parasysh një numër i
madh i ndërmarrjeve të vogla dhe të mesme dhe sipas mendimeve të
tyre është se ato nuk kanë rëndësi.
Në këtë punim fokusi bie te profesionalizmi dhe rëndësia e trajnimeve
në NVM – të dhe ndikimi i tyre në përformancën e të punësuarve dhe
performancen e tërë kompanisë. Pasi profesionalizmi është njëri ndër
faktorët kyçë të formimit të njeriut në karrierë atëherë ky punim vë në
pah sa nga ndërmarrjet në Komunën e Ferizajt kanë të punësuar
profesionistë, dhe që janë dallimet me të shpeshta në mesë të stafit
profesional dhe jo profesional.
Zakonisht në praktikat e deri më tashme ndërmarrjet e vogla nuk e
kanë departamentin e burimeve njerëzore për shkak të numri të vogël
të punësuarve, mirëpo kjo nuk do të thotë që ndërmarrjet e vogla nuk
do të duhej që ta trajnojnë stafin e tyre, prandaj në jetën globale
trajnimet janë mese të domosdoshme. Në këtë punim është analizuar
edhe ndikimi i trajnimeve në performancën e të punësuarve dhe
Roli i burimeve njerëzore në rritjen e investimeve të NVM-ve
Rasti: Komuna e Ferizajt
Abstrakt, nr.1, 2015
9
dallimet në mesë të stafit të trajnuar dhe atyre të cilët nuk i kanë ndjek
trajnimet.
Hipotezat e studimit
H : Burimet njerëzore ndikojnë në rritjen e Investimeve të NVM-ve
H1 : Niveli i përgatitjes profesionale ndikon në zhvillimin e NVM – ve
H2 : Trajnimi profesional ndikon në zhvillimin e NVM-ve
Rishikimi i literaturës
Çdo biznes ka për qëllim maksimizimin e profitit. Që kompania ta
arrijë këtë duhet që përveç tjerash ta ketë në funksion dhe të zhvilluar
departamentin e burimeve njerëzore. Menaxhmenti i BNJ më tepër
është i përqendruar në fuqinë punëtore, kryesisht i drejtuar në
organizimin e punëtorëve, gjetjen dhe trajnimin e tyre, angazhimin e
pagesave dhe shpërblimeve që duhet bërë për ta, plotësimin e
nevojave të tyre, duke u mbështetur në punën e tyre si dhe zgjidhjen e
problemeve të cilat mund të shkaktojnë pakënaqësitë e tyre (Mullins,
L.2002 fq,418).
Procesi i Menaxhimit të Burimeve Njerëzore përbëhet nga planifikimi,
rekrutimi, seleksionimi, trajnimi dhe zhvillimi, orientimi në punë,
performanca dhe promovimi ( Ymer Havolli, 2009).
Analizat e deri tanishme rreth rolit të burimeve njerëzore në zhvillim
janë bërë kryesisht në drejtim të zhvillimit ekonomik të një vendi dhe
tërheqjen e investimeve direkte të huaja.
Sipas Lucas (1988 ), forma më e rëndësishme e akumulimit të kapitalit
njerëzor është përvetësimi i aftësive përmes shkollimit dhe trajnimit
profesional. Nëse një vend arrin t’i zhvillojë këto të dyja, pra
shkollimin cilësor dhe trajnimet profesionale, siguron rritje të
qëndrueshme ekonomike të vendit.
Sipas analizave të cilat janë bërë për investimet e huaja del se vendet
me burime njerëzore të zhvilluara kanë tërhequr investime shumë më
të mëdha në raport me vendet të cilat kanë shumë më pak të zhvilluar
BNJ. ( Aslam Khan M, 2007). Pra, kapitali njerëzor që të jetë avantazh
konkurrues i çdo vendi duhet të këtë arsimim të nivelit të lartë dhe
trajnime profesionale. ( Aslam Khan M, 2007 ).
Medain Hashani, Roberta Bajrami
10 Abstrakt, nr.1, 2015
Sipas disa studimeve jo gjithherë ekziston lidhshmëri pozitive
ndërmjet kapitalit njerëzor dhe rritjes ekonomike. Behrman (1987),
Dasgupta dhe Weale (1992) kanë gjetur se ndryshimet në arsimin e të
rriturve nuk janë të lidhura në mënyrë të konsiderueshme me
ndryshimet në prodhim. Banka Botërore (1995), gjithashtu raporton
mungesën e një korrelacioni të pjesshëm mes rritjes ekonomike dhe
zhvillimit të burimeve njerëzore ( Daisi. O, 2011).
Nëse ekziston lidhshmëri pozitive apo negative ndërmjet burimeve
njerëzore dhe rritjes ekonomike dhe vërtetime se burimet njerëzore
kanë rol të rëndësishëm në rritjen ekonomike të vendeve, atëherë
shtrohet pyetja : A ekziston lidhshmëri ndërmjet burimeve njerëzore
dhe rritjes së investimeve të Ndërmarrjeve të Vogla dhe të Mesme ?
Ndërmarrjet e vogla dhe të mesme mund të përcaktohen si firma të
pavarura, të cilat punësojnë një numër te specifikuar të punëtorëve.
Ky numër ndryshon në vende të ndryshme të Evropës, varësisht nga
përcaktimet e tyre nëpër sistemet statistikore kombëtare. Përderisa në
Bashkimin Evropian (BE, tash e tutje), ky numër i specifikuar është
250 punëtorë që një ndërmarrje e vogël dhe e mesme mund të
cilësohet e tillë, në Shtetet e Bashkuara të Amerikës (SHBA, tash e
tutje) kjo shifër është më pak se 500 punëtorë, (OECD, 2000).
Ndërmarrjet e vogla në anën tjetër janë ato firma të cilat kanë të
punësuar 50 ose më pak punëtorë. Te ndërmarrjet e vogla bënë pjesë
edhe një kategori tjetër e ndërmarrjeve që quhen mikro-ndërmarrje.
Këto mikro-ndërmarrje punësojnë dhjetë ose pesë punëtorë, por edhe
më pak (OECD, 2000).
Edhe në Kosovë klasifikimi i ndërmarrje bëhet pothuajse i njëjtë me
ato të BE-së dhe shteteve të rajonit. Në Kosovë janë të regjistruara
shumë biznese si mikro-ndërmarrje të cilat kryejnë aktivitetin
ekonomik të tyre me 1 deri në 9 të punësuar, ndërmarrjet e vogla (me
10 deri në 49 të punësuar) dhe ndërmarrjet e mesme (me 50 deri në
249 të punësuar), (MEI 2012, MTI 2012).
Rëndësia e ndërmarrjeve të vogla dhe të mesme është krijimi i
inovacioneve, mundësia e punësimit, pavarësia në veprim dhe
konkurrenca (Ramadani. V, 2012 ).
Efektet e informacionit rreth globalizimit por edhe faktorë të tjerë,
ndryshojnë mjedisin e ndërmarrjes. Në këtë rast, që ndërmarrjet të
Dostları ilə paylaş: |