Amea arxeoloji və Etnoqrafiya İnstitutu amea milli Azərbaycan Tarixi Muzeyi

50 
 
ments  in  their  form  testify  existence  of  rich  art  traditions  of  past  and  their 
perfection being at times enriched with new tinges there. 
One of necessary factors of development of handicraft was presence of rich 
resources  of  raw  material.  For  instance,  cattle  and  a  flock  of  ship  breeded  by 
population of nation  witnessed abundance of  woolen, and skin and hide products, 
while they in turn told weaving, leather-dressing, saddle-making and alike vocation 
fields had no problem with provision of cheap and qualitative raw material. 
Masons  and  people  engaged  in  stone  engraving  had  no  raw  material 
problem. Carts of a horse, bull and bullocks carried stone and sand from Agsu and 
Girdiman  Rivers  round  the  clock.  Mine  stones  of  relatively  light  content  were 
mostly  brought  from  deposits  around  Mat.  Existence  of  therewith  limestone 
resources  in  the  areas  of  Gara-maryam  bloc,  Haftaran  and  Langabiz  plateau  with 
tectonic sections can not be excluded. It is supposed medieval masters were aware 
of stone deposits in nearby areas and used those resources. 
Raw material resources of potter masters were not far, i.e. the areas around 
Agsu  had  almost  clay  resources  useful  for  pottery  products  in  every  part  of  it. 
Those deposits are now widely used by local residents for
 
the purpose of laying a 
clay  oven  and  bun  ing  a  hotbed.  Rich  and  high-quality  ceramic  products  found 
from the town area showed enough broad representation of pottery there. It is true 
that  a  great  part  of  findings  contained  of  pottery  plates  gives  information  about 
decline in ceramics production. It mostly concerns unglazed plates. Hastiness and 
perfunctory  observed  in  preparation  and  concoct  of  samples  of  this  kind 
immediately  drew  attention  as  compared  with  materials  of  former  period.  But  it 
can  not  touch  these  samples.  On  the  contrary,  samples  produced  in  a  level  of  the 
highest technologcial demands existed there. We can therein note glazed plates of 
bowl  and  plate  type  were  represented  sufficiently  wide  in  standards  of  urban 
population.  Clay  of  those  samples  was  cleansed  attentively  from  different 
mixtures;  grout  was  well  muddled;  the  product  was  prepared  with  high 
professionalism in potter machine-tool; it decorated with ornaments specific for the 
period; it glazed accurately, finally qualitatively concocted. 
Dyer profession was particularly vast spred in Agsu. It was unconditionally 
connected with plenty of local raw-material resources. Sufficient expansion of silk 
production,  weaving  and  carpet-making  in  Agsu  and  surrounded  areas  was 
stimulus  for  increase  of  demand  to  various-type  paint  substances,  the  demand 
which  was satisfied by dyer  masters of Agsu. Along  with  chemical blends, plants 
of  pigment  composition  were  also  used  in  obtain  and  preparation  of  painting 
substances. Mountains and fields of Agsu were enriched with such kind of plants. 
All  these  substantiate  saying  that  Agsu  town  had  specific  place  and  role 
amono  XVIII  Azerbaijani  towns.  Agsu  being  an  epicentre  of  military  political 
intrigue and conflicts occured constantly in Shirvan in II half of XVIII century was 
one  of  the  largest  purchase  centres  of  the  zone.  Agsu  was  also  one  of  terminus 

---

51 
 
points of merchants from European and Eastern countries, since it  was located on 
transit  roads.  Display  of  numerous  Russian,  Iranian,  Chinese  and  European    
products      during      archaeological  excavations,  money  coined  in  mints  of  other 
cities  of  Azerbaijan,  including  Chinese,  German  and  Russian  money  along  with 
local money coined in Agsu confirm that once more. 
Largeness  of  the  town  area,  density  of  construction  and  communication 
network  found  out  there,  large  amount  of  displayed  material  cultured  samples, 
variety  of  their  shapes  and  kind,  as  well  as  decorative  fertility  are  indicators  of 
sufficiently developed and intensive urban life. Some friends and specialists value 
all these like “Agsu wonder” in a general form. 
Estates,  houses  and  public  houses,  fortress  walls,        separate  streets  and 
squares, numerous manufacture places, a part of complicated and many-field water 
supply  and  sewerage  network  of  medieva  Agsu  town,  which  were  kept  under  the 
ground  for  104  years  since  1806  and  drevvn  no  attention  were  displayed.  Our 
friend  Luichi  Screenzi,  restorer  architect  by  speciality  and  professor  of  Milan 
Polytechnical University, who worked jointly with us in conservation work of the 
monument  recommends  to  introduce  all  of  these  like  “Agsu  wonder”.  We  accept 
these  pleasant  comments  like  advance  and  think  however  wonder  is  in  future. 
These secrets  will  gradually and one by one displayed as far as investigations are 
continued there. Agsu wonder, a real wonder will then occur. 
 
Azərbaycan-Avropa əlaqələri (ĢüĢə materiallar əsasında) 
 
Azərbaycanın xanlıqlar dövrü ticarətində şüşə və şüşə məhsullarının mühüm 
əhəmiyyət  daşıdığı  aşkar  olunmuş  arxeoloji  materiallardan  aydın  görünür.  Ağsu 
şəhər yerindəki III və IV qazıntı sahələrindən çoxlu şüşə  məhsulları – butulkalar, 
balonlar, qrafin hissələri, qapaqlar, pəncərə şüşələri və s. aşkar olunub. 
Sənətkarlıq  məhəlləsi  və  imkanlı  şəxslərə  məxsus  evlərin  aşkar  olunduğu 
ərazilərdə  çoxsaylı  içki  şüşələri  və  balonların  əldə  edilməsi  imkanlı  şəxslərin 
(əyanlar,  varlı  sənətkarlar,  tacirlər  və  s.)  mətbəxində  Avropa  istehsalı  içkilərin 
olduğundan  xəbər  verir.  IV  qazıntı  sahəsində  qala  divarına  yaxın  yerdən  aşkar 
olunan  kaşı  üzərindəki  miniatürdə  çadır  qarşısındakı  keyf  məclisi  səhnəsində 
müxtəlif  formalı  şüşə  əşyaların  təsviri  verilmişdir.  Bu  cür 
keyf  məclislərinin  xan  (xüsusilə  Hacı  Məhəmmədəli  xan) 
sarayına  qədər  uzandığını  mənbələrin  də  təsdiq  etdiyini 
qeyd  etməklə  yanaşı,  bu  şüşələrin  şəhərə  hücum  edən  rus 
zabitlərinə  və  ya  şəhərdə  yaşayan  qeyri-müsəlmanlara  aid 
ola biləcəyini də ehtimal etmək mümkündür. 
Şüşə  butulkalar  ölçülərinə  və  formasına  görə 
fərqlənir.  Tünd  rəngli  şüşə  butulkalar  dördkünc  və  dairəvi 
gövdəyə malik olmalarına, qısa, orta və uzunsov boğazlarına 

---