138
xoşbəxtlik sizi tapmalıdır. Xoşbəxtlik bəlkə də dünən əqrəb-
lər saat tam üçü göstərdiyində Washington küçəsindən keçirdi,
bəlkə də bugün saat beş radələrindən yaxınlıqdakı otelin lobi-
sində olacaq ya da bəlkə də xoşbəxtlik sabah səhər saatlarında
sahildə gəzəcək. Şans yaradaraq xoşbəxt olma ehtimalını artır-
maq olar, ancaq siz yenə də onun sizi tapmasını gözləməlisi-
niz. Xoş bir bəxtiniz olmalıdı ki xoşbəxt olasınız. Xoşbəxtlik
bəlkə bir insandı, bəlkə bir kölgə, bəlkə gerçək bir xəyal ya
sadəcə xəyaldan ibarət bir reallıq. Ya da bəlkə xoşbəxtlik sadə-
cə bir düşüncə idi.
Maviyə görə xoş-bəxtlik həyatdakı təsadüflərin kəsişmə
nöqtəsiydi. Həyat bir müstəvidirsə, o müstəvidəki sonzus düz
xətlər həyatdakı fərqli seçimlərin sayıdır və insan o müstə-
vidəki sadəcə bir nöqtədir. Hərəkət edərək digər düz xətlər-
lə kəsişən bir xətt yaradır insan. Seçimlərinin limitli olduğu
dünyada nə qədər çox hərəkət etsə o qədər çox ehtimal yara-
da bilər özünə. Ona görə bir şəhərdən başqasına, bir ölkədən
başqa ölkəyə, bir qadından başqa qadına, bir işdən başqa işə
qaçmışdı həmişə və hamısını yarım qoymuşdu. Acgözlüyünü
doyurmağa çalışmışdı. Hər nə qədər seçimlərin arxasınca qaç-
maq bütün seçimləri seçə bilmədiyi üçün onu tam məmnun
etmirdisə də, ən azından bu reallıqdan uzaqlaşdıraraq diqqətini
dağıdmağa kömək edirdilər.
Beləcə hamı öz şansını yaradırdı. Hərəkət edərək şansını
artıra bilərsən. Təsir əks təsirə bərabərdir. Nyutonun üçüncü
qanunu. İstədiyini əldə etmək üçün öz şansını yaratmalı və
təsadüflərin kəsişmə nöqtələrindən keçməyə çalışmalısan. Bu
əziyyət tələb edir, ancaq kifayət qədər cəhd etsən, bəlkə istədi-
yini əldə edərsən.
Ölmək, - deyə düşündü yenidən - peşmanlığınını yaşama-
yacağın tək seçim ölümdür. Möhtəşəm bir hiss idi bunu dü-
şünmək. Bir qərar verirsən və heç vaxt peşman olmursan, eh-
timalı belə yoxdu. Bundan daha gözəl nə ola bilərdi? Ölümü
düşünmək onu həmişə rahatlatmışdı. Bu düşüncə insana sanki
istədiyi hər şeyi etmə azadlığı verirdi. Ölməyi gözə alaraq ya-
139
şamaq möhtəşəm bir şey idi. Necəki itirəcək heç nəyi olma-
yanlar itirməkdən heç vaxt qorxmazdılar, bu da elə. Başına bir
silah dayanılsaydı, vur deyə biləcək qədər cəsarətli hiss edirdi
o anlarda. Möhtəşəm bir hissi idi bu.
Başını qaldırıb buludlara baxdı. Xoşbəxt görünürdülər. Bu-
ludların axışında şüuraltısının hakimiyyəti altına keçdi Mavi.
Baxdığı buludlar qıvrılıb qorxulu ilana çevrildilər. Hər tərəfi
qaranlıq basır və qorxunc ilanın dəhşətli sarı gözləri ona baxa-
raq dilini oynadırdı. Sonra uşaq vaxtı təkrarlayan aralıqlarla
gördüyü o yuxudakı ilana çevrilir, qapı deşiyinin içində qıvrı-
laraq onu izləyən ilan olurdu. Sanki bir şeylər demək istəyirdi
və illərdi arxasındaydı. Bəlkə də onun əzrailiydi. Ondan qorx-
madığını göstərmək üçün düz gözünün içinə baxırdı Mavi.
İlan yox olur və ətrafı duman bürüyürdü. Duman səhradakı
toz buluduna çevrilir və toz buludunun içindən şimal küləyini
arxasına almış bir atlı gəlirdi yəhər üstündə, başı dik və məğ-
rur. Atlı onun yanından keçərkən səhnə yavaşlayır, hər şey bir
anlıq donur və cəngavər başını yavaşca çevirərək ona baxaraq
keçirdi yanından, dəbilqəsinin içindən sadəcə gözləri görülür-
dü. Sanki xəyal ona bir şeylər deyir ancaq o heçnə anlamırdı.
Quru yarpaqlar arasında eşələnən kiçik bir dələnin çıxardı-
ğı səs fikrini dağıtdı. Təpəliyə çatmışdı. Qalxıb sakit və kim-
səsiz bir qayanın üstünə oturdu. Ətrafda çox da kimsələr yox
idi. Yanda qayaları dələrək qərbə doğru uzanıb gedən çay var
idi. Çayın şəffaf suyunun sanki sinəsinə axtığını hiss etdi. Ət-
rafdakı üstü divar yazıları ilə dolu iri qayalar kiçilmiş nəhəng
dağları xatırladırdılar. Hər tərəfləri rənglənmiş, üstlərinə şəkil-
lər çəkilmiş və sloqanlar yazılmışdı. Hər təpənin ya qayanın
üstündə aralıqlarla bir yalnız oturub şəhərin yüksəkdən gö-
rüntüsünü ya günbatımını izləyərdi adətən. Yada psixodelik
maddələrin təsirində gənclər ağacların arasında özlərini itirib
reallıqdan qaçmağa cəhd edirdilər.
Bu ağacların arasında lsd təsiri altında eqosunun öldüyü və
günəşlə danışdığı günləri xatırladı. Bütün ağacları və insanları
qucaqlamaq istədiyi anları. Bütün mənliyinin silinib özünü bir
140
bitki, təbiətin bir parçası kimi bir bütün olaraq hiss etdiyi vaxt-
ları xatırladı. Özünü kökü olmayan bir bitki kimi hiss edirdi
zaman-zaman. Yetəri qədər şüur açılsaydı əgər insan özünü bir
enerjinin, bir bütünün parçası kimi hiss edə bilərdi. Sanki ha-
mının bir ulduz tozu olduğunu hiss edə bilirdi o anlarda.
Eqo ölümü inanılmaz bir hiss idi. Beyin və insan normal
gündəlik gedişat ərzində daima “mənlik” üçün vuruşur, başqa-
ları tərəfindən fərqində olunmaq istəyir və olunmayanda fərd
üzülürdü. Buna görə də yalnızlığı sevmirdik. Təkamüli olaraq
olduqca sadə açıqlaması var, tək insan həyatda qala bilməzdi,
başqalarına ehtiyac var idi. Yalnız qalmamaq və başqalarının
sənin yanında olması üçünsə sənə ehtiyacları olmalıdır. Bacar-
dığın nəsə bir şey ya yaxşı bir tərəfin olmalıdır. “Mənliyinin”
qeydinə qalmalısan. Buna görə də insanlar təkamüli olaraq
status üçün can atıb, vəzifə sahibi olmağa çalışıblar və eqoları
onları həyatda tutmuşdu. Eqo, təkamülün insanı qorumaq üçün
formalaşdırdığı ən böyük qoruyucu idi, o olmadan yəqin ki bir
çoxları ya həyatda qalmaq üçün lazım olan savaşı verməz, sü-
rünər ya da intihar edərdilər. Əslində elə də olmuşdu. Ölmüşdü
bütün eqosuz insanlar və biz hamımız, eqoistlərin davam edən
nəsilləriydik, eqoist genlərin kədərli uşaqları.
Beləcə təkamül təbii seçmə üsulu ilə eqoist olmayanları
zəifləri – ya da istəksizləri – aradan çıxarmış və yalnızca ən
optimal olanların, eqoistlərin nəsli davam etmişdi. Bəli, onlar
ölmək istəyənlərə zəif ləqəbi taxmışdılar. Sanki istəmədən və
bilmədən bir oyuna salınmış insanların hamısı o oyunu oyna-
malı və sevməliymişcəsinə, istəmədən və bilmədən doğulmuş
bütün insanlardan həyatı sevmələrini gözləyirdilər. Ya da oyu-
nu qaydalarına görə oynamayanlara uduzmuş adı taxmışdı-
lar. Uduzmuş – deyə iç səsiylə kinayəli formada tələffüz etdi.
Uduzmuş. Əgər müvəffəqiyyətli deyilsənsə uduzmuş sayılır-
dın. Bəlkə istəksiz? Hə, istəksiz. Ya da psixoloji dillə apatiya
və ya fəlsəfi dillə nihil. Və ya yox. Hər nihil insan həyata qarşı
apatiya hiss etməyə bilərdi. Ya da hər apatiya vəziyyətindəki
zehin nihilist olmaya bilərdi. Ancaq heç şübhəsiz, bu ikisinin
Dostları ilə paylaş: |