«avtomatlashtirish, boshqaruv va matbaa» fakulteti
-bob. “Qorasu paxta tozalash zavodi” AJning xususiy kapitali tahlilini
Yüklə 252,65 Kb. Pdf görüntüsü
|
| 3-bob. “Qorasu paxta tozalash zavodi” AJning xususiy kapitali tahlilini
takomillashtirish. 3.1. Paxta tozalash korxonalarida xususiy kapitalni tahlil qilishning ahamiyati, tahlil vazifalari va axborot manbalari. Iqtisodiyotni modernizatsiyalash sharoitida xususiy kapital korxonaning moliyaviy holatini tavsiflovchi muhim ko‘rsatkichlardan biri hisoblanadi. Chunki, uning holatiga qarab jami mablag‘lar tarkibidan kelib chiqqan holda korxonaning iqtisodiy qaramligi yoki mustaqilligiga baho beriladi. Bu biznesni boshqarish, faoliyatni kengaytirish va sheriklik faoliyatini yo‘lga qo‘yishda o‘ta muhim masala hisoblanadi. Paxta tozalash korxonalarining xususiy kapitali o‘z mablag‘lari manbaining asosini tashkil etuvchi ko‘rsatkich hisoblanib, uning tarkibiga korxona ustav kapitali, zahira kapitali, qo‘shilgan kapital hamda taqsimlanmagan foyda (qoplanmagan zarar) kiradi. Paxta tozalash korxonalarini moliyaviy mablag‘lar bilan ta’minlash manbai bo‘lib quyidagilar hisoblanadi: - O‘z mablag‘lar manbai; - Qarz mablag‘lari. Paxta tozalash korxonalari ochilish davrida o‘z mablag‘larini belgilab olishi lozim. Bu ish amalga oshirilgach esa mablag‘larni qaysi manbaa hisobiga qoplash kerakligini ko‘rib o‘tiladi. Agarda korxonaning o‘z mablag‘lari etarli bo‘lsa o‘z mablag‘lar manbai hisobiga, aks holda esa qarz mablag‘lari hisobiga qoplaydi. Iqtisodiyotni modernizatsiyalash sharoitida har bir korxona o‘z moliyaviy ehtiyojlarini o‘zi mustaqil qondirishi mumkin. Resurslarni ta’minlash manbai bo‘lib, uning foydasi, qimmatbaho qog‘ozlarini sotishdan kelgan tushum, aksionerlarning pay va boshqa to‘lovlari, yuridik va jismoniy shaxslarning pay va boshqa to‘lovlari hamda qonundan tashqari bo‘lmagan holda kirim qilingan 43 mablag‘lar kiradi. Bunday asosda kiritilgan mablag‘lar korxona tashkilotlar uchun xususiy kapital deb qaraladi. Paxta tozalash korxonalarining xususiy kapitali tahlilining vazifalari bo‘lib, quyidagilar hisoblanadi: - xususiy kapitallardan samarali foydalanganlikka baho berish; - xususiy kapitalda mavjud bo‘lgan imkoniyatlarni aniqlash; - uning o‘zgarishiga ta’sir etuvchi omillarni aniqlash va hakozolar kiradi. Xususiy kapital tahlilini olib borishda axborot manbai bo‘lib, «Buxgalteriya balansi»ning passiv 1- bo‘limi va «Xususiy kapital to‘g‘risida»gi hisobot shakllari kiradi. Bu hujjat shakllaridan foydalangan holda tahlil ishlari olib boriladi. Paxta tozalash korxonalarining xususiy kapital hisobi 12- «Jurnal orderi» da yuritilib, ushbu hujjat shakli ham axborot manbai hisoblanadi. |