Ali Akbar Amneziya (2010)

 
76
qulluqçuları pullarına, var-dövlətlərinə baxmayaraq elmə, akademizmə, incəsənətə  və  mədəniyyətə iddialı olurlar, bu 
sahələrdə də adlarının çıxmasına can atırlar? Nə üçün malları, mülkləri, hakimiyyətləri ilə kifayətlənmirlər? Nə üçün?  
Ayağa qalxıb ona yaxınlaşdım. 
- Buyurun Şeyla xanım. Tüpürə bilərsiniz. 
Başını əyərək təşəkkür etdi və ona uzatdığım salfeti götürüb, qaba tüpürdü. Dodaqlarını sildikdən sonra ayağa qalxdı, 
dünən oturduğu kresloya keçdi. 
- Heyf ki, burda siqaret çəkmək olmaz, - sağa-sola baxıb dedi. 
- Olmaz, bəli. Amma direktorumuz sizin çəkməyinizə çətin ki, bir söz desin - qımışaraq dedim. 
Şeyla başını azca yana əyib gözləri gülümsəyərək: 
- Məni sancmaqdan həzz alırsınız? – soruşdu. 
- Mən?! Sizi sancıram?! 
- Bəsdirin Murad. Hər şey aydındır də. Nə isə – köks ötürdü. – Deyirsiniz xalqı bu günə qoyan hakimiyyətdir? Doğrudan 
buna inanırsınız? 
- Əlbəttə – dedim, keçib yerimə oturdum. Masanın üstündəki kağız qayçısını götürüb oynatmağa başladım. 
- Bu xalq haqqında yüksək fikirdəsiniz. Halbuki, hər xalq öz idarəçilərinə layiqdir. 
- Küflənmiş bəhanədir – dedim. – Klişelərlə danışırsınız. 
Çiyinlərini dartdı: 
– Siz də cığallıq edirsiniz. Klişe olsun olmasın – dediyim həqiqətdir, ya yox? Əsas buna baxmaq lazımdır. 
- Yaxşı – dedim. – Hər xalq öz hakimiyyətinə layiqdir. Amma bir şərtlə - əgər həmin hakimiyyəti özü seçib, iş başına 
gətiribsə. İkincisi də, tutaq ki, bu xalq doğrudan da sizə müqavimət göstərə, sizi devirə bilmir. Sırf bu səbəbə, xalqa bu 
qədər zülm eləmək lazımdır? 
- Sizi?! Başa düşmədim – “siz” kimdi? 
- Siz, bu hakimiyyətin nümayəndəsi deyilsiniz?  
- Bu hakimiyyətin nümayəndəsi mənim atamdır. Mən isə Sorbonnada təhsil almış bir Azərbaycan qadınıyam. Avropa 
dəyərlərinin, demokratiyanın, azadlığın da nə olduğunu yaxşı bilirəm. Şərqi də, qərbi də tanıyıram. 
- Çox gözəl. Sorbonnada təhsil almaq sizə  nə verib ki? Təfəkkürünüzdə hansı  dəyişikliyə  səbəb olub? – hirsimdən 
yavaş-yavaş gərginləşir, partlama həddinə çatmaqdan qorxurdum. 
Şeyla isə olduqca rahat və özündən arxayın görünürdü. Məni əsəbiləşdirən də elə bu rahatlığı idi. Çantasından çıxartdığı 
siqareti yandırdı, tüstünü burnundan buraxıb, əda ilə:  
- Siz Bodriyarı oxumusunuz Murad? – soruşdu. 
Oppa! İndi də mənə Bodriyardan dərs keçəcək deyəsən. Deyirəm də, intellektual görünməkdən ötrü ölürlər. 
- Bəzi fikirləri ilə tanışam. Necə bəyəm? 
- Kütlə haqqındakı fikirləri ilə də tanışsınız? 
“VIP” qonaqlar üçün nəzərdə tutulmuş külqabını masanın altındakı rəfdən götürüb qabağına qoydum. 
- Çox sağ olun – deyib, külü çırpdı. – Cavab vermədiniz. Kütlə haqqındakı fikirləri ilə tanış olub-olmadığınızı 
soruşmuşdum. 
- Şeyla xanım, məni düz başa düşün - mən imtahan verən tələbə, siz isə müəllim deyilsiniz. Belə dialoq olmaz. Sözünüz 
varsa deyin. Axı bu nə deməkdir? - “Filan şeyi oxumusunuz? Fəşməkan şeyi bilirsiniz?” Bu üslub, öz ağlından şübhəsi 
olan, təkəbbürlü adamların üslubudur. Ciddi deyil. 
Şeyla rəng verib rəng aldı. Sözüm hədəfə çatmışdı. Bayaqkı arxayınlığından əsər də qalmamışdı. Nazik Slim siqaretini 
ehtiyatla sümürüb mənə baxdı. 
- Bağışlayın Murad. Deyəsən məni düz başa düşmədiniz. Xətrinizə dəymək istəmirdim. 
Sakitləşdirdim onu: 
- Narahat olmayın. Bodriyardan danışırdınız. 
Yarıya qədər çəkdiyi siqareti əzib söndürdü.  
- Bodriyar yazırdı ki, kütlə ictimai və siyasi olan hər şeyin enerjisini udur, neytrallaşdırır.  
- Hə, noolsun? 
- O olsun ki, kütlə, xalq nə siyasəti yaxşı ötürə bilmir, nə  də  mənanı. Yəni ki, kütlələrə  səslənmək, kütlələrdən nəsə 
ummaq mənasız işdir, çünki kütlədən cavab gəlmir heç vaxt.  

---

 
77
Dodaqaltı irişib: 
- Yenə də deyirəm - hə, noolsun? Tutaq ki, mən Bodriyarla razı deyiləm. Belə bir haqqım var? Yoxsa?.. 
- Niyə razılaşmırsınız? 
- Çünki sərf eləmir.  
Qaşlarını qaldırıb: 
- Maraqlıdır – dedi.  
- Əlbəttə maraqlıdır. Nəzərə alsaq ki, siz də Bodriyarın bu sözlərini, sizə sərf etdiyi üçün əlinizdə bayraq edirsiniz, onda 
ikiqat maraqlıdır. 
- Nə üçün belə düşünürsünüz? 
Qalxıb pəncərəyə yaxınlaşdım, nəfəsliyi araladım.  
- Bodriyarın başqa hansı fikri ilə tanışsınız? 
Xeyr, qəzəblənmədi. Sadəcə olaraq yalanı  aşkara çıxan bir yeniyetmənin təəssüfü, bir az da xəcaləti oxunurdu 
gözlərində. Qadın olduğu üçün, vəziyyətdən çıxa bilərdi. Çıxdı da. 
Gülə-gülə soruşdu: 
- Cəmiyyətdə atama Ghebbels deyirlər. Düzdür?  
Keçib yerimə oturdum.  
- Düzdür. Amma bunu geniş xalq kütlələri bilmir. Üç-beş intellektualın tapıntısıdır.  
Qaşları çatıldı. 
- Sizcə intellektuallar nə səbəbə bu adı atama yaraşdırıblar? 
- Atanız bizim propaqanda nazirimiz deyil? 
- Bizdə elə nazirlik var? 
- Şərt deyil ki, adı propoqanda olsun. “Milli məsələlər şöbəsi” bəs eləyir. Amma mənim fikrim sizə maraqlıdırsa, atanızın 
Ghebbelsə oxşadılması, Ghebbelsin ruhuna təhqirdir. 
Şeylaya qarşı içimdəki nifrət qar topu kimi, dəqiqəbədəqiqə böyüyürdü. Amma o, bu dəfə də coşmadı. 
- Niyə? – sakitcə soruşdu. – Hitlerin propaqanda naziri qatilin, cəlladın yekəsi idi. Yəni mənim atam ondan da pis 
adamdır? 
- Ghebbels qatil, cani olsa da, müəyyən ideologiyaya xidmət edirdi. Öz axmaq ideyalarına səmimi inanırdı. Sizin atanız 
isə antiqərb, antiatlantimz, antiliberalizm kimi mövzuların hamısını Dugindən
5
, Surkovdan
6
 oğurlayıb burada tirajlayır.  
Şeyla gözlərini qıyıb:  
- Başa düşmədim – dedi. 
İnandım ona. Doğrudan da başa düşməmişdi. 
- Bu hakimiyyət sizin atanızın dili ilə bizə nə deyir? Deyir ki, “bizim öz yolumuz var”. Nə yoldu o elə? Rüşvət yolu, talan 
yolu, yalan yolu. “Azərbaycanın sivilizasyon seçimi” kimi içiboş ifadələrlə xalqın başını aldadırlar.  İnkişafın bir deyil, 
müxtəlif yollarının olduğunu deyirlər. Yəni, Qərb demokratiyası bizlik deyilmiş, buna xalq da hazır deyilmiş, guya bizim 
böyük “milli-mənəvi dəyərlərimiz” varmış. Milli-mənəvi dəyərləri nədir bunların? Rüşvət, ağa-nökər münasibəti, yaltaqlıq. 
Şeyla sözümü kəsdi: 
- Bu məsələlərin Duginə, Surkova nə dəxli? 
- Çünki bu rejimin və atanızın “ideoloji nəzəriyyələrinin” müəllimləri Rusiyalı strateqlərdir. Bütün terminləri ruslardan 
oğurlayıblar. Lap elə Surkovun “suveren demokratiya”sını götürək. Mentalitet də ki, sizə sərf edir, ona görə fırladırsınız 
bu söhbəti. O cümlədən din mövzusunu da.  
Mən danışdıqca  Şeylanın mənə diqqətlə qulaq asmasından, bu fikirləri ilk dəfə  eşitdiyi və  eşitdiklərinin onda maraq 
doğurduğu aydın hiss olunurdu. Şeyla sanki maariflənir, maarifləndikcə  də etirazları  və  əks-arqumentləri get-gedə 
zəifləyirdi. 
Ürkəkcə soruşdu: 
- Sizcə bu xalqa birdən-birə demokratiya vermək olar?  
- Atanız sizə deyib ki, olmaz? Ona görə 131 nəfəri gülləbaran edən Qənirənin yanında oturub? 
                                                 
5
 Aleksandr Gelyeviç Dugin — Rus filosofu, “neoavrasiyaçılıq” cərəyanının qurucusu, politoloq, sosioloq, müasir Rusya siyasi sisteminin 
əsas sütünlarından biri. 
6
 Vladislav Yuryeviç Surkov — Rusiya dövlət xadimi, Rusya Prezidenti Adminstrasiyasının rəhbəri, Kremlin əsas ideoloqu və siyasi 
texnoloqu. Qənirə Millini ilhamlandıran “suveren demokratiya” doktrininin banisi.  

---