Aynur Bəşirli Aynur K
Yüklə 5,01 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Xüsusid ən ümumiy ə keçid abzası.
- Mövzuya qayıdı ş.
- Birinci addım: rakursu tapmalı
Bu əsərlə mən yeni bir layihəyə başladım. Bizim tanımadığımız, ya unut- duğumuz, dünyasını dəyişmiş məşhur azərbaycanlılar haqqında yazmaq. Mən, hər şeydən əvvəl, jurnalistəm. Elə buna görə də kitab çıxarmazdan əv- vəl yazılarımı qəzetdə dərc etdirməyi sevirəm. Yazı yazanda tələsmirəm. Yazan kimi onu çapa vermirəm. sti başla yazdığımı bir neçə gündən sonra soyuq başla oxuyuram. Yalnız bundan sonra onu oxucuların mühakiməsinə buraxıram. Soyuq xəbərin strukturu Soyuq xəbər üç hissədən ibarətdir: Giriş, Əsas hissə (Gövdə) və Sonluq. Bu hissələr bir-biri ilə bağlıdır və hər birinin fərqli özəlliyi var. Dediklərimizi aşağıdakı xəbər əsasında incələyək. Örnək 1. Qafqazdakı hücumlar yeni qaçqın dalğası yaradır, “Nyu York Tayms”, 9 aprel 1993. 5193 söz. Murov keçidi, Azərbaycan. 6 aprel. Onlar – 9000 futluq dağ keçidinin şimal yamacı boyu enən, öz torpaqlarında qaçqınlığa məhkum olan üç insan – qar dənizində qara nöqtələrə bənzəyirlər. Yaxınlaşdıqca görürsən ki, üç yox, beş imişlər. 30 yaşlarında əldən düşmüş kişi və 20 yaşlarında iki qadın əli körpəlidirlər. Altı günlük yoldan sonra soyuqdan yanıb, çaş-baş qalan bu insanlar Kəlbəcərin Başıbəyli kəndindən dağları və meşəni keçərək gəliblər. Giriş. Lid oxucunun diqqətini çəkir, onu yazını oxumağa vadar edir. Burada – Cənubi Qafqazda erməni silahlı birləşmələrinin həftənin sonunda Dağlıq Qarabağı işğalı nəticəsində minlərlə insan öz ev-eşiyindən Xüsusidən ümumiyə keçid abzası. didərgin düşüb, bölgədə yeni, misli görünməmiş qaçqın böhranı başlanıb... Mövzu açıqlanır. “Yazı nə barədədir?” sualına cavab verilir. Azərbaycanın tabeliyində olsa da, əhalisi, əsasən, etnik ermənilər olan Dağlıq Qarabağ erməni separatçıları ilə azərbaycanlılar arasında elan edilməmiş beş illik müharibənin mükafatıdır. Müharibədə üç minə yaxın insan həlak olub. Kəlbəcərin işğalı ermənilərə Qarabağı qonşu Ermənistanla şimaldan cənuba birləşdirən zolağa nəzarət etmək imkanı verir. Ə sas hissə, yaxud gövdə. Hadisəni açıqlayır. Onun kontekstini – əhatə və təsir dairəsini verir. lk körpü – Laçın ötən il açılmış, ondan Dağlıq Qarabağın təchizatında və buraya qoşunların gətirilməsində istifadə olunmuşdu. Döyüşlər zamanı Azərbaycan Ermənistana iqtisadi blokada tətbiq edib. Qışda qonşu Gürcüstanda qaz kəmərinin partlayışından sonra Ermənistanın təbii qazla təchizatı kəsilib. Odsuz, işıqsız qalan ermənilər böhrandan çıxmaq üçün xarici yardıma üz tutublar. Onlar deyirlər ki, partlayış azərbaycanlı partizanların işidir. Qaynaq informasiya, Ön tarixçə. “Hadisənin kökləri hara gedib çıxır ?” , “Dünənlə bu günü nə birləşdirir ?” sualları cavablandırılır. Həftəsonu döyüşlərdən sonra qaçan 39 000 azərbaycanlı qaçqın mərkəzlərindən keçib. Rəsmilərin dediyinə görə, 5000 nəfərin taleyi aydın deyil. Beynəlxalq Qırmızı Xaç Komitəsinin məlumatına görə, 15 000 insan itkin düşüb. Mövzuya qayıdış. Hadisə incələnir. “Biz qaçanda 30 nəfər idik. Amma yolda pərən-pərən olduq. Mən bilmirəm ki, başqalarının başına nə gəldi. Bəlkə də, onlar hamısı ölüblər”, – beş nəfərdən biri – Səttar Tağıyev belə deyir. Tağıyevin dəstəsi ola bilsin ki, Xanlardakı qaçqın mərkəzinə gəlib çatan sonuncu qrupdur. Ev-eşiyindən qovulan 30 mindən çox kişi, qadın, uşaq mərkəzdən gəlib keçiblər. Yevlaxdakı mərkəzdən ötən həftə vertolyotlarla gətirilmiş 3000, Daşkəsəndəki mərkəzdən isə 6000 insan keçmişdir. Sitatlar BMT-nin Qaçqınlar üzrə Ali Komissarlığının nümayəndəsi deyir: “Bizdə olan məlumata görə, 2000- 3000 insan Daşkəsən keçidinin o biri üzündə qalıb. Onlar təcili olaraq təxliyə edilməzlərsə, qorxuruq ki, xəsarət alanların sayı qat-qat arta. Çünki onların böyük əksəriyyəti qocalar, qadınlar və uşaqlardır. Hətta cavan kişilər belə əldən düşmüş, termal şok almış vəziyyətdə gəlirlər”. Sitatlar Keçidi aşanların çoxunu don vurub, 40 nəfər isə ölüb. Keçə bilməyənlərin sayı isə məlum deyil. Qaçqın komitəsi keçidin o biri üzündə qalanları vertolyotlarla təxliyə etmək istəyir. Amma bu işin nəticə verəcəyinə ümid azdır. Azərbaycan ordusunun qaçqın və yaralıları daşıyan 4 vertolyotu ötən həftə qəzaya düşüb, bazar günü isə M -8 vertolyotu vurulub. Heyət üzvlərindən üçü həlak olub, 9 nəfər yaralanıb. Detallar Qaçqınları gətirməli olan digər bir vertolyotun havaya qalxmağı ilə ermənilər tərəfindən atəşə tutularaq geri dönməsi bir olub. Xilasetmə əməliyyatlarını həyata keçirməyə ən böyük maneə siyasi məsələdir. Faktların əksinə olaraq, Ermənistan hökuməti israr edirdi ki, onun əsgərləri Kəlbəcəri ələ keçirməyiblər, atəşkəs danışıqları Bakının tanımaqdan imtina etdiyi “Dağlıq Qarabağ Respublikası”nın hökuməti ilə aparılmalıdır. Sonra Yerevan bildirdi ki, azərbaycanlıların Kəlbəcərdən hücumlarına cavab olaraq Qarabağ erməniləri bu rayonu tutaraq Ermənistana birləşmək üçün ikinci dəhliz açıblar. Məsələyə münasibətdə fərqli mövqelər Təkcə Azərbaycan hökuməti deyil, Kəlbəcərin işğalını gözləri ilə görənlər deyirlər ki, Kəlbəcərə hücum Ermənistandan başlanıb. Qarabağa aparan 100 kilometrlik yeni və enli şimal dəhlizi isə Kəlbəcər regionunun de-fakto ilhaqı deməkdir. Sonluq Yazının başlanğıcı ilə əlaqəsi olan yazıya bitkinlik gətirən sitat, hadisə, yaxud ümumiləşdirmə. UNUTMAYIN: Soyuq xəbər bədii yazı deyil, o, FAKT jurnalistikasının janrıdır. Soyuq xəbərin gücü canlandırılan faktlardadır. Gəlin bu texnikanı – canlandırma texnikasını birlikdə öyrənək. Birinci addım: rakursu tapmalı Yüklə 5,01 Kb. Dostları ilə paylaş:
|