Bal Arısı Hastalık ve Zararlıları
yaramaktadır. Larva beslenmeye başlamadan bu pozisyonlarını
değiştirmezler. Akarlar kısa bir süre için bu pozisyonda kalmakta, işçi
arı larva gözleri kapatıldıktan 4 saat sonra beslenmeye başlamaktadır.
Varroa’lar gıdadan ayrıldıktan sonra prepupayla beslenmeye
başlamaktadır. Varroa ortalama 0.3 mg ağırlığındadır. Doymuş olan
akar yaklaşık 0.5 mg ağırlığına ulaşmaktadır. Varroa yavru gözlerinin
kapatılmasından yaklaşık 60 - 70 saat sonra ilk yumurtalarını
bırakmaktadır. Yumurtaların petek gözüne bırakılması yaklaşık 30
saati bulmaktadır. Yumurtaları oval ve beyaz renkli olup ortalama
0.30 mm uzunluğunda, 0.23 mm genişliğindedir. Dişi varroa 4 – 6
yumurta yapmaktadır. Bunlardan 4 tanesi olgunlaşmakta ve biri erkek
üçü dişi varroa olmaktadır.
Protonimf ve deutonimf aşamalarında beslenme dönemi ve
beslenme olmayan dönem olmak üzere 2 safha vardır. İkinci dönemde
bacaklar dümdüz ileri doğru uzanmış halde durmaktadır. Yumurta ve
nimfleri kremimsi beyaz renktedir. Dişi protonimfler, erkeklerle
yaklaşık aynı büyüklüktedir. Oval şekilli olup yaklaşık 500 µm
genişliğindedir. Dişi deutonimfleri büyüklük ve şekillerinden dolayı
kolayca ayırt edilmektedir. Dişi deutonimfler erişkin dişi varroa’lara
benzemektedir.
49
Bal Arısı Hastalık ve Zararlıları
Erişkin erkek varroalar, az çok küresel vücutlu ve çok açık
sarımsı kahverenklidir. Erkek Varroa’ların şeliserleri, dişilerdeki
şeklinden farklı olarak değişikliğe uğrayarak içi boş bir uzantıya
dönüşmüştür. Bu organel, dişinin genital açıklığına erkeğin
ventralinde bulunan sternogenital kısmından sperm paketlerini
aktarmakta kullanılmaktadır. Erkek varroa’lar, yaklaşık 5.5 – 6.2
günde olgunlaşmaktadır. Dişi varroa’lar, 6.5 -6.9 günde ergin hale
gelmektedir. Protonimfler deri değiştirerek deutonimf aşamasına
geçmekte, deutonimfler gömlek değiştirerek erişkin hale gelmektedir.
Çiftleşme petek gözü içinde olmaktadır. Çiftlemeden sonra erkek
varroa’lar ölmektedir. Arılar petek gözünden dişi akarlarla birlikte
dışarı çıkmaktadır. Dişi varroa’lar arının üstünde kalmakta ve diğer
arılara geçmektedir. Bir süre sonra dişi varroa’lar yeni yavru gözleri
içine girerek üremeye devam ederler.
Arı petek gözünden dışarı çıktıktan sonra dişi deutonimfler,
protonimfler, yumurtalar ve erkek varroa’lar göz içinde kalmaktadır.
50
Bal Arısı Hastalık ve Zararlıları
Bunlar bakıcı arılar tarafından öldürülmekte ve petek gözünden
uzaklaştırılmaktadır.
Dişi varroa işçi petek gözü içinde 2 yeni dişi varroa üretirken,
erkek petek gözü içinde 4 yeni dişi varroa üremektedir. İşçi arı
gözlerinde tek bir varroa’dan ortalama 1.3 dişi akar; erkek gözlerinde
ise ortalama 2.6 dişi varroa çıkmaktadır.
Genellikle gözden çıkan arının bir yada birkaç erişkin dişi
varroa vardır. Arının çıktığı petek gözlerine bakıldığında varroanın
yavru dönemleri çoğunlukla görülmemektedir. Ancak beyaz renkli
varroa dışkıları fark edilmektedir. Dişi varrolar petek gözü iç duvarına
dışkılarını bırakırlar.
Apis mellifera, petek gözü içinde 6 yada daha fazla varroa olsa
bile gelişmesinin sürdürerek erişkin haline gelerek gözden
çıkmaktadır. Bu durum varroların erişkin hale gelmesi ve gözden
ayrılmaları için bir fırsattır. Göz içinde altıdan daha fazla sayıda
varroa varsa; arılar ölmekte yada ciddi zarara uğramaktadır.
Dişi varroalar birden daha fazla üreme döngüsüne sahiptir. Bir
dişi varroa 7 defa üreme döngüsü yapabilmektedir. Kolonilerdeki en
az 3 kere üremektedir. Varroanın göz içinde 2 bulunma yeri vardır.
Bunlardan bir tanesi dışkılarını bıraktıkları bölge; diğeri ise
beslendikleri yerdir. Dişi varroa pupa üzerindeki beslenme yerini
nimf aşamasında belirlemektedir. Çiftleşme genellikle dışkılama
bölgesiyle sınırlı kalmaktadır.
Varroa destructor ile Braula coeca’nın karşılaştırılması : V.
destructor 4 çift ayaklı, B. coeca 3 çift ayaklıdır. Varroanın ayakları
üstten bakıldığında kolay fark edilmemektedir. B. coeca’nın ayakları
dıştan bakıldığında kolayca görülmektedir. Varroa arının hemolenfini
emer. Arı biti arının kendisine zarar vermez. Yalnızca arı sütü, bal ve
polenle beslenerek gıdasına ortak olmaktadır. Varroanın ağız yapısı
delmeye, arı bitinin ağız yapısı ise emmeye uygundur.
51
Bal Arısı Hastalık ve Zararlıları
V. destructor ile V. jacobsoni’nin karşılaştırılması : Varroa
jacobsoni 0.9-1 mm x 1.4-1.5 mm, Varroa destructor 1.1-1.2 mm x
1.6-1.7 mm ebatlarındadır. V. destructor 5-6 günde, V. jacobsoni 7-8
günde gelişir. V. destructor tüm yavru gözlerine , V. jacobsoni erkek
arı gözlerine yerleşir. V. destructor dişisi kışın döllenmiş olup
kovanda yumurtlamaya hazırdır. V. jacobsoni dişisi kışın
döllenmemiştir. V. destructor ilaçlara daha dirençli, V. jacobsoni
ilaçlara daha duyarlıdır. V. destructor daha fazla yumurta bırakır. V.
jacobsoni daha az yumurta bırakır. V. destructor tüm dünyaya
yayılmıştır. V. jacobsoni yalnızca güney doğu Asya’da bulunmaktadır.
İşçi yavru gözlerine saldırı : Varroanın üremesi uygun yavru
gözlerinin tercih edilmesiyle başlamaktadır. Bal arıları varroa’ları
petek gözlerinin yakınına kadar taşımaktadır. Varroa’lar arıdan
ayrılarak yavru gözleri içine yerleşmektedir. Erkek yavru gözleri, işçi
yavru gözlerine nazaran daha çok tercih edilmektedir. Dişi varroların
girmiş olduğu yavrulu petek gözleri sayılarak ″saldırı oranı″ tespit
edilmektedir. İçinde larva yada pupa bulunan 100 adet kapalı işçi arı
yavru gözleri içerisinde 30 adet dişi varroa tespit edilirse; saldırı oranı
30 varroa / 100 yavru petek gözü olarak bulunmaktadır. Şayet bu 25
petek gözü karşılık geliyorsa bunun anlamı, bazı yavru gözleri içinde
birden daha fazla varroa olduğudur.
Varroa’nın erkek arı yavru gözlerini tercih etmesi : Erişkin
dişi varroa’lar erkek arı yavru gözlerini tercih ederler. Bu birkaç
52
Dostları ilə paylaş: |