Аня 2013 Layout 1
Yüklə 0,71 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- (2) İnzibati orqanın diskresion səlahiyyəti və onun məhkəmə tərəfindən yoxlanılması
batan hesab olunur. Belə ki, ləngimə imtahan situasiyasının başa düşülməsini çətinləşdirə bilər. Hər hansı sualın eyni vaxtda bir neçə həll variantının mövcud olduğu hallarda, inzibati orqanın bunlardan yalnız birini düzgün hesab etməsinə və bununla da, verdiyi qiyməti ərizəçinin, məhz onun (inzibati orqanın) düzgün hesab etdiyi həll variantını seçməməsi ilə əsaslandırmasına yol verilmir. Misal: Almaniyada hüquq üzrə yazılı şəkildə verilən ikinci dövlət imtahanında imtahan komissiyasının üzvləri arasında imtahanın bır sıra hissələrinin qiymətləndirilməsi ilə bağlı fikir ayrılığı yaranır. Komissiyanın bir qrup üzvünün fikrincə, məhkəmə qərarının yuxarısında «qərar» sözü yazılmalıdır. Komissiyanın digər üzvləri isə hesab edir ki, bunun yazılmasına ehtiyac yoxdur, çünki qanunda hakimin şifahi məhkəmə baxışından sonra qərar qəbul etməsi göstərilmişdir. Hər iki fikri qəbul etmək mümkündür. Lakin imtahan tapşırığının qiy mət lən di ril məsi zamanı komissiya üzvü imtahan verənin «qərar» başlığını qeyd etməməsinə istinad edə bilməz. Başqa sözlə, bu, imtahan verən üçün hər hansı əlverişsiz nəticənin yaranmasına səbəb olmamalıdır. Çünki o, qəbul edilməsi mümkün olan iki variantdan birini seçmək imkanına malikdir. Tez-tez rast gəlinən və təfsiri mümkün olan dispozisiya şərtləri ilə bağlı olan bütün digər hallar tam həcmdə məhkəmə 172 tərəfindən yoxlanıla bilər. Məsələn, əgər qanunda namizədin «uyğun» olduğu təqdirdə dövlət qulluğuna qəbul edilə bilməsi nəzərdə tutulmuşdursa, bu uyğunluğu obyektiv me- yarlar əsasında (məsələn, əvvəlki işəgötürənlərin verdiyi xasiyyətnamələr əsasında) yoxlamaq olar. Eyni qayda, ərizəçinin restoran işlətmək üçün «kifayət qədər etibarlı» olub-olmamasına da aiddir. Qiymətləndirmə azadlığının və təfsiri mümkün olan dis- pozisiya şərtlərinin yoxlanılması zamanı daim nəzərə alınmalı olan ümumi qanunilik şərtləri ya qanunda tənzimlənir, ya da inzibati hüququn ümumi prinsiplərindən irəli gəlir. Buraya, həmçinin inzibati aktın aydın və anlaşıla bilən olması tələbi (bax: İİQ-nin 58.2-ci maddəsi), hüquqi və faktiki imkan, eləcə də çox vacib əhəmiyyətə malik mütənasiblik prinsipi daxildir (bax: İİQ-nin 17-ci maddəsi). bc) Hüquqi nəticə hissəsinin yoxlanılması (1) İnzibati orqan tərəfindən məcburi olaraq qəbul edilən qərarlar Məhkəmə, müdaxilə edilməsini nəzərdə tutan normanın bütün dispozisiya şərtlərinin mövcud olub-olmadığını yoxladıq- dan sonra növbəti addım qismində inzibati orqanın düzgün hüquqi nəticəni seçib-seçmədiyini müəyyən etməlidir. Səlahiyyətverici əsasların yoxlanılması zamanı inzibati orqan tərəfindən məcburi olaraq (qeyd-şərtsiz) və diskresion səlahiyyət əsasında qəbul edilən qərarlar bir-birindən fərqləndirilməlidir. Konkret qərarın məcburi qəbul edilməsi o halda baş verir ki, inzibati orqanın müəyyən şərtlərin 173 mövcud olduğu təqdirdə nə etməli olması qanunda dəqiq göstərilmiş olsun. Belə bir halın mövcudluğunu normanın «əgər...» sözünü «...malı, məli» şəkilçiləri ilə əlaqələndirən dispozisiya şərtləri əsasında müəyyən etmək mümkündür. Misal: Əgər nəqliyyat vasitəsini idarə edən şəxs spirtli içki qəbul etdikdən sonra sükan arxasında yaxalanarsa, inzibati orqan onun nəqliyyat vasitəsini idarə etməyə davam etməsinin qarşısını almalıdır. İnzibati orqanın məcburi olaraq qəbul etdiyi qərarlara münasibətdə məhkəmə, yalnız həmin inzibati orqanın qanunla nəzərdə tutulmuş düzgün hüquqi nəticəni tətbiq edib- etmədiyini yoxlamalıdır. Əgər qanun spirtli içkinin təsiri altında nəqliyyat vasitəsinin idarə edilməsinə görə nəqliyyat vasitələrini idarə etmə hüququndan məhrum etməni tələb edirsə, bu, müvafiq dispozisiya şərtlərinin mövcudluğu halında (yəni nəqliyyat vasitəsi spirtli içkinin təsiri altında idarə edildikdə) inzibati orqanın qərarı üçün məcburi xarakter daşıyan yeganə düzgün nəticədir. (2) İnzibati orqanın diskresion səlahiyyəti və onun məhkəmə tərəfindən yoxlanılması İnzibati hüquq normalarının böyük bir hissəsində inzibati orqanlara bir neçə müxtəlif hüquqi nəticələrdən birini seçmək imkanı verilir. Sözügedən hallarda inzibati orqan özünün diskresion səlahiyyətindən istifadə edə bilər. 174 İİQ-nin 2.0.7-ci maddəsinə görə, diskresion səlahiyyət qanunla inzibati orqanın mümkün qanunauyğun qərarlardan birini seçmək imkanıdır. Belə ki, diskresion səlahiyyət nəzərdə tutan normalar əksər hallarda ya «bilər» sözü ilə bitir, ya da orada «...-ə qədər» sözləri əksini tapır. Məsələn: «Əgər bir qrup şəxs təhlükə yaradarsa, polis həmin qrupun dağılışmasını təmin edə bilər». Yaxud başqa bir misal: «Əgər kafe işlədilməsi nəticəsində havaya zərərli maddələr buraxılırsa, inzibati orqan onun işlədilməsinin dayandırılmasını tələb edə bilər.» İnzibati orqan özünün diskresion səlahiyyətinin həyata keçirilməsində heç vaxt tam azad deyil. Belə ki, şəxs inzibati orqandan diskresion səlahiyyətini düzgün həyata keçirməsini tələb etmək hüququna malikdir (bax: İİQ-nin 16.2-ci maddəsi). İnzibati orqan özbaşına fəaliyyət göstərə bilməz. O, xüsusilə, İİQ-nin 14-cü maddəsində təsbit olunmuş və diskresion səlahiyyətin hədlərini, onun məqsədyönlü şəkildə həyata keçirilməsinin zəruriliyini və vətəndaşların hüquq və azadlıqlarına əsassız şəkildə müdaxilənin yolverilməzliyini müəyyən edən vacib prinsipləri nəzərə almalıdır. Bundan əlavə, qərarın qəbulu ilə əlaqədar çərçivəni müəyyənləşdirən və inzibati orqan üçün məcburi xarakter daşıyan müxtəlif prinsiplər mövcuddur (bununla bağlı daha ətraflı məlumat almaq üçün bax aşağıda: inzibati orqanların diskresion səlahiyyət əsasında qəbul etdiyi qərarların məhkəmə tərəfindən yoxlanılması). Normanın hüquqi nəticə hissəsində inzibati orqan üçün diskresion səlahiyyət nəzərdə tutulubsa, inzibati məhkəmənin İPM-in 74-cü maddəsində təsbit edilmiş və həmin Məcəllənin 175 Yüklə 0,71 Mb. Dostları ilə paylaş:
|