Aynur Bəşirli Aynur K

1830 
1832 
1836 
1844 
Filadelfiyada ilk qa-
dın jurnalı çıxır. 
Parisdə ilk özəl 
xəbər agentliyi 
açılır. 
ngiltərədə və 
Amerikada penni 
qəzetlər əsri 
başlayır. 
Samuel Morze Va-
şinqtonda 
dəmiryol stansiya-
sında toplaşan 
insanlara teleqrafın 
gücünü nümayiş 
etdirir.  
1848 
1848 
1850 
1851 
Nyu Yorkun bir çox 
böyük qəzetləri 
“Assoşieyted Press” 
adı altında Boston-
dan Avropaya, 
Avropadan Bostona 
gələn xəbərləri ötür-
mək üçün paroxodu 
maliyyələşdirirlər. 
nqilabi 
qəzetlərin nəşrinə 
başlanılır. 
Onlardan birini 
Karl Marks 
çıxarır. Həmin 
qəzetin son nöm-
rəsi qırmızı rəng-
də buraxılır. 
Aprelin 17-də 
Qrey Svisshelm 
Konqresdən xəbər 
verən ilk qadın 
reportyor olur.  
Henry J. Raymond 
iki partnyoru ilə 
birlikdə “Nyu York 
Tayms”ı penni qə-
zet kimi yaradırlar.  
1854 
1855 
1857 
1858 
Bir nəfərin qəzeti 
günləri arxada qalır. 
“Nyu York Tribün” 
14 reportyor və 10 
redaktorla işləyir. 
Britaniyada mö-
hür vergisi ləğv 
edilir. “Tayms”ın 
gündəlik tirajı  
60 000 nüsxəyə 
qalxır. 
Jon Grey Svishlem 
Minnesotada qəze-
tində quldarlığa 
qarşı və qadın hü-
quqları uğrunda 
mübarizə aparır. 
Qaragüruh onun 
şriftlərini çaya atır. 
lk transatlantik 
kabelin çəkilişi 
1858-ci ilin 
yayında başa çatır. 
Bu kabel qırılır, 
yenisi 1966-da 
çəkilir. 
1858 
1867 
1868 
1870 
Londonda Paul 
Culius “Röyter” 
teleqraf vasitəsilə 
xəbərləri London 
qəzetlərinə ötürməyə 
başlayır. “Röyter” 
agentliyi yaranır. 
Kağız parçadan 
deyil, ağacdan 
istehsal edilir. 
Nəticədə onun 
qiyməti xeyli 
aşağı düşür.  
Yazı makinası ixti-
ra edilir.  
Teleqraf və trans-
atlanik kabel sayə-
sində sentyabrın 4-
də  III Napoleonun 
devrilməsi və 
respublika qurul-
ması xəbəri “Nyu 
York Tribün”da 
sentyabrın 6-da 
dərc olunur. 
 

---

1875 
1879 
1876 
1886 
Həsən bəy Zərdabi 
yul ayının 22-də 
Azərbaycanda, 
Bakıda türk dilində 
ilk qəzeti çıxarır. 
“Əkinçi” 1877-ci ilə 
kimi nəşr olunur. 
Səid və Calal 
Ünsizadələr  Tif-
lisdə həftəlik “Zi-
ya” qəzetinin 
nəşrinə başlayır-
lar. 
Telefon ixtira olu-
nur. 
Prezident Qrover 
Klivlend ictimaiy-
yətlə əlaqələr qur-
maq üçün ekspert-
dən istifadə edən 
ilk prezident olur. 
1892 
1895 
1903 
1906 
“Kim, nə, harada, nə 
vaxt, necə?” sualları-
na cavab verən lidlə 
başlayan xəbərlər ya-
ranmağa başlayır.  
Markony 
taliyada simsiz 
teleqraf – radionu 
yaradır. Ona 
1896-ci ildə 
ngiltərədə patent 
verilir. 
Məhəmməd Ağa 
Şahtaxtinski 
Tiflisdə həftədə 3 
dəfə çıxan “Şərqi-
Rus” qəzetinin 
nəşrinə başlayır. 
Aprelin 6-da Tif-
lisdə Cəlil Məm-
mədquluzadənin 
satirik “Molla 
Nəsrəddin”  
jurnalının ilk sayı 
çıxır. 
1908 
1910 
1913 
1919 
Missuri Universite-
tində ilk dəfə müstə-
qil jurnalistika fakül-
təsi açılır. 
ABŞ-da gündəlik 
qəzetlərin sayı 
2600-ü keçir. 
ABŞ-da sosialist 
qəzetlərinin sayı 
323-ə, onların 
ümumi tirajı iki 
milyona çatır. 
ABŞ-da ilk uğurlu 
tabloid qəzet çıxır. 
1926 
1927 
1933 
1947 
Dünyadakı radio qur-
ğularının yarısı Ame-
rikanın payına düşür. 
“Nyu York 
Tayms”da Nikolo 
Sakko və 
Bartolemeo Van-
zettinin mübahi-
səli ölüm hökmü 
barəsində xəbər 
ilk dəfə Çevril-
miş Piramida for-
masında yazılır.  
Franklin Ruzvelt 
prezident seçilir və 
ilk dəfə elektron 
media -  radiodan 
kommunikasiya 
üçün istifadə edir. 
Çikaqo Universite-
tinin rektoru Ro-
bert M. Hatçinsin  
rəhbərlik etdiyi 
komissiya “Azad 
və məsuliyyətli 
mətbuat” hesaba-
tını hazırlayır. 
Hesabatda 
bildirilir ki, mət-
buat azad olmaq-
dan da çox, mə-
suliyyətli olma-
lıdır. 
 
 

---

1960 
1963 
1968 
1973 
lk dəfə olaraq 
prezidentliyə nami-
zədlər: R. Nikson və 
C. Kennedi televi-
ziyada debat keçirir-
lər. 
Prezident Kenne-
dinin qətlindən 
amerikalıların 68 
faizi yarım saata 
xəbər tutur. 
Bakı Dövlət Uni-
versitetində müstə-
qil Jurnalistika fa-
kültəsi açılır. 
“Vashinqton Post” 
Voterqeyt qalma-
qalını açır. 
1974 
1980 
1982 
1990 
Barbara Valters TV 
xəbərlərində ilk 
ulduz qadına 
çevrilərək ABC 
telekanalına bir mil-
yon dollar maaşla 
axşam xəbərlərini 
aparmağa dəvət edi-
lir. 
R.E. Törner 24 
saatlıq CNN ka-
nalını yaradır. 
“USA Tudey” 
qəzeti çıxır. Peyk 
ötürməsi vasitəsilə 
bu qəzet eyni za-
manda ölkənin 32 
şəhərində çap edi-
lir. 
20 yanvar faciəsi 
baş verir. 
Hadisədən əvvəl 
Dövlət Televiziya 
və radio 
Komitəsinin enerji 
bloku  partladılır. 
Respublika 
televiziyasız qalır.  
1992 
1993 
1995 
2005 
26 fevral Xocalı 
soyqırımı baş verir. 
Faciə barədə hadisə 
yerindən reportyor 
Çingiz Mustafayevin 
hazırladığı reportaj 
Bakıda kütləvi eti-
raza, prezident Ayaz 
Mütəllibovun 
istefasına səbəb olur.  
Kabel televiziya 
xətləri telefon 
zənglərinə cavab 
verə bilir. 
Telefon xətləri 
televiziya siqnal-
larını qəbul edə 
bilir. Kompyuter 
müxtəlif xətlərlə 
kommunikasiya-
nın bütün növlə-
rinə qoşula bilir. 
Konvergensiya 
başlayır.  
“Gunay” qəzeti 
respublikada ilk 
dəfə “Röyter” 
agentliyinə abunə 
yazılır və peyk 
rabitəsi vasitəsilə 
xəbərləri alır. 
Azərbaycanda  
ctimai TV açılır. 
 
 

---