Aqşin Babayev
Yüklə 5,04 Kb. Pdf görüntüsü
|
_______________________________________________ Nazim Hikmət qalaktikası 93 Hikmət Türkiyə vətəndaşlığından kənar edildikdən sonra böyük kədərinə rəğmən ümid dolu bir nikbinliklə “Ceviz ağacı”(1957) şeirini yazmış və demişdi: “Ben bir ceviz ağacıyım Gülhane parkında, Nə sen bunun farkındasın, Nə də polis farkında”. Rəsul Rza yuxarıda adı çəkilən şeirində Nazimin “Ceviz ağacı” nı xatırlayaraq belə deyirdi: Sən bir ceviz ağacıydın Gülhanə parkında. Minarələr qarşında, Minarələr arxanda. Baharlarda boylanıb Baxardın Boğaziçinə. Hərdən polis kölgəsi düşərdi Gülhanə parkının Divar kərpicinə... Hələ 1950-ci ildə Nazim Hikmət həbsxanada ikən Rəsul Rza şairin anasına müraciətlə yazmışdı: Mən səni görmədim möhtərəm qadın, Doğma qardaşımdır o mərd övladın. Aqşin Babayev_______________________________________________ 94 Rəsul Rza anaya xitabən Nazimin keçdiyi şərəfli həyat yolu ilə fəxr etdiyini bildirir, Cəlilə xanımın şair oğluna qolundakı zəncirləri qırıb qaranlıq və kəsafətli zindanlardan azadlığa çıxacağı günü arzulayırdı. 1963-cü il iyun ayının 3-də Nazimin qəfil ölümü onu sevənləri sarsıtdı. Ölümünə ağılar deyildi, şeirlər yazıldı. Yenə bu ağıların, şeirlərin içərisində Rəsul Rza sözü və onun ömür dostu, unudulmaz şairəmiz Nigar Rəfibəylinin göz yaşları ilə dolu misraları fərqli bir ahənglə səsləndi. Rəsul Rza yazırdı: Bir dostumuz öldü. adamların yaxşılarından idi. Sözü, işi, arzularıyla İnsan idi. Bu ölümə yerin torpağı yandı, Ağacın yarpağı yandı. Nigar Rəfibəyli isə bu ağır dərdi belə ifadə edirdi: İndi sevdiyin, məhəbbətlə baxdığın Gözlər ağlayır, İllərlə həsrətini çəkdiyin Balaca oğlun Məhməd ağlayır, Anaların ən gözəli- Münəvvər ağlayır. Nazim Hikmət Varnada bir şeir yazmışdı oğlu Məhmədə müraciətlə. Şeir belə idi: _______________________________________________ Nazim Hikmət qalaktikası 95 Karşı yaka memleket, Sesleniyorum Varnadan, işitiyormusun Memet, Memet. Kara deniz akıyor durmadan, deli hasret, deli hasret, oğlum, sana sesleniyorum, işitiyormusun Memet!.. Memet. Şairin bu ürək titrədən misralarına balaca Məhməd deyil, sonralar Rəsul Rza cavab vermişdi: Üfüqdə göy gözlərin sarı həsrəti. Bir səs: -Oğlum, oğlum!- deyə Çağırır Məhmədi... Miz üstü – bir işıq gölü. Miz arxasında Məhməd. Dəftər, kağız miz üstünə tökülü. ...Qara dənizin üstündən Qara yellər əsdimi? Məhməd gecikdimi? Çağıran tələsdimi? Aqşin Babayev_______________________________________________ 96 ...Üfüqdə göy gözlərin sarı həsrəti. Səhifələrdə yaralı qəlbin məhəbbəti. Məhməd dərs oxuyur Lehistanın baş kəndində. Şəkərim, qardaşım, ustad! Bir də çağırma, Çağırma Məhmədi ! Rəsul Rzanın şəxsi arxivindəki Nazim Hikmətə həsr etdiyi şeirlərə, məqalələrə, onun adi bir teleqramının da necə diqqətlə qorunub saxlanmasına, bu səliqə-səhmana heyran qalmaya bilmirsən. Nazimi düşünəndə Rəsul Rzanın aşağıdakı misraları yada düşür : Qəlbində insanların Kədərini, sevincini daşıdı. Ünvanı pasportdan məlum. Nə bir şəhər, bir küçə, bir tindədir. Ünvanı milyonlarla insan qəlbindədir. Rəsul Rzanın arxivində Nazimin imzaladığı belə bir məktub da var: “Rəsulcuğum! Salam. Sənə Anarla bu qısacıq məktubu yollayıram. Süleymana, Mehdiyə, Mirzəyə də bir neçə sətir yazdım. Onların da məktublarını özlərinə çatdır. Sizin dərgidə son şeirlərimi oxudum, çox bəyəndim. Əllərin kədər görməsin. Sentyabr ayında Qafqaza gəlmək niyyətindəyik. Sənə _______________________________________________ Nazim Hikmət qalaktikası 97 teleqram vuracağıq. Bəlkə də imkan olarsa, yolçuluğumuzu səninlə birlikdə yaparıq. Anar sənə təfsilatı ilə danışar. Səni, Nigar xanımı, balaca sultanı qucaqlayıram. Yaxında görüşmək ümidi ilə. Nazim Hikmət.” Zərfin üzərində bu sözlər yazılmışdır: “Rəsul Rza Gələlim hatıranıza. 1958” Kiçik bir teleqram da nəzərimi cəlb edir: “Rəsul qardaş, yarım yüzülliyini təbrik edirəm, gələcək 50 ildə də gəncliyini itirmə. Qardaşın Nazim Hikmət”. 1958-ci ildə Nazim Hikmət göndərdiyi başqa bir məktubun üzərində iri hərflərlə belə yazmışdı: “İki şair evinə bir üçüncü şairdən salam, sevgi!” Rəsul Rzanın arxivində Nazim Hikmətin əlyazıları – şeirləri qorunur. “Mikayıl Rəfiliyə ağı” və “Bakıda oyanmaq”. Bu şeirləri Azərbaycan dilinə tərcümə etmiş Rəsul Rza Nazimin dili ilə desək, “onları bir az daha gözəlləşdirmişdir”. Nazim Hikmət xarici ölkələrdə olarkən bütün jurnalistlərin suallarına böyük məmnuniyyətlə cavab verər, səfərdən döndükdən sonra özü ilə bərabər müsahibələri çap olunmuş qəzetləri də gətirərdi. Rəsul Rzanın arxivində Nazim Hikmətin İtaliya jurnalisti Covanni Krino ilə müsahibəsi dərc olunmuş bir jurnala rast gəldim. Müsahibə əvvəlcə “Realta Sovetika” jurnalında (yanvar 1963-cü il) dərc olunub. Sonra isə “Oqonyok” jurnalının 1987-ci il 10 mart nömrəsində ruscaya tərcümə edilərək verilib. Nazim Yüklə 5,04 Kb. Dostları ilə paylaş:
|