Аня 2013 Layout 1
Yüklə 0,71 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 2. İddianın verilməsi müddəti
- III. Əsaslılığın yoxlanılması
xarakterli bu cür hallarda da, əvvəlcə üçüncü şəxsin (inzibati aktın qəbul edilməsində birbaşa iştirak etməmiş qonşu) qanunun müddəalarına istinad edərək tikinti icazəsinə qarşı subyektiv müdafiə hüququ ilə çıxış edə bilib-bilməməsi yoxlanılmalıdır. Bu müddəalar elə bir şəkildə ifadə olunmalıdır ki, normanın qoruyucu xarakteri təkcə ictimaiyyətə deyil, üçüncü şəxsin özünə də şamil edilsin. Üçüncü şəxslərin hüquqlarının belə bir şəkildə qorunub-qorunmadığı qanundan irəli gələ bilər. Yəni müvafiq norma elə bir tərzdə ifadə edilməlidir ki, onun əsasında qonşuluq hüquqlarına müdaxilə edilib-edilməməsi məsələsini birbaşa müəyyən etmək mümkün olsun. Buna misal olaraq, Almaniyanın «Restoranlar haqqında» Qanununun 5-ci paraqrafının 3-cü hissəsini göstərmək olar. Həmin normada aşağıdakılar nəzərdə tutulmuşdur: § 5. Əlavə şərtlər Sahibkarlıq fəaliyyəti üçün icazə almalı olan sahibkar- ların üzərinə aşağıdakılardan qorunma ilə bağlı istənilən zaman əlavə şərtlər qoyula bilər: 1. müştərilərin həyat, sağlamlıq və ya əxlaqla bağlı təhlükələrə qarşı istismarı; 2. restoranda çalışan şəxslərin həyat, sağlamlıq və ya əxlaqına qarşı təhlükələr; 3. «Tullantılardan mühafizə haqqında» federal qa- nunda nəzərdə tutulmuş mənada ətraf mühitə zərərli təsirlər və restoranın yerləşdiyi ərazinin, yaxud qonşu torpaqların sakinləri, eləcə də ictimaiyyət üçün yarana biləcək digər əsaslı zərərlər, təhlükələr və ya nara- hatçılıqlar. 156 Bu müddəada birmənalı şəkildə hansı şəxslər dairəsinin müvafiq olaraq nələrdən qorunmalı olmalarını görmək olar. Əgər üçüncü şəxslərin belə bir şəkildə qorunması bilavasitə qanundan irəli gəlməzsə, onda, normanın qoruma məqsədi onun ictimaiyyəti, yaxud ayrı-ayrı şəxsləri qoruyub-qoru- maması sualı əsasında, habelə mətn və ya həmin normanın daşıdığı məna əsas götürülməklə müəyyən edilməlidir. Sözügedən halda belə bir mövqedən çıxış etmək olar ki, tikinti hüququnda çox vaxt qonşunun subyektiv hüquqları da nəzərdə tutula bilər. Bu, bir tərəfdən, ərazidən tikinti məqsədləri üçün istifadəyə dair qərarların qonşunun da hüquqlarına toxunması, digər tərəfdən isə, tikinti hüququ ilə bağlı mübahisələrdə aşkar surətdə müəyyən edilə bilən ayrı- ayrı tərəflərin (konkret halda, bilavasitə qonşunun) qorunmalı olan maraqlarının tez-tez fərdi şəkildə nəzərə alınmalı olması ilə əlaqədardır. Buraya, misal üçün, yol verilən tullantı hədlərini və ya yanğından mühafizəyə dair şərtləri nəzərdə tutan normalar daxildir. Yuxarıda göstərilən misalda iddiaçı tikintiyə icazənin onun hüquqlarını pozduğuna uğurlu şəkildə istinad edə və buna əsas kimi qeyd edə bilər ki, həmin icazə hər hansı bir evin kifayət qədər təbii işıqlandırılmasına yol verən və qonşuluq münasibətlərinə şamil edilən «ətrafdakı vəziyyətin nəzərə alınması prinsipi»nin pozulması ilə verilmişdir. Bunun həqiqətən də belə olub-olmaması isə, müvafiq iddianın əsaslılıq hissəsinin yoxlanılması vasitəsilə müəyyən edilir. 157 Misal: İddiaçı Bakıda bir taksi şirkətinin sahibidir. Bakı şəhərinin nəqliyyat xidməti taksi xidməti sahəsində sahibkarlıq fəaliyyəti ilə məşğul olmaq istəyənlər üçün lisenziyalar verməyə başlayır. X-ə də belə bir lisenziya verilir. B iddia edir ki, şəhərdə həddindən çox taksi var və bu, onun şirkətinin mövcudluğunu təhlükə altına alır. Sahibkarlıq fəaliyyətinə icazə verilməsi haqqında müddəalar ərizəçinin fərdi hüquqlarını və bundan başqa, onun işçilərini, eləcə də bilavasitə qonşuları qoruya bilər. Lakin həmin müd- dəalar rəqabətdən qorunmaq təyinatına malik deyillər. Eyni zamanda, qeyd olunan kazusda iddiaçının əsas hüquqlarının pozulmasından da söhbət gedə bilməz. Əsas hüquqlar fərdi azadlıqları qoruyur. Rəqabət halları Azərbaycan Respublikası Konstitusiyasının 35-ci maddəsində təsbit edilmiş əmək hüququna toxunmur. Başqa sözlə, belə situasiyalarda iddiaçının əmək hüququ məhdudlaşdırılmır. Ona görə də sözügedən halda normanın üçüncü şəxsləri qorumaq təyinatına malik olması və iddia qaldırmaq səlahiyyəti inkar edilməlidir. 2. İddianın verilməsi müddəti Mübahisələndirmə haqqında iddia İİQ-nin 62-ci mad- dəsindəki qay dalar əsas götürülməklə, inzibati akt haqqında məlumat ve ril diyi vaxtdan 30 gün müddətində və ya inzibati şikayət icraatı həyata keçirilən zaman şikayət instansiyası qərarının təqdim edildiyi vaxtdan 30 gün müddətində qaldırıl- malıdır (bax: İPM-in 38-ci maddəsi). Əgər iddiaçı iddianı 158 mübahisə lən dirilən qərarı qəbul etmiş inzibati orqana 30 gün müddətində təqdim edərsə, bu halda da iddia müddətinə riayət edilmiş hesab olunur. İİQ-nin 72.1-ci maddəsinə əsasən, iddiaçı inzibati aktdan şikayəti ya inzibati qaydada, ya da məhkəmə qaydasında verə bilər. İnzibati aktda və ya inzibati şikayətlə bağlı şikayət in- stansiyasının qərarında hüquqi müdafiə vasitələri barədə zəruri məlumat (bax: İİQ-nin 59.1.5 və 73.2-ci maddələri) olmadıqda, iddia müddətinin nə qədər davam etməsi barədə qanunda heç nə deyilmir. Belə hallarda İİQ-nin 73.2-ci mad- dəsindəki 6 aylıq müddətin analogiya qaydasında tətbiqi mümkündür (həmin müddətin yalnız inzibati şikayətlə bağlı nəzərdə tutulmasına baxmayaraq). Bununla belə, yaxşı olardı ki, qanunverici bu məsələni aydın şəkildə tənzimləsin. İddia müddətinə riayət edilmədiyi bütün hallarda müddətin bərpası məsələsi ortaya çıxır (bununla bağlı kitabın əvvəlki hissələrində ətraflı qeydlər əksini tapıb), eləcə də inzibati aktda hüquqi müdafiə vasitələri barədə məlumatın olub-ol- maması yoxlanılır. İddianın mümkün sayılmadığı hallarda məhkəmə İPM-in 35.3-cü maddəsinə əsasən, qərardad qəbul edir. Bu müddəa təkcə İPM-in 35.1 və 35.2-ci maddələrinə əsasən iddia qaldırmaq səlahiyyətinin mövcud olmadığı halları deyil, mümkün sayılmama ilə bağlı bütün halları əhatə edir. III. Əsaslılığın yoxlanılması Mübahisələndirmə haqqında iddia o halda əsaslı sayılır ki, mübahisələndirilən inzibati akt qanuna zidd olsun və bunun nəticəsində iddiaçının hüquqlarını pozsun. İPM-in 159 Yüklə 0,71 Mb. Dostları ilə paylaş:
|