Ağayeva məNZƏR “İslam diNİn həQİQƏTLƏRİ MÖvzusular üZRƏ”
Yüklə 6,51 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- GÖYDƏ ULDUZLARI YARATDI ət-Tariq-1-3
- Göy sənin taleyin olmaq istəsən, Yollan səmalara, yüksəl bu yerdən. Arxana baxmadan yürü göylərə, Ta yıxılmayasan bir də bu yerə.
- Bilicilərə öz fikrini açıb dedi: Haçana qədər bizim sirlərimiz gizli qalacaq Bilməyəcəyik ki, öküz sarğılı çadır (asiman)
- Əvvəlcə asiman yaranıb, yoxsa Yer (“Sirlər Xəzinəsi”)
- ALLAH GECƏ VƏ GÜNDÜZÜ YARATDI İki-üç viran kəndin solmuş Ayı, ülkəri, Necə əngələ salmış əylənən fələkləri.
47 tutulması halında Günəş mələkləri iki firqə olar. Bir firqəsi təsbih edərək, Günəşi arabasından yana çəkərlər. Bir firqəsi də yenə təsbih edərək,arabanı Günəşdən yana yaxınlaşdırarlar. Bu zaman yenə Günəşi batı tərəfinə alıb gedərlər. İki-üç saatdan sonra isə günəşi əvvəlki kimi arabasının üzərinə qoyarlar. Beləcə, günəşi aləmə işıq verərək batdığı yerə çatdırarlar. Günəş tutulması kimi Ay tutulmasının da tutulma vaxtı gəldikdə, Ay arabasından dənizə ya tamamilə, ya da yarımçıq düşür ki,bu zaman ay tutulması baş verir. Onun mələkləri də iki firqə olub, eyni Günəş tutul- ması vaxtındakı minval ilə hərəkət edərək, Ayı arabasına qoyarlarsa, Ay təkrar parlayıb,qaranlıq gecəni işıqlandırar. Mələklər onu alıb batdığı yerə götürərlər.
gecə zahir olan nədir? O yanan ulduzdur,qaranlığı dələrək nurunu ətrafa yayır.
Mülk-5-And olsun ki, biz dünya səmasını (yerə ən yaxın olan göyü,qəndillərlə) ulduzlarla bəzədik, onları Şeytanlara atılan mərmilər etdik və Şeytanlar üçün yandırıb yaxan alovlu atəş əzabı hazırladıq. ən-Nəcm-1- And olsun nəcmə, ya da and olsun nəcmin Pərvərdigarına. (Şeytanları dəf etmək üçün) yuxarıdan aşağıya enən ulduzlara and ol- sun!
zil olmaq, gövdəsiz ağac,ulduz və sair mənalarda işlədilir.Bu ayədə ul- duz mənasında işlədilərək ona and içilir. Gecə vaxtı göy üzündə olan ulduzların sayı hədsizdir. İnsanların ixtira etdikləri müasir cihaz və te- leskoplar vasitəsi ilə hələ də ulduzların sayı müəyyənləşməyibdir. Ümumiyyətlə, yaradılış sistemi çox böyükdür.Astronomiya elmi müəyyənləşdirib ki, bəzi qalaktikaların ulduzları Günəşdən bir neçə milyon dəfə böyükdür. Bəzi ulduzların işığının yerə gəlib çatması üçün milyon işıq ili qədər vaxt keçir. İşığın, açıq səmada sürəti saniyədə(300 000 km) üç yüz min km-dir. Buna görə də bəzi ulduzların işığı yerə gəlib çatmır.Ulduzların dərəcələri vardır, onlardan biri Səyyarə ulduzudur. Bu ulduz ərəblər içərisində uca tutulur, çünki onun doğması və qürub etməsi qışın əlamətidir.
48 gah da geriyə gedərlər və (Günəşin işığı altında) gizlənərlər. (And olsun gündüzlər gözdən yox olub,gecələr görünən ulduzlara.)
duzlar ”Nisfun-nahar”xəttinə (yeri iki-şərq və qərb yarımkürəsinə bölən, yəni günəşin tam göyün ortasında olub günün tam yarı olması- nı bildirən vaxt) doğru hərəkət edərlər və gecə yarısından sonra aşağı enərlər.İlahi and ulduzların hər iki halətinə aiddir. Doğduğu vaxt Allahın qüdrətini izhar edərlər. Möminlər onlara baxdığı vaxt Allahın əzəmətini müşahidə edərlər. Ulduzların doğulub və qürub etməsi dənizdəki insanların yol göstəricisidir. Gəmi sərnişinləri onların doğmasından Şərqi, qürub etməsindən Qərbi müəyyənləşdirirlər və bununla şimal və cənubu da müəyyən edirlər.Gəmi kapitanı ulduzlar vasitəsi ilə gəmini idarə edir, səyyahlar da ulduzlar vasitəsi ilə yollarını tapırlar. Filosof-şair N.Gəncəvinin elmi dünyagörüşündə astronomiya elmi xüsusi yer tutur. O, kainatın sirlərinə bələd olmaq, göy cisimləri olan ulduzların, planetlərin hərəkət qanunlarını öyrənmək üçün insanlara xəyalən səmalara yüksəlməyi,yəni göy cisimləri haqqında dəqiq elmi müşahidələr aparmağı məsləhət görür. Onun bu məsləhətini aşağıdakı misralardan aydın görmək olar: Göy sənin taleyin olmaq istəsən, Yollan səmalara, yüksəl bu yerdən. Arxana baxmadan yürü göylərə, Ta yıxılmayasan bir də bu yerə. Sənin həmailin ulduz, asiman, Olmuşdur vəsilən bunlar hər zaman. (”İsgəndərnamə”) Ə.Əhmədovun apardığı araşdırmalar göstərir ki, Nizaminin fizika, həndəsə, riyaziyyat və astronomiya haqqında bəzi elmi fikirləri kəşf xa- rakteri daşıyır. Müasir elmi təsnifata görə kainatın və onun daxilində olan cisimlərin mənşəyi, onların inkişafı və gələcəyi haqqında olan elmə as- trofizika və ya kosmologiya deyilir. Qeyd olunan alimlərin araşdırmaları göstərir ki, dahi şair bu elmə də bələd olmuş, bu barədə qədim alimlərin və filosofların fikirlərini öyrənmiş, onları müqayisə etmiş, ilahiyyat təliminə və Qurana müvafiq olub-olmadıqlarını müəyyənləşdirməyə çalışmışdır. Bütün bu cəhətlər “İsgəndərnamə”əsərində daha aydın əks olunmuşdur.Şairin”İsgəndərnamə”əsərində yaratdığı Fateh İsgəndər obrazı bütün elmlərə bələd olsa da bununla kifayətlənmir, onu Kaina- 49 tın mahiyyəti, mənşəyi, inkişaf qanunauyğunluqları maraqlandırır. O, dünyanın yaranması və inkişafı haqqında əsil həqiqətləri öyrənmək məqsədilə öz zəmanəsinin ən bilikli filosof larının məclisini təşkil edir. İsgəndər həmin filosoflara müraciət edərək deyir:
Yeddi filosofun fikirlərini dinlədikdən sonra İsgəndər deyir ki, mən ulduzlar haqqında düşünmüşəm və belə nəticəyə gəlmişəm ki, ulduzlar öz-özünə əmələ gəlməyib.Nizaminin fikrincə, hər şey, o cümlədən insan əqlini Allah yaratmışdır. İlk əvvəl əqli yaradan Allah onun mahiyyətini insanlardan gizli saxlayıb. Qalan hər şeyi insan öz əqli ilə dərk edə bilər, bu şərtlə ki, insan onları dərk etməyə qadir olsun, yəni kamil olsun.
mələk, kiçiklərinə isə bir mələk təyin olunmuşdur. Hakim və güclü olan Al- lahın təqdiri ilə onları o dənizdə hərəkət etdirib, lazım olan vaxtlarda doğ- durub batırarlar. Qaf dağının arxasındakı o dənizin içində mələklər ulduzları hər birinin özünə aid olan, yeni doğuş yerlərinə apararlar. Ulduzlar göydə olan atəş parçaları ilə mələklərin söhbətlərinə qulas asmaq üçün göylərə qalxan şeytanları atəş parçaları ilə daşlayıb, yandırarlar
Onlara yox, tək bir olan Allaha səcdə edin. ən-Nəhl-12-O, gecəni, gündüzü, günü və ayı sizə tabe etdi. Ulduzlar Yüklə 6,51 Mb. Dostları ilə paylaş:
|