Anar İsayev Ramil Rəhimov
Yüklə 5,01 Kb. Pdf görüntüsü
|
208 1799-cu il, 18 brümer (9 noyabr) çevrilişi Direktoriyanın hakimiyyəti dövründə Fransanın daxili vəziyyəti qeyri-sabit idi. Ölkədə iqtisadi tənəzzülün qarşısını almaq mümkün olmadı. İşğalçı müharibələr ölkəyə baha başa gəlirdi. Xalq kütlələrinin güzəranı getdikcə pisləşirdi. İri burjuaziya Direktoriya hökumətini ölkədə qayda-qanun yarada bilməməkdə günahlandırırdı. Xüsusən demokratik qrupların güclənməsi iri burjuaziyanı qorxudurdu. Yeni Yakobin klubu yaranmışdı. Digər tərəfdən royalistlər - monarxiya tərəfdarları fəallaşmışdı. İri burjuaziya isə monarxistlərdən və demokratik qüvvələrdən qorunmaq üçün möhkəm hökumət yaratmağa çalışırdı. Direoktoriyanın idarəçilikdəki böhranı şəraitdə burjuaziyanın ümidi general Napaleon Bonaparta yönəlmişdi. Çevriliş tərəfdarları üçün Napoleon Bonapart ən layiqli namizəd idi. Müdaxiləçilərin ölkədən qovulmasındakı xidmətləri, İtaliya, Misir səfərləri onun şöhrətini artırmışdı. Sui-qəsdçilər məqsədlərinə çatmaq üçün əvvəlcə Napoleonu Paris qarnizonunun komandanı təyin etdirməyə nail oldular. Bundan sonra iri burjuaziya dövlət çevrilişi planını həyata keçirməyi Bonaparta həvalə etdi. 1799-cu il noyabrın 9-da (brümerin 18-də) dövlət çevrilişini həyata keçirmək üçün Bonapartın qoşunları tərəfindən Qanunverici Korpusun binası tutuldu. Əsgərlər Qanunverici Korpusun iclas salonuna soxuldular. 1799-cu il 18 brümer çevrilişi nəticəsində: Direktoriya buraxıldı və hakimiyyət üç konsula, o cümlədən Bonaparta verilməsi haqqında qərar qəbul edildi, Bonaparta birinci konsul rütbəsi verildi. Fransa tarixində yeni dövr - Napalion Bonapartın hərbi burjua diktaturası dövrü başladı. İri burjuaziyanın hərbi diktaturası quruldu. Burjua əksinqilabı qəti qələbə qazandı. Çevrilişdən sonar hakimiyyət üç konsulun əlinə keçsə də əslində, hakimiyyət Napoleonun əlində idi. QEYD: Diktatura idarə üsulu qurulması İngiltərədəki 1653-cü il tarixli dövlət çevrilişi ilə Fransadakı 1799- cu il 18 brümmer dövlət çevrilişi arasındakı oxşar cəhət təşkil edir. İri burjuaziyanın diktaturası. Konsulluq dövrü (1799-1804) Fransada Konsulluq dövrü 1799-1804-cü illəri əhatə edir. Bu dövr həmçinin Napalion Bonapartın Birinci konsulluğu dövrü də adlanır. Konsulluq dövründə, 1799-cu il dekabrın 24-də plebissit (ümumxalq səsverməsi) yolu ilə Fransanın yeni Konstitusiyası qəbul edildi. Konstitusiyaya görə: Fransada yenə də respublika quruluşu zahirən saxlanıldı. Faktiki olaraq bütün hakimiyyət 10 il müddətinə seçilən üç konsula verildi. Birinci konsul kimi Napoleona böyük səlahiyyətlər verildi (O, qanunvericilik təşəbbüsü ilə çıxış edə bilərdi). Napoleon Bonapart, həmçinin silahlı qüvvələrin ali baş komandanı idi. İkinci və üçüncü konsullar yalnız məşvərətçi səsə malik idilər Qanunverici hakimiyyət üç orqan - Dövlət şurası, Tribunat və Qanunverici korpus arasında aşağıdakı kimi bölüşdürüldü: Dövlət şurası - qanun layihələrini hazırlayırdı. Tribunat - qanunları müzakirə edirdi. Qanunverici korpus - qanunları ya qəbul, ya da rədd edirdi. Konsulluq dövründə Bonapart özünü ömürlük konsul elan etmişdi. Bu isə o demək idi ki Fransa yeni monarxiyaya doğru gedirdi. Lakin bu monarxiya feodal monarxiyası deyil, burjuaziyanın hakimiyyətini həyata keçirən monarxiya idi. Napoleon Bonapart özünü ömürlük konsul elan etməklə monarxiya sisteminə doğru geriyə addım atmışdı. Konsulluq dövründə ölkədə əvvəllər qəbul edilmiş əksər azadlıqlar, o cümlədən mətbuat azadlığı ləğv edilmişdi. 1794-cü il 9 termidor çevrilişinin nəticələri 1799-cu il 18 brümer çevrilişinin nəticələri Yakobin diktaturasına son qoyuldu. Fransa burjua inqilabı başa çatdı. Fransada iri burjuaziya hakimiyyətə gəldi. Hakimiyyət üç konsula verildi. İri burjuaziyanın hərbi diktaturası yaradıldı. Bonapartın hərbi diktaturası dövrü başladı. 1799-cu il 18 brümer (9noyabr) çevrilişi 209 Əgər inqilab ərəfəsində burjuaziya katolik kilsəsinə mənfi münasibət bəsləyirdisə, Konsulluq dövründə isə əksinə olaraq kilsə ilə ittifaqa can atırdı. 1801-ci ildə Nopalion papa VII Piy ilə saziş bağladı. Bu sazişə görə xristian dininin katolik məzhəbi əksər fransızların dini kimi qəbul edildi. Bununla da, katolik kilsəsi Napoleonun idarə üsulunu möhkəmləndirən vasitəçiyə çevrildi. Fransa Konstitusiyaları 1791-ci il Konstitusiyası 1795-ci il Konstitusiyası 1799-cu il Konstitusiyası Fransa konstitusiyalı monraxiya elan edildi. Kral icraedici hakimiyyətin başçısı elan olunurdu və nazirləri vəzifəyə təyin etmək hüququ aldı. Nazirlər ancaq kral qarşısında məsuliyyət daşıyırdılar. Ali qanunvericilik hakimiyyəti Qanunverici Məclisə verilirdi. Əhali tərəfindən seçilən Andlılar məhkəməsi yaradıldı. Yalnız mülkiyyəti olan adamlara seçki hüququ verildi. Daxili gömrükxanalar və sexlər ləğv edildi. Vahid metrik sistem yaradıldı. Fransa inzibati cəhətdən departamentlərə bölündü. Fransada respublika quruluşunu saxlanıldı. Ümumi seçki hüququ ləğv edildi. Yakobinçilər tərəfindən ləğv edilən əmlak senzi bərpa olundu (seçicilər üçün əmlak və yaş senzi qoyuldu). Ali qanunverici hakimiyyət iki palatadan ibarət olan Qanunverici Korpusa verildi. İcraedici hakimiyyət beş direktordan ibarət olan Direktoriyaya həvalə edildi. Fransada respublika quruluşu saxlanıldı. Faktiki olaraq bütün hakimiyyət 10 il müddətinə seçilən üç konsula verildi. Silahlı qüvvələrin ali baş komandanı olan birinci konsula qanunvericilik təşəbbüsü ilə çıxış edə bilmək hüququ verildi. İkinci və üçüncü konsullar yalnız məşvərətçi səsə malik idilər. Qanunverici hakimiyyət üç orqan - Dövlət şurası, Tribunat və Qanunverici korpus arasında bölüşdürüldü. Nopalion ilə papa VII Piy arasında saziş bağlanması Yüklə 5,01 Kb. Dostları ilə paylaş:
|