Aqşin Babayev_______________________________________________
300
Arif Məlikov, mən və Əkbər Babayev birlikdə şəkil çəkdirmişik. Həmin
şəkli Ayaz müəllimə göndərdim. O şəkildən Əkbərin fotosunu ayırıb çap
elədilər. İndi mən istərdim ki, həm Arif müəllim, həm Anar müəllim Əkbər
Babayev haqqında bir-iki kəlmə söz desin. Mən bir şeyi də xatırladım ki,
Moskvaya gələndə Nazim Hikmət bilirdi ki, Əkbər Babayev onun
tədqiqatçısıdır və Nazim sonralar öz kitabını Əkbər Babayevə yadigar
olaraq verəndə yazmışdı: “Beni, bana tanıtana”, yəni “Məni mənə
tanıdana”.
Arif Məlikov: Əkbər Babayev həmişə Nazim Hikmətin yanında
olub. Bir şeyi də deyəcəyəm ürək ağrısı ilə. Əkbər özünü Nazim Hikmətə
həsr etdi. Əkbər Babayev ədəbiyyat sahəsində, elm sahəsində çox böyük
işlər görə bilərdi. Ona dəfələrlə demişdilər ki, sən doktorluq dissertasiyasını
gərək müdafiə edəsən. Amma o, mübaliğə olmasın, günün iyirmi dörd
saatını Nazim Hikmətə həsr edirdi. Nazimin 8 cildliyini Əkbər Babayev
hazırlayıb Bolqarıstanda çap etdirmişdi. Şairin külliyatı indi yavaş-yavaş
Türkiyədə çap olunmağa başlayır. Amma birdən-birə o həcmdə, 8 cild
ancaq Əkbər Babayevin sayəsində çap olunmuşdu. Əkbər Babayev Nazim
Hikmətin sağ əli idi. Çünki nəsə bir şey olanda o ilk növbədə Əkbərdən
soruşardı. Əkbər Babayev onun yaddaşı idi. Tərcüməçisi olmuşdu. Onun
işlərini aparan adam idi. Əkbər Babayevlə 1958-ci ildən sonra lap yaxın
olduq. Mən Moskvaya gələndə daha oteldə qalmırdım. Əkbərin evində
yaşayırdım. Əkbər Babayev mənim üçün qardaş kimi olmuşdu. Gözəl
insan, gözəl şəxsiyyət idi.
Bir şeyi də qeyd etmək istəyirəm. Biz həmişə Nazim Hikməti türk
şairi kimi görürük. Mənim üçün Nazim Hikmət XX əsrin dünya
miqyasında ən böyük şairlərindən biridir.
_______________________________________________
Nazim Hikmət qalaktikası
301
Mən Türkiyədə tamaşalarımla bağlı tez-tez oluram. Dörd dəfə ancaq
“Məhəbbət əfsanəsi”ni qoymuşuq. Həmişə mən türklərə deyirəm ki, Nazim
Hikmət həm sizindir, həm də sizin deyil. Dünyanındır ! Mən Nazim
Hikmətin İtaliyada çıxmış iki cildlik kitabında Abidin Dinonun yüzlərlə
rəsmini görmüşəm. Bu gün də mənim evimdə Abidin Dinonun rəsmləri
var. Abidin Dino bilirdi ki, mən Nazimlə yaxınam.
Sizə deyim ki, Nazim İstanbula çox bağlı idi. Türklər həmişə deyir
ki, İstanbulda Nazim Hikmətin ad günündə, vəfat günündə bilmirik ki,
çiçəkləri hara qoyaq. “Məhəbbət əfsanəsi” ilk dəfə İstanbulda tamaşaya
qoyulanda bir metrlik gülləri dərdik, gəldik Qalata körpüsünə. O gülləri,
Nazimi anaraq körpüdən bir-bir atdıq. Sonra türklər demişdilər ki, bundan
sonra biz də Nazim Hikmətin ad günündə gülləri Qalata körpüsündən
atacağıq. Elə də etdilər və sonra mənə dedilər ki, türk rəssamı bu hadisəni
eşidib böyük bir rəsm əsəri çəkmiş, Nazim Hikmətin sevdiyi Qalata
körpüsünü təsvir etmişdir. Sonra həmin rəssam o rəsmi mənə bağışladı.
Bugün də o rəsm mənim evimi bəzəyir.
Bilirsiniz, Nazim Hikmət haqqında saatlarla danışmaq olar.
Türkiyədə bir dəfə altı-yeddi kamera qarşısında bir gün səhərdən axşama
qədər Nazim Hikmət haqqında danışmışam.
Anar: Nazimi Əkbərsiz təsəvvür etmək mümkün deyildi. Bakıda da
Əkbərlə olub dəfələrlə. Moskvada da həmişə onun işlərini Əkbər görüb.
Əkbər həm atamın dostu idi, həm də mənim. Əkbər Nazimin ölümündən
sonra da Moskvaya gələn türk yazıçıları ilə əlaqə saxlayırdı. Amma
Əkbərin belə bir faciəsi vardı ki, bu qədər Türkiyəni sevə-sevə, türk
yazıçıları ilə bu qədər bağlı ola-ola, bir dəfə də onu Türkiyəyə
buraxmadılar. Mən Türkiyəyə gedib gələndən sonra, yadımdadır, Əkbər
Aqşin Babayev_______________________________________________
302
məni hava limanında qarşıladı. Elə qarşıladı ki, elə bil özü gedib-gəlmişdi
Türkiyəyə. Evində, yatağının üstündə İstanbulun xəritəsi asılmışdı. O,
deyirdi ki, hər səhər gözümü açıb bu xəritəyə baxıram və Nazim Hikmətin
çox sevdiyi İstanbulu görməyi arzulayıram... Əkbərlə bağlı xatirələr bir az
kədərlidir. O, niskilini özüylə apardı.
AqĢin Babayev: Nazim Hikmətli dəqiqələrimiz çox sürətlə keçdi və
təəssüf ki, vaxtımız sona çatdı. Mən Sizlərə çox təşəkkür edirəm Arif
müəllim, Anar müəllim. Dəyərli vaxtınızı ayırıb studiyaya gəldiyinizə görə
çox sağ olun!
“Ədəbiyyat qəzeti”, 24 yanvar 2014-cü il.
_______________________________________________
Nazim Hikmət qalaktikası
303
Əsgər Rəsulov
Filologiya elmləri doktoru, professor
Görkəmli nazimĢünasın “Ceviz ağacı” və “Çinar” rapsodiyası*
(Son söz əvəzi)
Türk dünyasının ayrılmaz parçası müstəqil Azərbaycanın 20,
tanınmış türkoloqu və yazıçı-publisisti Aqşin Babayevin 75, böyük
sənətkarı Nazim Hikmətin 110 yaşı tamam oldu. Qısa aralıqlarla təxminən
eyni zaman diliminə sığan bu üç ad gününü xatırlamağımız təsadüfi deyil.
Azərbaycanı suveren dövlət kimi görmək istəyənlər içərisində ötən əsrin
20-ci illərində birinci dəfə ölkəmizə ayaq basan, 1928-ci ildə “Günəşi
içənlərin türküsü” adlı ilk kitabı Bakıda nəşr edilən, 1951-ci ildə SSRİ-yə
pənah gətirib, ömrümün sonuna qədər (3 iyun 1963) Moskvada yaşamağa
məhkum olan, xalqımızın vəfalı dostu və yurdumuzun vurğunu Nazim də
vardı – qüdrətli şair, orijinal dramaturq, mübariz publisist, novator nasir
Nazim Hikmət! Aqşin Babayevə gəlincə, onun xüsusi təqdimata ehtiyacı
olmasa da, haqqında söhbət açacağımız kitabın müəllifi kimi az sonra
tanıdacağıq. Burada sadəcə bunu qeyd etməklə kifayətlənək ki, yuxarıdakı
üç ad günü kontekstində adının çəkilməsi bənzərsiz olmasından irəli gəlir.
Budur, qarşımda Aqşin müəllimin Türkiyədə nəfis tərtibatla yenicə
çapdan çıxmış kitabı var. “Nazim Hikmət və Azərbaycan” (Zeus kitab evi,
2012). Bəyaz cildin üst qapağında çinar yarpağı misalı Azərbaycan
xəritəsi... Cadar-cadar olmuş, ürək çatlarının naxışladığı Nazim Hikmətin
üzü... İri, kənarları erkən qırışlarla haşiyələnmiş gözləri... İnsanın içinə
işləyən ağlar-gülər baxışları... Kitabın arxa qapağında xalq şairimiz
Bəxtiyar Vahabzadənin Nazim Hikmətə həsr etdiyi şeirdən bir bənd:
Ürəklərdən alır ancaq söz mayasını,
Dostları ilə paylaş: |