Aynur Bəşirli Aynur K
Yüklə 5,01 Kb. Pdf görüntüsü
|
bütün bunları görmək onlar üçün çox ağır olacaq. Bu yazı Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin nizama salınmasında Minsk qrupunun həmsədri kimi ABŞ-ın prosesdə iştirakı barədədir. Amma müxbir mətləbə birbaşa keçmir. Oxucunu maraqlandırmaq, faciənin miqyasını cızmaq üçün o, yazıya qaçqın qadının arzusu ilə başlayır. Onun bu arzudan qiymətli heç nəyi yoxdur. Bu arzu onun itirdiklərinin “əvəzidir”. Lidə yalnız bir nəfəri çıxarmaqla müxbir, əslində, 50 min ağdamlı qaçqının taleyinə güzgü salır, onları oxucuya yaxın edir. Çünki müxbir yaxşı bilir: rəqəmləri unutmaq asandır, insanları çətin... Oxucunun unuda bilməyəcəyi ikinci bir məqam əhvalatdır. Ə hvalatın nəqli Əhvalat, əslində, yazının içindəki hadisədir. “Zerkalo”nun müxbiri N. Məcidova korroziyadan bəhs edən “Deşiklər öz qurbanlarını gözləyir” yazısını şahidi olduğu bir hadisə ilə başlayır: Örnək 3. Deşiklər öz qurbanlarını gözləyir. N. Məcidova, “Zerkalo”, fevral 1997. Avtomobil Nobel prospekti ilə gedirdi. Və birdən biz və sürücü hiss etdik ki, maşın boşluğa yuvarlanır. Gurultu eşidildi. Geriyə çevrilib baxdıqda bizim arxamızca gələn maşının havadan asılı qalmış arxa təkərlərini gördük və bir neçə saniyənin içərisində maşın gözdən qeyb oldu. Maşınımızı saxladıq və biz hadisə yerinə qaçdıq. Böyük bir asfalt parçası tüstülənirdi və bizim gözümüzün qarşısında buz kimi əriyib tökülürdü. Çuxurun dərinliklərindən göyə Lid Ə hvalatın nəqli buxar dumanı qalxdı. çindəki altı sərnişinlə çuxura yuvarlanmış maşın bu “qazanda” bişirdi. Sonra bəlli oldu ki, adamların bədənləri faktiki olaraq bu buxarın içində bişmiş və onlardan heç birini xilas etmək mümkün olmayıb. Mütəxəssislərdən soruşub öyrəndik ki, torpağın altından keçən qızdırıcı boru xəttində korroziya nəticəsində deşik açılmış və asfaltın altında çatlar əmələ gəlmişdir. Nəhayət, günün birində asfalt təzyiqə davam gətirməyərək parçalanmışdır. Yolda çat bunun nəticəsində baş vermişdir. Keçid abzası Müəllifin özünün şahidi olduğu bir əhvalatın nəqli ilə başlanan bu yazı oxucunu korroziya probleminin ciddiliyinə hər hansı bir statistik rəqəmdən daha çox inandırır. Səhnənin canlandırılması Yazını oxucu üçün görümlü etməyin ən sadə yollarından biri məkan rakurslarından istifadə etməkdir. Məkan rakursları hadisənin baş verdiyi yerin – səhnənin sözlə cizgilənməsidir. Örnək 4. Qafqazdakı etnik müharibədə qisasın yeni qatları. F. X. Klines, “Nyu York Tayms”, 8 mart 1992 (ixtisarla). Ağdam, Azərbaycan. 5 mart. Burada – vadidəki məsciddə mürdəşir Haqverdi Hacıyev güllələnmiş uşaqların, eybəcər hala salınmış yaşlıların cəsədlərini yuduqca adama elə gəlir ki, onun əllərindən gəlib keçən Dağlıq Qarabağ uğrunda Ermənistanla 4 ildən bəri aparılan elan edilməmiş Lid – Səhnənin canlandırılması müharibədə Azərbaycanın yaşadığı ağrı-acılar və məğlubiyyətlərdir. “ Fevralın 26-dan 200 meyit yumuşam”. Haqverdinin dəhşət içində kəfənə bürüdüyü başı kəsilmiş növbəti kişi meyiti Ermənistanla Azərbaycan arasında intiqam və qan qisasının yeni təzahürüdür. O deyir: “Meyitlərin bəzilərindən əsər-əlamət qalmasa da, biz onları dəfn etməliyik”. Dağlıq Qarabağ qaynadıqca, anklavın erməni çoxluğu özünüidarəni Azərbaycanın əlindən tamamilə almaq üçün başladığı kampaniyanı davam etdirdikcə Azərbaycan müharibəni uduzur. Keçid abzası Bu üç cümlə oxucunun təxəyyülünü işə salmaqla onu yazıya dəvət edir. Bir sözlə, oxucu oxuduqlarını görür. Yəni yazı oxucunun gözünə çevrilir. Oxucu yazı ilə eşidə də bilər. Örnək 5. Cah-cəlallı adadan. Dünyanın inciləri. S.Kinzer. “Nyu York Tayms”, 16 sentyabr 1997 (ixtisarla). Lahıc, Azərbaycan. Bu uzaq Qafqaz kəndini qeyri-adi edən əyri-üyrü çaylaq daşları döşədilmiş küçələr boyunca düzülən misgər emalatxanalarından ətrafa yayılan cingiltili və incə çəkic səsləridir. çəri girəndə görürsən ki, dünyanın ən məşhur misgərləri boşqablara, sinilərə, dolçalara, camlara və kuzələrə naxış vurmaq üçün neçə-neçə əsr əvvəllər olduğu kimi dədə-baba Lid qaydasınca bapbalaca çəkiclərdən istifadə edirlər. Misgərlər dünyanın Lahıc adlanan möcüzəsinin ən qiymətli varisləridir. Keçid abzası Kəndi dövrələyən uca dağlar bu yerləri təsərrüfat üçün əlverişsiz edib. Bu səbəbdən yerli əhali qədimdən sənətkarlıqla məşğul olmağa başlayıb. Misgərlik isə bu kəndə daha çox şöhrət gətirib. Lahıclıların əlləri qızıldır, ən adi şeyləri belə misilsiz gözəllik nümunəsinə çevirə bilirlər. Qaynaq informasiya, ön tarixçə S. Kinzer Lahıcın ruhunu vermək üçün misgər dükanlarından yayılan çəkic səslərinin cingiltisini seçirdisə, G. Zotov üçün Beyrut bomba səsləri ilə başlayır. Örnək 6. srail Hizbullahı niyə varlandırır? G. Zotov, “Аргументы и факты ”, 16-22 avqust 2006 (ixtisarla). Bomba gur səslə partlayır, elə bil pəncərədən royal tullayırlar: “bum-m-m” və bu səsi müşayiət edən pəncərə şüşələrinin cingiltisi. Bir qədər keçir, bomba düşən yerdən toz dumanı qalxır. Nə fəryad səsləri gəlir, nə inilti. ndi, günortadan sonra mən günəşli küçə ilə addımlayıram və bir nəfər belə olsun insana rast gəlmirəm. Adətən tıxacdan boğulan dağıdılmış şose də bomboşdur. Bütün mağazalar bağlıdır, vitrinlər partlayışın zərbəsindən sınıb. Bu şəhərdə həyat yalnız dar məhəllə küçələrində yaşanır. Burada alverçilər ucalan tüstülərə həyəcanla baxa-baxa qəhətə çəkilmiş benzinin litrini 3 dollara satırlar. Buna oxşar bir səhnəyə mən dəhşət filmlərindən birində rast gəlmişəm: xəstəxanadan qaçmış insan nəhəng bir meqapolisə Lid Yüklə 5,01 Kb. Dostları ilə paylaş:
|