76
ğın altında elə bir dən, elə bir yaş-quru yoxdur ki, bəyanedici kitabda
olmasın.
ALLAH İNSANI FAİLİ-MUXTAR YARATDI
əl-Əbəsə-20-31-Allah onu hansı şeydən yaratdı?(Allah özü cavab
verir)Allah insanı nütfədən yaratdı və necə istədisə, onun əndazəsini
o cürə yaratdı. Sonra yolu ona asan etdi,xeyir və şər yollarını ona
göstərib, insanı faili-muxtar etdi. Sonra onu öldürüb qəbrə daxil etdi.
Allah istədiyi vaxt onu dirildər və Həşrə gətirər. Xeyr, heç kəs Allah
əmr edən əməlləri yerinə yetirmədi. İnsan gərək öz yeməyinə baxsın.
Biz sizin üçün yağış yağdırdıq, yerdən ot, ələf, dəni cücərtdik, üzüm,
yonca, zeytun, xurma ağacı, meyvələr, otlaq və ağacları bir-birinə sar-
maşan bağlar yetişdirdik ki, insanlar və heyvanlar ondan qidalansınlar.
Açıqlama:-Qurani-Kərimdən belə məlum olur ki,insan faili-muxtar-
dır, yəni bütün hərəkət və seçimində sərbəstdir.Əgər insan faili-muxtar
olmasaydı, onda hamı eyni düşüncədə və amalda olardı.Lakin Allah
bizləri müxtəlif yaratdığı kimi, müxtəlif də ağıl-düşüncə və qədər yaz-
mışdır. Bu haqda Quranda belə buyurulur:
“Hud-118-Əgər Rəbbin istəsəydi, bütün insanları tək bir ümmət
edərdi. Lakin Rəbbinin mərhəmət etdiyi kimsələr istisna olmaqla, onla-
rı müxtəlif yaratmışdır.”
Biz insanlar, həqiqətən də, belə düşünürük ki,bütün hərəkət və
düşüncələrimiz yalnız özümüzə məxsusdur.Yəni ürəyimiz istəyən kimi
hərəkət edir, danışır, gəzir, yeyib- içir,hər bir işimizdə özümüzü sərbəst
bilir və nəfsi istəklərimizə uyaraq bu həyatda yaşayırıq. Lakin Qurani-
Kərimdə bizim bütün hərəkər və düşüncələrimizin, hətta alıb-verdiyi-
miz nəfəsin belə, Allahın əmrində və nəzarətində olduğu haqda ayələr
buyurulmuşdur:
“Qaf-16-And olsun ki, Biz insanı yaratdıq və nəfsinin ona nə vəsvəsə
etdiyini də Biz bilirik. Biz ona şah damarından da yaxınıq! (İnsanın adi
hərəkətlərindən tutmuş, ürəyindən keçən ən gizli hisslər, duyğular belə
Allaha məlumdur.)”
“əl-Qiyamə-36-“Məgər insan elə güman edir ki,o başlı-başına bu-
raxılacaq?”
“ən-Nəhl-77-Göylərin və yerin qeybini, gözə görünməyən, heç
kəsə bəlli olmayan məchul sirlərini bilmək ancaq Allaha məxsusdur.
Qiyamətin qopması əmri bir göz qırpımında, yaxud daha tez olar. Allah
həqiqətən hər şeyə qadirdir.”
Açıqlama:Yuxarıda qeyd edildiyi kimi, Allah-taala ilk yaratdığı
77
Qələm vasitəsi ilə Lövhu-Məhfuzda,hələ biz dünyaya gəlməmişdən
əvvəl qədərimizi yazmışdır.
Bütün hökm və ixtiyarımız yalnız onun əlindədir, niyyətimizdən də
xəbərdardır və bir nəfəs alıb verdiyimiz qədər də belə ixtiyar sahibi
deyilik. Həyatda başımıza gələnlər də yalnız onun istəyi və əmri ilədir.
Biz isə bu hadisələri yalnız qıraqdan (ya üsyan edərək, ya da susaraq)
müşahidə edə bilirik.
Əgər bizim taleyimiz əvvəldən yazılmışsa, bütün həyatımız, cismi-
miz, əqlimiz, ruhumuz yalnız Uca Allahın nəzarətində və ixtiyarında-
dırsa, onda bizim faili-muxtar olmağımızda nə hikmət vardır? Belə
qənaətə gəlmək olar ki, Allah bizlərə verdiyi bütün saysız nemətlərlə
imtahan edərək, iki yol ayrıcında qoyur və bu iki yoldan birini seçməyi
bizə təklif edir. Ya bu yollardan düzgününü, iman yolunu seçməklə, yal-
nız ona ibadət edərək, Cənnətə gedəcək, ya da ki, nəfsimizin istəklərinə,
öz qüdrətimizə (bizə elə gəlir) uyaraq, təkəbbürlü Şeytanın qoşunu ilə
birlikdə Cəhənnəmə atılacağımızı bildirir. Hər iki yolu da bizim üçün
qoyan Uca Allahdır!
Bu haqda Quranda belə buyurulur:
“əl-Bələd-8-10-Məgər biz ona iki göz vermədikmi ki, Allahın hikmət
və qüdrətini görsün? Eləcə də bir dil və iki dodaq yaratdıq ki, onların
vasitəsi ilə ürəklərindəki sözü bəyan etsinlər.Biz onu iki yola hidayət
etdik.İnsanı həm xeyir, həm də şər, həm Behişt və həm də Cəhənnəm
yoluna hidayət etdik.”
“əl-Ənam-104-Həqiqətən də, Rəbbiniz sizə açıq dəlillər gətirmişdir.
Artıq kim gözünü açıb bunları görərsə, öz xeyri nədir. Kim də korluq
edərsə,öz nəfsinə zərər etmişdir. Pis işlərdən sizi çəkindirmək üçün mən
sizin gözətçiniz deyiləm. (Mənim vəzifəm yalnız təbliğ etməkdir.)”
Qadir və Alim olan Allah ən istəkli bəndəsi və rəsulu olan
Hz.Muhəmmədin ümmətinə, doğru, düzgün yolu seçmələri üçün başqa
ümmətlərə nisbətən, daha çox fürsətlət vermişdir. Yəni İslam dinində
olan insanlar üçün müəyyən etdiyi vacibi ibadət-itaət hökmlərindən
əlavə, müqəddəs aylar,günlər və gecələr də təyin etmişdir ki,bu günlərin
də öz ibadət və itaət hökmləri vardır
Uca-Allah, ilin12 ayından 6 ayını (4-haram, 3-də mübarək, Rəcəb
ayı həm mübarək, həm də haram aydır) bizlər üçün müqəddəs edib,
hədiyyə etmişdir ki, bu günlərdə Ona daha çox ibadət edək, Onu daha
yaxından tanıyaq və bununla da hidayət yolunu tapmış olaq. Allah bi-
zim qədərimizi və nəfsimizi bilərək, bu dünyaya imtahan etmək üçün
gətirmişdir. Bu haqda Qurani-Kərimdə belə buyurulur:
“əz-Zariyat-56-Mən insanları və cinləri ancaq Mənə ibadət etmələri
üçün, yaxud Məni tanımaları üçün yaratdım.”
78
“əl-Kəhf-6-Həqiqətən, yer üzündə olan şeyləri, canlı-cansız bütün
yaranmışları insanlara imtahan üçün zinət verdik ki, onların pis və ya
yaxşı əməllərini bilək.”
“ət-Tovbə-78-Ürəklərin sirlərindən və pıçıldaşmalarından Allahın
xəbərdar olduğunu bilməyirlərmi? Çünki gizliləri bilən yalnız Allahdır.
Allahın yanında ibadət edənlə etməyən bir deyildir.”
Deməli, taleyimizin“Lövhu-Məhfuzda”yazılmasına baxmayaraq,
Allah-taala bizlərə bir daha fürsət verir ki, bəlkə ibadət, itaət, niyyət və
əməllərimizə görə, taleyimizdə, qədər-dəftərimizdə həm bu dünya, həm
də axirətimiz üçün Allah Özü (yaxşı tərəfə) dəyişiklik edə bilsin. Bu
haqda Uca Allah Qurani-Kərimdə belə buyurur: ”Mən sizin qədərinizi
dəyişdirməyənəcən nə ins, nə də cins dəyişdirə bilməz.”
“əl-Ənkəbur-7-İman gətirib yaxşı işlər görənlərin əvvəlki günahla-
rının üstünü örtər və onlara dünyada etdikləri əməllərdən daha gözəl(on
qat) mükafat verərik.Və ya gördükləri ən yaxşı əməllərə görə onları
mükafatlandırarıq.”
“ər-Rəd-39-Əvvəl nazil olan hökmdən Allah hansını istəsə, pozub,
əvəzinə başqasını qoyar. Birinci hökm nə qədər ki, zamanının tələbinə
uyğundursa, qalar.Lakin tələb dəyişsə, hökm də dəyişər. Əsil kitab,
Lövhu-Məhfuz Allahın yanındadır.”
“əd-Duxan-1-8-And olsun Allahın həlimliyinə və böyüklüyünə və aşkar
olan Kitaba! Həqiqətən, biz onu mübarək gecədə nazil etdik. Həqiqətən,biz
günahkarları Quran vasitəsi ilə qorxudarıq!O gecədə hikmətə uyğun ola-
raq əmrlər bir-birindən ayrılar. Allahın əvvəldən müəyyən etdiyi işlər:
ömür, xəstəlik, səadət, zəlillik və sair işlər haqqında hikmətə uyğun hökm
olunar. Biz öz tərəfimizdən hər işə hökm edərik. Həqiqətən, Peyğəmbərləri
və Kitabı göndərən bizik. Sənin Allahının tərəfindən rəhmət olan halda ki,
insanların behiştə getməsinə səbəb olsun.Həqiqətən, Allah bəndələrinin du-
alarını eşidən və əməllərini biləndir. Ondan başqa haqq olan Allah yoxdur!
O, insanları öləndən sonra dirildər və dırildəndən sonra öldürər.” (Kitabul-
Bəyan fi təfsiril Quran.)
Mövlana Furatı “Qırx sual”:Cənabi-Allah Ərşi-əzəmin altında və
onun nurundan yaşıl zəbərcəd (qızılı-yaşıl rəngli daş) rəngli, böyük bir
Lövh yaratmışdır ki, çevrəsi qırmızı yaqutdandır. Cənabi-Allah, Yer-
göy xalqının bilməsi və bütün məxluqatın qədərlərinin yazıya görə
cərəyan etməsi üçün bəndələrinin başından keçəcək bütün işləri Lövhi-
Məhfuza yazdırmışdır.Lakin Cənabi-Allah hər gecə və gündüz Lövhi-
Məhfuza 360 dəfə baxar, hər baxışda bir şeylər silər, yerində başqa bir
şey təsbit edər.-Məhfuzu və qələmi inkar edən münafiqdir.
Dostları ilə paylaş: |