_______________________________________________
Nazim Hikmət qalaktikası
193
dialoqlar, daxili monoloqlar, keçmişə qayıdış, daha doğrusu, keçmişlə
indinin zaman və məkan sintezi romanın ən səciyyəvi cəhətləridir. Bu
novatorluq Nazim Hikmətə, şeirlərində və dram əsərlərində olduğu kimi,
“Yaşamaq gözəl şeydir, qardaşım...” romanında da parlaq surətlər
yaratmağa imkan vermişdir. Nazim Hikmət şəxsən tanıdığı insanları, şahidi
olduğu hadisələri öz yaradıcılıq təxəyyülündən keçirərək ümumiləşdirmiş
və tipikləşdirmişdir. Buna görə də Əhməd, İsmayıl, Kərim, Hüsnü kimi
surətlərin həyatı,
mübarizəsi bizə təbii, canlı və maraqlı görünür.
Romanı ana dilimizə SSRİ Elmlər Akademiyası Şərqşünaslıq
İnstitutunun elmi əməkdaşı, tanınmış türkşünas Tofiq Məlikli çevirmişdir.
O, tərcümənin orijinala yaxın olmasına çalışaraq hər bir cümlənin, hər bir
sözün məna çalarlarına, yükünə ciddi fikir vermişdir. Əsərin ən mühüm
məziyyətlərindən biri onun üslub orijinallığıdır. Roman poetik dillə nəsr
dilinin sintezinə ən gözəl nümunədir. N.Hikmət bu üslubun sayəsində
böyük bir tarixi dövrü yığcam lövhələrlə əks etdirə bilmişdir. Romanda
hadisələrin bir-birini orijinal priyomlarla əvəz etməsi əsəri çox oxunaqlı
edir. Belə bir üslub orijinallığı hər şeydən əvvəl əsərin dilində öz əksini
tapmışdır. Tofiq Məlikli əsərin üslub gözəlliyini saxlamağa çalışmışdır. O,
Nazimin dilini yaralamamağa
səy göstərmiş, orijinala sadiq qalmışdır.
“Yaşamağın gözəl şey” olduğunu bilən və onun daha da
gözəlləşməsinə can atan qəhrəmanların mübarizəsini, sevincini, kədərini,
nifrətini və məhəbbətini əks etdirən bu realist əsərin Azərbaycan dilində
nəşr olunması, heç şübhəsiz, oxuculara gözəl hədiyyədir. Nazim Hikmət
həbsxanadan yazdığı məktubların birində yaşamaq barədə deyirdi: “...Üç
cür yaşamaq var. Birincisi, yaşadığının fərqində belə olmamaq. Yəni
yaşadığını, yaşamaq deyilən məfhumu bütün əzəmətilə dərk etmədən