altında olmasından, özünü idarə edib, etməməsindən yaxud suverenliyinin hər
hansı məhdudiyyətindən asılı olmayaraq heç bir ayrı-seçkiliyə yol verilməməli
dir.
3- cü Maddə
Hər bir insanın yaşamaq, azadlıq və şəxsi toxunulmazlıqların hüququ var.
4- cü Maddə
Heç kəs köləlikdə, yaxud asılılıqda saxlanmamalıdır; köləlik və kölə alverinin
bütün növləri qadağandır.
5- ci Maddə
Heç kəs işgəncəyə, qəddar, qeyri-insani, yaxud onun ləyaqətini alçaldan
davranışa və cəzaya məruz qalmamalıdır.
6- cı Maddə
Harada olursa-olsun hər bir insanın hüquq subyekti kimi tanınmaq hüququ
var.
7- ci Maddə
Bütün insanlar qanun qarşısında bərabərdir və heç kas fərq qoyulmadan
qanun qarşısında eyni dərəcədə müdafiə olunmaq hüququna malikdir. Bütün
insanların bu Bəyannaməni pozan hər cür ayrı-seçkilikdən və belə ayrı-seçkiliyə
təhriklərdən eyni dərəcədə müdafiə olunmaq hüququ var.
8- ci Maddə
Hər bir insanın, Konstitusiya, yaxud qanunla verilmiş əsas hüquqları
pozulduğu hallarda həmin hüquqların səlahiyyətli milli məhkəmələr tərəfindən
təsirli şəkildə bərpa olunması hüququ var.
9- cu Maddə
Heç kəs əsassız həbs oluna, tutulub saxlanıla, yaxud sürgün edilə bilməz.
10- cu Maddə
Hər bir insanın öz hüquq və vəzifələrinin bərqərar olunması, ona qarşı irəli
sürülən cinayət ittihamının əsassızlığının müəyyən edilməsi üçün onun işinə tam
bərabərlik
əsasında açıq və ədalətin bütün tələblərinə riayət olunmaqla,
müstəqil, qərəzsiz məhkəmədə baxılma hüququ var.
11- ci Maddə
1. Cinayətdə ittiham olunan hər bir insan təqsiri qanuni qaydada, müdafiəsi
üçün bütün imkanların yaradıldığı açıq məhkəmə baxışında sübut edilənədək
günahkar sayıla bilməz.
2. Heç kəs törədilərkən milli qanunlara, yaxud bcynəlxaq hüquqa görə
cinayət sayılmayan ənənələrə, yaxud fəaliyyətsizliyinə görə cinayətdə ittiham
edilə bilməz. Həmçinin cinayətin törədildiyi vaxt tətbiq edilə bilən cəzadan daha
ağır cəza verilə bilməz.
12- ci Madda
Heç kəsin şəxsi və ailə həyatına özbaşına müdaxilə oluna, onun mənzil
toxunulmazlığına, yazışma sirrinə, yaxud şərəfinə və adına özbaşına qəsd edilə
bilməz. Hər bir insanın belə müdaxilə və qəsdlərdən qanunla müdafiə olunmaq
hüququ var.
13- cü Maddə
I Hər bir insanın hər hansı bir dövlətin hüdudlarında sərbəst yerdəyişmək və
özünə yaşayış yeri seçmək hüququ var.
2.
Hər bir insanın öz ölkəsi də daxil olmaqla istənilən ölkəni tərk etmək və öz
ölkəsinə qayıtmaq hüququ var.
84
14- cü Maddə
1. Hər bir insanın təqibdən qorunmaq üçün başqa ölkələrdə sığınacaq
axtarmaq və bu sığınacaqdan istifadə etmək hüququ var.
2. Bu hüquqdan əsaslandırılmış qeyri-siyasi cinayət, yaxud Birləşmiş
Millətlər Təşkilatının məqsəd və prinsiplərinə zidd əməllərə görə təqib olunma
hallarında istifadə edilə bilməz.
15- ci Maddə
1. Hər bir insanın vətəndaşlıq hüququ var.
2. Heç kəs məcburi şəkildə vətəndaşlıqdan, yaxud vətəndaşlığı dəyişmək
hüququndan məhrum edilə bilməz.
16- cı Maddə
1. Yetkinlik yaşına çalmış bütün kişilər və qadınların irqi, mili, yaxud dini
əlamətlərə görə heç bir məhdudiyyət qoyulmadan nigaha girmək və ailə qurmaq
hüququ var. Onlar nigah bağlayarkən, nigahda olarkən və onu pozarkən eyni
hüquqlardan istifadə edirlər.
2. Nigah yalnız nigaha girən hər iki tərəfin azad və tam razılığı ilə bağlana
bilər.
3. Ailə cəmiyyətin təbii və əsas özəyidir, onun cəmiyyət və dövlət tərəfindən
müdafiə olunmaq hüququ var.
17- ci Maddə
1. Hər bir insanın həm təkbaşına, həm də ortaq əmlak sahibliyi hüququ var.
2. Heç kəs özbaşına öz əmlakından məhrum edilə bilməz.
18- ci Maddə
Hər bir insanın fikir, vicdan və din azadlığı hüququ var; bu hüquqa öz dinini
və əqidəsini dəyişmək azadlığını, dininə və əqidəsinə həm təklikdə, həm də
başqaları ilə birgə, açıq və xüsusi qaydada, təlimdə, ibadətdə, dini ayin və
mərasimlərin icrasında etiqad bəsləmək azadlığını ehtifa edir.
19- cu Maddə
Hər bir insanın əqidə azadlığı və onu sərbəst şəkildə ifadə etmək hüququ var;
bu hüquqa əqidəsinə maneəsiz etiqad bəsləmək, dövlət sərhədlərindən asılı
olmayaraq, informasiya və ideyalar axtarmaq, almaq və yayımlamaq azadlığı
daxildir.
20- ci Madda
1. Hər bir insanın azad şəkildə dinc yığıncaqlar keçirmək, assosasiyalar
yaratmaq hüququ var.
2. Heç kəs hər hansı bir asossasiyaya girməyə məcbur edilə bilməz.
21- ci Madda
1. Hər bir insanın öz ölkəsinin idarə olunmasında bilavasitə, yaxud azad
şəkildə seçilmiş nümayəndələri vasitəsilə iştirak etmək hüququ var.
2. Hər bir insanın öz ölkəsində dövlət qulluğuna girməyə bərabər imkan
hüququ var.
3. Dövlət hakimiyyətinin əsasında xalqın iradəsi durmalıdır. Bu iradə ümumi
və bərabər seçki hüququ əsasında gizli səsvermə yolu ilə, yaxud səsvermənin
azadlığını təmin edən digər eyııimənalı formalarda keçirilən vaxtaşırı və
saxtalaşdırılmamış seçkilərdə əsasını tapmalıdır.
22- ei Maddə
Cəmiyyətin bir üzvü kimi, hər bir insanın sosial təminat, milli səylər və
beynəlxalq əməkdaşlıq əsasında, hər bir ölkənin strukturuna və resurslarına
85