Aydın Talıbzadə
Yüklə 3,86 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- «Bu ərusi-dünya kim gah al geyər, gah da yaşıl, Al ilən aldar səni, olmaya kim aldanasan!».
122
Yelenaya vurulur və onu Afroditanın köməyilə qaçırır. Onda Menelayın qardaşı Miken çarı Aqamemnon yubanmadan Troya ilə savaşa girişir. Əslində, Yelena tanrı Zevsin hiyləsinin qurbanıdır. Çünki bu müharibəni Zevs ona görə düzüb-qoşub ki, Axillesi (özünün qorxu kabusunu) öldürsün. 22 Averintsev S.S. Poetika rannevizantiyskoy literaturı. - M.: 1977. - c.80 23 Kuzanskiy N. Soç. v 2-x tt. - M.: Nauka,1979. - s.153.
1998-2008-ci illər 123
KƏPƏNƏK və ya təfsiri-şərhi-hali NƏSİMİ (filoloji fantaziyalar)
İpəklə atlasın əba və şala dəyişdirilməsi bir cünunluq, dərvişlik, adi sadəlövhlük əlaməti, yoxsa daha ayrı nə? Və buna dəyərmi heç? Nəyisə geyinmək üçün soyunmaq gərək. Bu, haqq aşiqlərinə nə yaraşan iş? Geyinib soyunmaq da bir oyunmu, yahu? Yəni bu da bir quş dilidir, “bunu Süleyman bilir ancaq?” Sual
etməyinə lüzum
yox ki...
onsuz da
“aşikarədir”. Libas Nəsimidən ötrü rəmzdir, bildiricidir, onun bir
sıra mürəkkəb fikir oynatmalarının cövhərini açıqlayan və bu məna-cövhərə birbaşa plastik materialdan görkəm verən obrazdır. Başqa sözlə, Nəsimi geyim vasitəsilə öz fikrinin şəklini çəkir, onu məkan içrə formaya salır, “rəngləyib” görükdürür.
Al ilən aldar səni, olmaya kim aldanasan!». Nəsimi poeziyasında libas dəyişgənlik və ötərilik simvoludur, dünyəvi yalanın, bir-birini fasiləsiz əvəzləyən oyun və aldanışların təzahür elementidir, fantastik emosionallığa malik bədii
işarədir. Əgərçi belə olmasaydı, Nəsimi dünyanı da al və yaşıl geyimli rəsm etməzdi ki? Hərçənd... hər geyinməyin də bir soyunmağı var axı? 124
İnsan dünyaya çılpaq gəlir və yalnız sonradan geyinir. Geyinib də soyuqdan qorunur, abıra minir, ictimailəşir, sosial
varlıq statusu
alır, mədəniyyətlə tənzimlənən əlaqələr sisteminə daxil olur. Əks təqdirdə, cəmiyyət onu qəbul etməyəcək. İctimai məkanda çılpaq görünməyi mədəniyyət normaya sığmayan tüfah bir iş sayır... və buna bilmərrə qadağa qoyur. Toplum içrə çılpaq bədən söyüşdən də betərdi: hamı ona nümayişkaranə şəkildə ikrahla yanaşır. Halbuki bu bədəndən hamıda var. Geyim insanın təbiətdən mədəniyyətə qədər getdiyi yolun əyani görükdürücüsüdür. Mədəniyyətə rəsmən elan edilməmiş vəsiqə “geyim” adlanır. Haradasa belə demək mümkündür ki, mədəniyyət geyimdən, geyinmək prosesinin və şakərinin özündən başlanır. Bunların hamısı düz... və mübahisəsiz. Lakin bir məsələni heç cür unutmaq olmaz. Yəni insannın geyinmək tələbatı maskalanmaq, məxfiləşmək, gizli qalmaq istəyi kimi də yozulmağa caiz. Geyim bədənin maskasıdır: çünki bədən üz kimi mimika ilə qoruna bilmir. Bu
baxımdan çılpaq
bədən aldatmaq iqtidarında deyil. Ona görə də geyim bədən defektlərinin, qüsurlarının örtüyüdür, maskasıdır. “Soyunmaq” isə içəridə olanı üzə çıxarmaq, birbaşa gözə görünməyəni faş eləmək, sirri aşkarlamaq, maskanı tullamaq, örtüyü atmaq mənalarını da özündə ehtiva etməyə qabil bir anlam. Müsəlman Şərqinin düşünərlərindən bəziləri hətta adi insan dərisini də geyim, maska qismində görməyə meyilli idilər. Seyid İmaməddin Nəsimi bütün ömrü boyu özündən sıçramaq, ayrılmaq, qopmaq arzusunda bulunmuşdu... və burada qəribə heç nə yox. Çünki hal əhli üçün bu, xarakterik bir ovqat. Özündən çıxıb, kənarlaşıb özünə baxmaq, öz gözlərindən öz içinə boylanmaq, dərinin altına varıb öz bədəninə tam şəkildə nüfuz eləmək, orada rahatlanmaq, “ərimək”, “qərq olmaq” marağı, istəyi ariflərdən ötrü həmişə dadlı bir Yüklə 3,86 Mb. Dostları ilə paylaş:
|