Ankara üNİversitesi sosyal biLİmler enstiTÜSÜ

20 
Pek  kötü  veya  onur  kırıcı  davranış  sebebiyle  açılan  boşanma  davasında 
mahkeme başka sebeplere dayanarak boşanma kararı veremeyecektir.
79
 
Burada  her  üç  neden  için  de,  zinada  olduğu  gibi,  kusursuz  olan  eşin  dava 
hakkı  iki  halde  düşer  ki  bunlardan  biri,  kusursuz  eşin,  hayatına  kastetmiş  veya 
kendisine pek kötü veya onur kırıcı davranışta bulunmuş olan eşini affetmesi; diğer 
ise, altı aylık ve beş yıllık hak düşürücü sürelerin geçirilmiş olmasıdır. 
 
4. Suç İşleme ve Haysiyetsiz Hayat Sürme(TMK Md. 163) 
“Eşlerden biri küçük düşürücü bir suç işler veya haysiyetsiz bir hayat sürer ve 
bu  sebeplerden  ötürü  onunla  birlikte  yaşaması  diğer  eşten  beklenemezse,  bu  eş  her 
zaman boşanma davası açabilir.” 
TMK  Md.  163’ü  karşılayan  eski  TMK’nin  131.  maddesinde  boşanma 
sebeplerinden “terzil edici(rezil eden) cürüm” mutlak, “haysiyetsiz hayat sürme” ise 
nispi  olarak  düzenlenmesine  rağmen,  mevcut  düzenlemede  her  iki  sebep  için  de 
“beklenilmezlik” şartı arandığından, maddenin nispi boşanma nedenlerini ihtiva ettiği 
söylenebilir.
80
 
                                                           
79
  
Yargıtay,  TMK  Md.  162’ye  dayanılarak  açılan  davanın  TMK  Md.  166/1  gerekçe  gösterilerek 
boşanmayla  sonlanamayacağına  karar  vermiştir:  “…Dava  Türk  Medeni  Kanununun  162. 
maddesinde belirtilen pek kötü veya onur kırıcı davranış hukuki nedenine dayalı olarak açıldığı 
halde  mahkemece,  evlilik  birliğinin,  ortak  hayatı  sürdürmeleri  kendilerinden  beklenmeyecek 
derecede  temelinden  sarsıldığı  gerekçe  yapılarak  (TMK.  mad.166/1)  boşanmaya  karar 
verilmiştir.  Bu  nedenle  delillerin  Türk  Medeni  Kanununun  162.  maddesi  çerçevesinde 
değerlendirilerek sonucu itibariyle karar vermek gerekirken yazılı şekilde karar verilmesi usul ve 
yasaya aykırı bulunmuştur…”(Y 2HD, E. 2007/21691, K. 2008/3289, T. 12.3.2008, KAZANCI 
BİLGİ VE İÇTİHAT BANKASI).
 
80
  
“… Türk Medeni Kanunu, eşlerden birinin  küçük düşürücü bir suç  işlemesi  halinde  de  onunla 
birlikte  yaşamanın  diğer  eşten  beklenememesi  koşulunu  getirmiş,  bu  konu  mutlak  boşanma 
nedeni olmaktan çıkarılmıştır(TMK. Md.163). O halde mahkemece davacıya delillerini ibraz için 
kesin  önel  verilmediğinden  çekilmezlikle  ilgili  delillerini  ibraz  için  usulüne  uygun  önel 
verilmesi,  bu  konuda  delil  ibraz  ettiğinde  delillerin  toplanarak  hep  birlikte  takdiri  ve  sonucuna 
göre karar verilmesi gerekir. Bu yön gözetilmeden eksik araştırma ve inceleme ile yazılı şekilde 
hüküm kurulması bozmayı gerektirmiştir…”(Y 2 HD, 24.3.2004, 2004/2655 E., 2004/3715 K., 
KAZANCI BİLGİ VE İÇTİHAT BANKASI).
 

---

21 
Madde metninde belirtildiği üzere boşanma sebebi teşkil edecek suçun küçük 
düşürücü  bir  suç
81
  olması  gerekmektedir  ki  suçun  küçük  düşürücü  olup  olmadığı 
verilen  cezaya  göre,  toplumdaki  anlayışa  göre  hâkim  tarafından  takdir  edilecektir.
82
 
Kaldı ki suçu işleyen eşin bu suçtan dolayı ceza kovuşturmasına uğraması, bu suçtan 
mahkûm  olması  da  gerekmemektedir.
83
Ancak,  ceza  hâkiminin  boşanma  davasına 
konu  olan  eylem  hakkında  maddi  olayı  tespit  eden  kararı  hukuk  hâkimini 
bağlayacağından  ceza  davasının  sonucunun  beklenmesi  ve  delillerin  birlikte 
değerlendirilerek hüküm kurulmasında yarar vardır.
84
 
Her ne kadar Türk Ceza Kanunu’nda “küçük düşürücü suç” olarak belirlenmiş 
bir  suç  grubu  bulunmasa  da  bunlar  ahlak  düzeninin  daha  yüksek  bir  şiddetle 
reddettiği,  meydana  çıktığı  zaman  normal  olarak  insanın  yüzünü  kızartan  hırsızlık, 
dolandırıcılık, ırza geçme, güveni kötüye kullanma, sahtecilik, kaçakçılık, livata gibi 
suçlardır.
85
 
Bir  diğer  neden  olarak  kanun  haysiyetsiz  hayat  sürmeden  bahsettiğinden, 
burada bir defalık haysiyetsiz davranıştan ziyade devam  eden randevu evi  işletmek, 
ayyaşlık,  kumarbazlık,  hayat  kadını  olarak  çalışma,  anormal  cinsel  ilişki  alışkanlığı 
gibi davranışlar kastedilmektedir.
86
 
Küçük  düşürücü  suç  işlemenin  boşanma  sebebi  teşkil  etmesi  bu  sebebin 
evlendikten  sonra  ortaya  çıkmasına  bağlıdır  ki  öncesinde  işlenen  bu  tarz  bir  suça 
rağmen  evlenme  gerçekleşmişse,  bu  durumu  bilmeyen  diğer  eş  evlenmenin  iptalini 
                                                           
81
  
Küçük  düşürücü  suç  kavramı  terzil  edici  cürüm  kavramından  daha  geniş  olduğu  için  yeni 
metinde tercih edilmiştir(Bkz. Gerekçe, s. 373). 
82
  
Dural/ Öğüz / Gümüş, s. 107; Öztan, s. 235, 236. 
83
  
Schwarz, s. 147; Y 2 HD, 11.2.1973, 877/972, RKD. 1973, s. 389(Akıntürk/Karaman, s. 253, dn. 
48a’dan naklen). 
84
  
Gençcan,  s.  154;);  Y  2  HD,  16.11.2009,  16474-19889:  “…Dava  TMK  Md.  163’te  yer  alan, 
davalı  eşin  küçük  düşürücü  bir  suç  işlemesi  sebebine  dayanan,  boşanma  isteğine  ilişkindir. 
Davacı  dava  dilekçesinde  davalıya  ait  sabıka  kayıtları  yanında,  Ankara  ve  Sincan  Cumhuriyet 
Başsavcılıklarınca  yürütülmekte  olan hazırlık soruşturma  evraklarındaki suçlamalara  karıştığını 
ve halen bu suçlar nedeniyle tutuklu olduğunu ileri sürmüştür. Davacının delili olarak dayandığı 
soruşturma  evrakları  ile  ilgili  davalar  açıldığı  anlaşılmakla;  bu  dosyalar  getirilip  incelenerek 
deliller hep birlikte takdiri ve sonuca göre karar verilmesi gerekir. Bu yön gözetilmeden, eksik 
araştırma ve inceleme ile yazılı şekilde hüküm kurulması bozmayı gerektirmiştir…”(Gençcan, s. 
149, dn. 246).
 
85
  
Tekinay, s. 211; Bkz. Anayasa Md. 76/2 milletvekili seçilmeye engel olan suçlar. 
86
  
Öztan, s. 237; Dural/ Öğüz / Gümüş, s. 107; Akıntürk/Karaman, s. 253; Schwarz, s. 148. 

---