151
3-savol. Konkretlashtirish, induksiya va deduksiya usullarining mohiyati.
Konkretlashtirish
o’qitishning dastlabki bosqichlaridagi qo’llani-ladi. U
o’rganilayotgan obyektning bir tarafi bir yoqlama o’rganiladi va bu o’rganish
uning boshqa tomonlariga bog’liq bo’lmagan holda amalga oshiriladi. U
ko’rgazmali ko’rinishda yoki abstrakt qoidaga misol sifatida qo’llanilishi mumkin.
Masalan, rasional sonlarni qo’shishning o’rin
almashtirish yoki guruhlash
qonunlari konkret misollarni qarash asosida keltirib chiqarilishi mumkin. Yoki
birorta formulani o’rganishda bu formulani qo’llab hisoblashlarning konkret hollari
qaralishi konkretlashtirishdan iborat.
Induksiya
. Tasdiq chiqarishning ikki xil turi mavjud:induksiya va
deduksiya. Bulardan induksiya qadimgi grek olimi Sokrat (eramizgacha 469-399
yillar) nomi bilan bog’liq. Induksiya – yo’naltirish, uyg’otish ma’nosida bo’lib,
uch asosiy ko’rinishga ega: 1) ikki yoki bir nechta birlik yoki xususiy hukmlardan
yangi
umumiy hukm xulosa chiqariladi; 2) tadqiqot usuli bo’lib,
obyektlar
to’plami barchasiga tegishli xossalar ba’zi alohida olingan obyektlarda o’rganiladi;
3) materialni bayon qilish usuli bo’lib o’qitishda unchalik umumiy bo’lmagan
qoidalardan umumiy qoidalar( xulosa va natijalar)ga kelinadi. Misollar:
birlik
hukmlar: aylana, ellips va boshqa chiziqlar to’g’ri chiziq bilan ikkitadan ko’p
bo’lmagan nuqtada kesishadi. Xususiy xukmlar: ellips, giperbola va hokazo konik
kesimlar turlari bo’lib, ikkinchi tartibli egri chiziqlar to’g’ri chiziq bilan ikkitadan
ortiq bo’lmagan nuqtada kesishadi.
Dostları ilə paylaş: 
