Ağ ciyərlərin xronik obstruktiv xəstəliyi üzrə klinik protokol
Yüklə 286,43 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- XBT-10 ÜZRƏ TƏSNİFAT
- AĞIRLIQ DƏRƏCƏSİNƏ GÖRƏ ACXOX-un TƏSNİFATI
- Ağırlıq dərəcəsi Xüsusiyyətləri I (yüngül)
6
AB ACXOX – ağ ciyərlərin xroniki obstruktiv xəstəliyi AÇF – angiotenzin çevirən ferment BA – bronxial astma DÜÇ – durğunluq ürək çatışmazlığı FEV1 – sürətləndirilmiş nəfəsvermənin birinci saniyədə həcmi FVC – ağ ciyərlərin sürətləndirilmiş həyat tutumu XBT-10 – Xəstəliklərin Beynəlxalq Təsnifatı (10-cu buraxılış) İQKS – inhalyasion qlükokortikosteroidlər KT – kompüter tomoqrafiyası NVZS – nəfəs vermənin zirvə sürəti QKS – qlükokortikosteroidlər TÇ – tənəffüs çatışmazlığı TS – tənəffüsün sayı SQKS – sistem qlükokortikosteroidləri Klinik protokol Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyinin İctimai Səhiyyə və İslahatlar Mərkəzində hazırlanmışdır. 7
pulmonoloqlar, ailə həkimləri üçün nəzərdə tutulmuşdur. Pasiyent qrupu: ağ ciyərlərin xroniki obstruktiv xəstəliyi olan böyük yaşlı şəxslər. Protokolun məqsədləri: ►
Müasir diaqnostika və müalicə metodlarını tətbiq etməklə ACXOX-un diaqnostika və müalicəsinin təkmilləşdirilməsi ►
►
ACXOX-lu xəstələrin həyat keyfiyyətinin yaxşılaşdırılması ÜMUMİ MÜDDƏALAR Ağ ciyərlərin xroniki obstruktiv xəstəliyi (ACXOX): ►
►
35 yaşdan yuxarı şəxslərdə yaranır; ►
müxtəlif risk faktorlarının, xüsusilə siqaret çəkmənin, təsiri nəticəsində əmələ gəlir; ►
əsasən tənəffüs yollarının distal hissələri və ağ ciyər parenximasının zədələnməsi, emfizemanın yaranması ilə müşayiət olunur; ►
ağ ciyərdən kənar orqanların zədələnməsi ilə səciyyələnir; ►
hava axını sürətinin tam bərpa edilməyən məhdudlaşması xarakterikdir; ►
iltihabi reaksiyadan fərqlənir və ağırlıq dərəcəsindən asılı olmur.
Xəstəlik, meylliyi olan şəxslərdə inkişaf edir və öskürək, bəlğəmin ifrazı və təngnəfəsliyin artması ilə müşayiət olunur, proqressivləşən xarakter daşıyır, xroniki tənəffüs çatışmazlığı və xroniki ağ ciyərin formalaşması ilə nəticələnir.
►
və ya regionun ətraf mühitinin vəziyyətindən əhəmiyyətli dərəcədə, cins və irqdən isə daha az dərəcədə asılıdır. Klinik protokol Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyinin İctimai Səhiyyə və İslahatlar Mərkəzində hazırlanmışdır. 8 ► ACXOX ölüm hallarının aparıcı səbəbləri arasında dünya üzrə 6- cı, inkişaf etmiş Avropa ölkələri üzrə – 5-ci, ABŞ-da 4-cü yer tutur. Son 20 il ərzində ölüm halları kişilər arasında hər 100 000 əhaliyə 73-dən 82,6-ya, qadınlar arasında hər 100 000 əhaliyə 20,1-dən 56,7-yə qədər artmışdır. Ehtimal olunur ki, dünya üzrə siqaret çəkmə hallarının artması davam edəcək və nəticədə 2030- cu ilə ACXOX-dan ölüm hallarının sayı iki dəfə artacaqdır.
►
İnhalyasion təsirlər
Tütün tüstüsü Peşə tozları (üzvi və qeyri-üzvi)
Pis ventilyasiya olunan yerlərdə isitmə və yemək bişirilməsi məqsədilə bioorqanik yanacağın istifadəsi nəticəsində havanın çirklənməsi
Atmosfer havasının çirklənməsi ►
Genetik meyllik ►
Ağ ciyərlərin böyüməsi və inkişaf etməsi ilə bağlı amillər ►
Oksidləşdirici stress (oksidantların təsiri) ►
Cins (kişi) ►
Yaş (35 yaşdan yuxarı) ►
Respirator infeksiyalar ►
Sosial-iqtisadi status ►
Qidalanma ►
Yanaşı gedən xəstəliklər XBT-10 ÜZRƏ TƏSNİFAT
yollarının kəskin respirator infeksiyası ilə birgə müşahidə olunması J 44.1 Ağciyərin xroniki obstruktiv xəstəliyinə dəqiqləşdirilməmiş kəskinləşmə ilə rast gəlinmə J 44.8 Ağciyərin digər dəqiqləşdirilmiş xroniki obstruktiv xəstəliyi J 44.9 Ağciyərin dəqiqləşdirilməmiş xroniki obstruktiv xəstəliyi Klinik protokol Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyinin İctimai Səhiyyə və İslahatlar Mərkəzində hazırlanmışdır.
9
ACXOX-un təklif olunan təsnifatında xəstəlik ağırlığına görə 4 mərhələyə bölünür. Mərhələlər spirometriya nəticəsində əldə olunan FEV1 göstəriciləri ilə müəyyən olunurlar. Xarici tənəffüs funksiyasının yoxlanması mümkün olmadığı halda xəstəliyin mərhələsi klinik simptomların təhlili vasitəsilə müəyyən oluna bilər.
I (yüngül) FEV1\FVC < 70% FEV1
≥ 80% (normal göstəricidən) Bu mərhələdə pasiyent ağ ciyərlərinin funksiyasının pozulmasını hiss etməyə bilər. Adətən xroniki öskürək və bəlğəm olur, lakin bu şərt mütləq deyil.
FEV1\FVC
50%
≤ FEV1< 80% (normal göstəricidən) Bu mərhələdə pasiyentlər onları narahat edən təngnəfəslik və xəstəliyin kəskinləşməsi səbəbindən tibbi yardım üçün müraciət edirlər. Fiziki aktivlik zamanı əmələ gələn təngnəfəsliklə müşayiət olunan simptomlar güclənir. III (ağır) FEV1\FVC < 70% 30%
≤ FEV1< 50% (normal göstəricidən) Təngnəfəslik ağırlaşır və kəskinləşmələr tezləşir. IV (çox ağır) FEV1\FVC < 70% FEV1
< 30% (normal göstəricidən) və ya FEV1 < 50% (normal göstəricidən) xroniki tənəffüs çatışmazlığı ilə Bu mərhələdə həyatın keyfiyyəti əhəmiyyətli dərəcədə pisləşir, kəskinləşmələr isə həyat üçün təhlükə daşıyır. Xəstəlik əlilliyə gətirib çıxarır.
Klinik protokol Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyinin İctimai Səhiyyə və İslahatlar Mərkəzində hazırlanmışdır. Yüklə 286,43 Kb. Dostları ilə paylaş:
|