Ari hastaliklari
Yüklə 5,11 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Klinik Muayene
Bal Arısı Hastalık ve Zararlıları petiolar bölgesine yerleşmektedir. Böylece arının temizlenme hareketinden kendini koruyabilmektedir. Çiftleşme davranışı varroa’ya benzemektedir. Erkek parazit spermalarını içi boş olan şeliserleri vasıtasıyla dişi parazite vermektedir. Tropilaelaps’ların Apis mellifera’lardaki yaşam döngüsü ve parazitizminde Varroa destructor’e benzemekle birlikte çok az farklılık vardır. Tropilaelaps’lar, Varroa’lardan daha hızlı üremekte ve daha kısa süren bir yaşam döngüleri vardır. Bunun sonucunda daha çabuk gelişerek ergin parazit haline gelmektedir. Sonuç olarak, aynı koloni hem Varroa, hem de Tropilaelaps olası halinde; Tropilaelaps’lar, Varroa’lardan çok daha hızla üremektedir. Bu etki 25:1 Tropilalelaps’ın lehinedir. Ergin Tropilelaps, larva içeren petek gözlerine girer. Mühürlenmiş yavru gözleri içinde üremeye başlar. Petek gözü kapatıldıktan yaklaşık 48 saat sonra olgun arı larvası üzerine 3 yada 4 yumurta bırakmaktadır. Bu işlem yaklaşık bir gün sürer. Yavrulu gözlerden erkek arı yavru gözlerini tercih etmektedir. Parazit hem erkek, hem de dişi arı petek gözleri içinde üremektedir. Petek gözleri Varroa ile bulaşık ise erkek arı gözlerini daha çok tercih ederler. Erkek arı yavru gözlerini tercih etme isteği varroa’ya kıyasla daha azdır. İşçi arı gözlerine göre yaklaşık 1.5-3.0 kat daha fazla girmektedir. Yumurta bırakıldıktan ortalama 12 saat sonra çatlayarak larva dışarı çıkar. Larva ergin parazit haline gelmeden önce protonimf ve deutonimf aşamalarını geçirir. Petek gözünden çıkmadan önce, erkek ve dişi Tropilaelaps’lar tüm gelişme aşamalarında; petek 68 Bal Arısı Hastalık ve Zararlıları gözünde gelişmekte olan arının hemolenfi ile beslenir. Parazitin beslenmesi sonucunda arının gelişmesi için gerekli olan temel besin maddelerinden yoksun kalan, arı larva ve pupası büyük zarar görmektedir. Tropilaelaps dişisinin yumurtayı bırakmasından ergin parazitin oluşmasına kadar geçen süre yaklaşık olarak 6 gündür. Petek gözünden arı dışarı çıkarken, erkek ve dişi parazit ergin arı ile birlikte çıkarlar. Dişi parazit hemen girebileceği yeni petek gözlerini araştırmaya başlar. Tek bir petek gözü içinde, 10 nimf aşamasında parazitle birlikte, 14 kadar ergin parazit kaydedilmiştir. Varroa enfestasyonu varsa, immature haldeki dişi ve erkek akarlar petek gözleri içinde ölmüş halde görülmektedir. Hem erkek hem de dişi T. clareae’ler yavru gözleri dışında görülmektedir. Dişiler birden çok üreme döngüsü yaparlar. Apis mellifera yavrularındaki hayat aşamalarının süreleri, yumurta 0.3-0.4 gün, larva 0.3-0.6 gün, protonimf 1.7-2.0 gün, deutonimf 3.0-3.8 gün olup ergin hale geçmesi toplam 6 gündür. Genellikle arı petek gözünden çıkmadan önce Tropilaelaps gelişmesini tamamlamaktadır. Varroa’ya göre üreme yeteneği çok güçlüdür. Ergin arılardan beslenemediklerinden göz dışından çok kısa süre canlı kalmaktadır. Açık yavru gözlerinden girerek yaşlı larvalarla beslenmektedir. Varroa’dan farklı olarak ergin arı kanı ile beslenemezler. Çünkü parazitin ağız yapısı ergin arının kitinini delebilecek yapıda değildir. Ergin arıda beslenemediklerinden besin kaynakları olan larvalı petek gözlerine bir an gidebilmek için ergin arıdan hızla ayrılarak, olabildiği kadar hızlı bir şekilde larvalı petek gözlerine girerler. Bu aşama yalnızca 1 yada 2 gün olabilir. Yumurta taşıyan dişi parazitler, 2 gün içinde yumurtalarını bırakamazlarsa ölürler. Bu yüzden petekten yeni çıkan akarların yaşamlarını sürdürebilmeleri için iki gün içinde larvalı göze girmeleri şarttır. Kovan içinde uzun süren bir yavrusuz bir süreçte yaşamını sürdürmesi zordur. Tropilaelaps hareketli parazit olup kovan içinde, arılar arasında yer değiştirmekte, bu durum kolonide hızla yayılmasını sağlamaktadır. Koloniler arasında bulaşmada, yağmacılık, koloni şaşırma ve oğul verme gibi arı davranışları rol oynar. Akarlar, bu nedenlerle yavaşça uzun mesafelere yayılabilirler. Koloniler arasında hastalıklı kuluçkalı peteklerin sağlıklı kolonilere verilmesiyle parazit bulaşmaktadır. Özellikle göçer arıcılık yoluyla yeni bölgelere yayılma çok kolay ve hızlı olmaktadır. 69 Bal Arısı Hastalık ve Zararlıları Klinik Muayene : Tropilaelaps clareae, erişkin arı üstünde varroa kadar uzun kalmamaktadır. Genellikle peteklerin üzerinde gezinirken fark edilmektedir. Parazitin şeliserleri erişkin arının zarlarını delerek hemolenfini almaya uygun değildir. T. clareae, arı larvasıyla beslenmektedir. Apis mellifera kolonilerinde genellik orta şiddette bir zarar yapmaktadır. Enfeste arı pupasında koyu renkli benekler görülmektedir. Benekler özellikle bacaklarda belirgindir. Enfeste kolonilerdeki genellikle erişkin arılarda gelişim bozuklukları vardır. Parazitin meydana getirdiği zarar varroa’nın yaptığına kıyasla daha düşük seviyededir. Hem varroa hem de T. clareae olan bölgelerde, T. clareae daha hızlı ürediğinden çok daha ciddi bir problem olarak kabul edilmektedir. Parazit, Apis dorsata kolonilerine kıyasla A. melifera’da daha az zarar oluşturmaktadır. Apis mellifera kolonilerinde Varroa yada Tropilaelaps’ların ağır enfestasyonlarda benzer zararlar ortaya çıkar. Parazitin larvayla beslenmesi nedeniyle arı yavrusunun ölmesine yada ergin arının yaşam süresinin kısalmasına neden olmaktadır. Parazitli gözdeki arı ölmekte yada gözden çıksa bile yaşam sürelerinin kısalmalarının yanı sıra fiziksel olarak bir takım zararlar ortaya çıkmaktadır. Kanatlar ve bacaklar deforme olmakta, abdomen kısmı kısalmakta ve vücut ağırlığı azalmaktadır. Bu arılar kovan önünde sürünür halde görülmektedir. Yavrulu peteklerde, düzensiz ve zayıf yavru bırakıldığı görülür. Hastalıklı ve ölmüş yavru gözlerini temizlemeye çalışan işçi arıların faaliyetleri nedeniyle petek gözü mühürlerinin delik olduğu, yeterli işçi arı olmamasına bağlı olarak bakılamayan yavrulu petek gözlerinde düzensiz ve zayıf üreme bölgeleri ortaya çıkmaktadır. V. destructor ve T. clarea 70 Yüklə 5,11 Kb. Dostları ilə paylaş:
|