Akademikin Son eseri
Yüklə 0,89 Mb. Pdf görüntüsü
|
bürünərsən. İnsanla insan arasında təbiətdən gözəl körpü ola bilməz. Hovuzda çağlayan sular, havada uçuşub ayağının altına tökülən yarpaqlar, quşların səsi. İkisini də eyni şeyləri düşünməyə, eyni yönə baxmağa məcbur edirdi. Yeni tanış olanlar üçün ilk mövzunu da təbiət verir. Ayselin sözlərini xatırlayan Murad: – Mən də xoşlayıram bu bağı, – deyir. Aysel: – Bir də Sahil bağını xoşlayıram. Murad zarafatla: – Gəzməyə vaxtınız olmasa da, hər gün bu bağdan keçib getməyə məcbursunuz. Mən də sizi metroya qədər ötürərəm. Aysel güldü. – Burda rastlaşmağa bir söz deyə bilmərəm. Sizin ərazidir, ancaq mən metroya getmirəm. – Yaxşı, avtobus dayanacağına ötürərəm. – Avtobusa da getmirəm. Öz maşınımızla gedirəm. Cavid bağının yanında gözləyir. – Lap gözəl, onda maşına kimi ötürərəm. Aysel bir söz demədi. Onun danışığına rus kəlmələrinin qarışması Murada qəribə gəlirdi. Sürgün mühitindən sonra adam yurdunda hər şeyin qatqısız, təmiz olmasını arzulayır. Aysellə nə barədə danışacağını bilmir. Aralarında hansı ortaq mövzular var ki, yalnız bu bağdan, muzeydən və dərsdən danışaraq bir-iki gün yoldaşlıq edə bilərdilər. Qızı yolun o üzündəki kafeyə və yaxınlıqdakı kino-teatra dəvət etmək yaxşı düşməzdi. Ən uyğunu elə bu bağda dolaşmaqdı. Aysel Muradın da iş yeri olan əzəmətli elm məbədini göstərərək: – Babam da akademik olub,– deyərək adı bütün ölkədə məşhur olan bir alimin adını çəkdi.– Amma mən görməmişdim onu. Babamın vəfatından sonra anadan olmuşam. Eşitdiyi ad Muradı çaşdırdı. O boyda alimin nəvəsinin bu qədər sadəliyi və indi bağda onunla köhnə tanışı kimi söhbət etməsi ona qəribə gəldi; lakin özünü o yerə qoymadı. Ayselin gözü yol çəkdi: – Kaş mən də görmüş olaydım onu! – Sonra üzünü Murada tutub: – Siz heç özünüzdən danışmırsınız, – dedi. – Özümdən nə danışım? Qürbətdən gəlmiş bir adamam. Aysel təəccüblə: – Nə qürbət? Ciddi deyirsiniz? Hansı rayonu nəzərdə tutursunuz? – Heç bir rayonu. Aysel güldü: – Göydən düşmüsüz? Murad eyni ahənglə: – Yerdən çıxmışam, – dedi. Sonra qızın xətrinə dəyməkdən ehtiyat edərək əlavə etdi: – Bu bir zarafat olsa da, həqiqətə yaxındır. Çünki çox uzaqdan, sürgündən gəlmişəm. Ora gedənlərdən hamı əlini üzür. Sürgünə getməklə, yerin altına getməyi bir görürdülər. Bu tilsimi qırıb Bakıya gəlmək elə yerdən çıxmaq kimi bir şeydi. Aysel ayaq saxladı: – Nə sürgün? Bu sual Murada öz həyatı haqqında qısaca da olsa Ayselə danışmaq və onunla keçirdiyi vaxtı uzatmaq imkanı vermişdi. Yanından keçdikləri oturacağı göstərib, “oturaq burda!” – dedi. Aysel etiraz etmədən yumru meydanın kənarında şam ağacının altındakı oturacaqda əyləşdi. Murad: – Babam 30-cu illərdə sürgünə göndərilənlərdəndi. Ayselin sualına ehtiyac qalmadı. Muradın ata-anasının uzaq Qazaxıstanda yaşadığından və Bakıya oxumağa çətinliklə gəldiyindən, müdafiə edəndən sonra yenidən ora qayıtmaq istədiyindən danışığı qızı maraqlandırmışdı. Diqqətlə qulaq asır və yeni tanış olduğu bu gəncə xoş münasibətinin səbəbini anlamağa çalışırdı. Murad öz yaşıdlarından, universitetdəki tanışlarından daha ciddi və yetkindi. Qır-saqqız olub yaxadan yapışanlardan və ya harınlıqdan yerə-göyə sığmayan zəngin gənclərdən seçilirdi. Qazaxıstandakı ata-anası, sürgünə gedənlərin min cür əziyyətlə qurduğu qəsəbələri və Bakıya necə gəldiyi barədə danışarkən gözlərində kədər çağlayırdı və ara-sıra baxanda bu kədər qızı da bürüyürdü. Həmin anlarda Murad yaşından böyük görünürdü. Qız özünü saxlaya bilməyib: – Yazıq Murad! Nələr çəkmisən, – dedi. Murad: – Mən yox, o günləri görən xalqımız yazıqdır. Yanındakı oğlanın, elmlə məşğul olsa da, daha çox idmançıya bənzəməsi Ayselin gözündən yayınmadı. Uca boylu, qəddi-qamətli. Uzun qaşlarının altından baxan gözlərində qəribə bir uşaq saflığı və doğmalıq vardı. Üzü möhkəm xarakterindən xəbər verir və güvən hissi oyadırdı. Bu söhbət sanki onları uzaqlaşdırırdı. Aysel bunun səbəbini anlayırdı. Tale və köhnə sistem onların nəsillərinə eyni gözlə baxmamışdı. Bölgünün ədalətsizliyini gizləmək mümkün deyil. Bir ailə burada dövlətin sevimlisi olaraq hər cür qayğı görəndə, elm və şöhrət pillələri ilə yüksələndə, böyük binaların geniş kabinetlərində uşaqlarının gələcək, toxunulmaz həyatını təmin edəndə, xalqın başqa bir parçası ucsuz-bucaqsız, şaxtalı çöllərdə ibtidai üsullarla çöp üstə çöp qoya-qoya yaşayışını sıfırdan başlamışdı. Çox acı və sərt bir təzaddır. Adlaması çətin olan bir uçurum var arada. Yəqin yenicə tanış olduğu bu aspirant oğlanın onun diqqətini cəlb etməsinin bir səbəbi də elə budur. Bu da həyatın sirlərindən biridir. Çevrəsi ölkənin imkanlı ailələrinin uşaqları ilə dolu idi. Bir çoxları da yəhudi, erməni arvadlardan doğulmuşdu. Pasportuna baxmasan, hansı millətdən olduğunu ayırd eləmək çətindir. Ancaq onların heç birinə Aysellə beş dəqiqəliyə bu oturacaqda oturmaq və bu bağda yanaşı addımlamaq nəsib olmamışdı. Onların bəziləri, nədənsə, Ayselə öz rəfiqələrini xatırladır. Naz-qəmzəli, qız ədası ilə danışan, mədəni və müasir görünmək adına xanım kimi əzilib-büzülən... Ancaq böyründə oturan Murad etibarlı və mərd adama bənzəyir. Görünür, çöllərin havası və nəslinin keçdiyi yolların acı xatirələri onu erkən kişiləşdirmişdir. Hansı bölgənin ləhcəsinə bənzədiyini seçmək mümkün olmayan danışığında da bir qətiyyət və ötkəmlik var. Aysel saatına baxaraq: – Mən qaçım, – dedi. – Siz gəlməsəniz də olar. “Siz gəlməyin!” deməkdir bu söz – deyə düşündü Murad qalxıb qızın uzanan əlindən tutdu. Ancaq onu yola salmağa cəhd eləmədi. “Sürücünün görməsini istəmir!” Aysel bir-iki addım ayrılandan sonra geri çevrilib: – Tanışlığımıza sevindim, – dedi. Yenidən görüşüb-görüşməyəcəkləri barədə heç nə danışmadılar. *** Ertəsi gün günortaya yaxın Murad kağız-qələmi bir tərəfə itələyib tez-tez saatına baxırdı. Oxuduğu kitabdan heç nə anlamırdı: “Bəlkə heç dərsi yoxdur, heç burdan keçib getməyəcək bu gün? “Səni ötürərəm” deməklə onu ürkütdüm yəqin. Səbrin olsun, görüş vədəsi almamısan ki! Hara belə tələsirsən?” – deyə düşünsə də, ayaqları onu bağa dartırdı. Və nədənsə Ayselin yenə eyni vaxtda, eyni yolla gələcəyinə arxayındı. Aradakı fərqi görürdü, ancaq buna əhəmiyyət vermirdi, dostluğuna mane ola bilməz. “Hansı zəmanədə yaşayırıq?” Onun da babası xalq arasından çıxıb, xalq Yüklə 0,89 Mb. Dostları ilə paylaş:
|