İngiltərədə Çarlz Darvinin doğulduğu elə həmin gündəcə Kentukkinin
meşələrində tirlərdən tikilmiş bir evdə başqa bir uşaq dünyaya gəldi. Maneələr
ona da kömək elədi. Onun adı Linkoln – Avraam Linkoln idi. Əgər o, aristokrat
ailədə tərbiyə almış olsaydı, ardınca isə Harvardda hüquq fakültəsini bitirsəydi
və onun xoşbəxt ailə həyatı olsaydı, onda çox ola bilsin, onun qəlbinin
dərinliklərində nə Gettisberqdə əbədiləşdirdiyi təsirli sözlər, nə özünün ikinci
müddətə prezident vəzifəsinə keçdiyi gün oxuduğu müqəddəs poema –
insanların hökmdarı tərəfindən nə vaxtsa söylənmiş ən gözəl və nəcib sözlər
tapılmazdı: “Öz qəzəbimi heç kimə tuşlamadan, hamıya öz xoşniyyətli ürəyimlə
müraciət edərək...”
Harri Emerson Fosdik özünün “Məğzi görmək qabiliyyəti” kitabında deyir:
“Bir Skandinav məsəli var – “Şimal küləyi vikinqləri yaratdı” – bizlərdən çoxu
onu öz həyatının devizi etməlidir”.
Biz nədən bu qənaətə gəlmişik ki, sakit, bolluca kefli həyat, çətinliklərin və
qayğıların yoxluğu öz-özlüyündə insanları yaxşı və xoşbəxt edə bilər? Əksinə,
özünə yazığı gəlməyə adət etmiş insanlar bunu hətta yumşaq balışın üstündə
uzananda da etməkdə davam edir. Lakin bəşəriyyətin tarixində həmişə
məşhurluq və xoşbəxtlik istənilən – yaxşı, pis və ortabab – şəraitdə baş verir, bir
şərtlə, əgər insanlar üzərilərinə öz şəxsi məsuliyyətlərini götürürlərsə. Beləliklə,
“Şimal küləyi vikinqləri yaratdı”.
Biz, ehtimal edək, o qədər ruhdan düşmüşük ki, öz limonlarımızı nə vaxtsa
limonada çevirə biləcəyimizə hər cür ümidimizi itirmişik. Belə olan halda mən
sizə iki səbəb göstərəcəyəm ki, biz nə üçün bunu etmək cəhdlərimizi istənilən
halda davam etdirməliyik – bu iki səbəbə görə bizim istədiyimizə çatmaq və heç
nə itirməmək üçün hər cür imkanımız var.
Birinci səbəb: bizim uğur qazanmaq ehtimalımız var.
İkinci səbəb: hətta biz çox uğurlu olmamışıqsa da, mənfini müsbətə çevirmək
cəhdimizin öz-özlüyündə bizi geriyə boylanmağa deyil, irəliyə baxmağa məcbur
edir, mənfi fikirlərimizi müsbətləri ilə sıxışdırıb çıxarır. bu, yaradıcı enerjimizi
azad edir və bizi o qədər məşğul edəcəkdir ki, keçən və daha heç vaxt
qayıtmayanla bağlı dərd çəkməyə nə vaxtımız, nə də meylimiz olmayacaq.
Dünya miqyasında məşhur skripkaçı Ole Bull bir dəfə konsertlə Parisdə çıxış
edirdi və qəfildən onun skripkasının bir simi qırıldı. Lakin Ole Bull, sadəcə
olaraq, melodiyanı üç simlə çalıb tamamladı. “Həyat belədir, – deyir Harri
Emerson Fosdik, – o, bizi melodiyanı simin biri sıradan çıxanda üç simlə çalıb
tamamlamağa məcbur edir”.
Yalnız həyat deyil belə. Bu, həyatın özündən də böyükdür! Bu, qalib gələn
həyatdır!
Əgər mənim belə bir imkanım olsaydı, Uilyam Bolitonun bu sözlərini
bürüncün üzərində həkk etdirib əbədiləşdirə və onu ölkənin hər bir məktəbində
asardım:
“Həyatda ən vacib olanı öz uğurlarını maksimal istifadə etməkdən ibarət
deyildir. Bunu hər bir axmaq bacarardı. Həqiqətən vacib olanı itkilərdən fayda
hasil etməyi bacarmaqdır. Bu, ağıl tələb edir; ağıllı adam və axmaq arasında fərq
də elə bundan ibarətdir”.
downloaded from KitabYurdu.org
Beləliklə, özümüzdə həyata münasibətdə sizə rahatlıq gətirəcək və narahat
olmaqdan azad edəcək nöqteyi-nəzər formalaşdırmaq üçün altıncı qaydanı tətbiq
etməyə cəhd edək:
Tale sizə limon təqdim edəndə ondan limonad düzəltməyə çalışın.
On səkkizinci fəsil
Melanxoliyanı on dörd gün ərzində necə müalicə etmək olar
Mən bu kitabı yazmağa başlayaraq, “Mən narahatlığı necə adladım”
mövzusunda ən faydalı və ruhlandırıcı hekayə ilə bağlı konkurs keçirməyi qərara
aldım. Belə bir hekayəyə iki yüz dollar təklif etdim.
Konkursun üç hakimi təyin olundu: “İstern Erlayns” kompaniyasının
prezidenti Eddi Rikkenbakker, Linkoln adına Memorial Universitetin rektoru
doktor Styuart U.Makklelland və radioda siyasi icmalçı H.V.Kaltenborn. Biz çoxlu
hekayə aldıq. Bu hekayələr əksərən yaxşı olduğundan hakimlər hər hansı birinə
xüsusi üstünlük verə bilmədilər. Buna görə də biz mükafatı böldük. İndi mən sizi
onlardan biriylə tanış edəcəyəm. Onu S.R.Byorton göndərib (o, Missuri ştatı,
Sprinqfild şəhərində “Uizzer” avtomobillərinin satışı üzrə firmada işləyir).
“Doqquz yaşım olanda anamı itirdim, on iki yaşında isə atasız qaldım, –
cənab Byorton yazır. – Atam həlak oldu, anam isə on doqquz il əvvəl bir dəfə,
sadəcə olaraq, evdən çıxıb getdi və həmin vaxtdan onu heç vaxt görməmişəm.
Onun özü ilə apardığı balaca bacılarımı da daha görməmişəm. O çıxıb gedəndən
yalnız yeddi il sonra mənə məktub yazdı. Anam gedəndən üç il sonra atam
bədbəxt hadisə nəticəsində həlak oldu. O və onun tərəf-müqabili Missuri ştatının
bir kiçik şəhərciyində kafe almışdılar və atam işgüzar səfərdə olan vaxt onun
tərəf-müqabili kafeni satıb, bütün pulları götürərək yox olmuşdu. Dostlarından
biri atama teleqram göndərmişdi ki, o, təcili evə qayıtsın. Atam çox tələsirdi və
Kanzas ştatı, Salinase yaxınlığında avtomobil qəzasında həlak oldu. Onun iki
bacısı var idi. Onlar yoxsul, xəstə və qoca idilər. Buna baxmayaraq, onlar bizim
ailədən üç uşağı özlərinə götürdülər. Bircə mən və kiçik qardaşım heç kimə lazım
olmadıq. Biz şəhər hakimiyyətinin qəyyumluğunda saxlandıq. Bizi daim qorxu
təqib edirdi ki, bizimlə yetimlər kimi davranacaqlar. Tezliklə elə bu cür də oldu.
Məni müəyyən müddətə yoxsul bir ailə tərbiyəyə götürdü. Amma zəmanə ağır
idi, ailənin başçısı işini itirdi və onlar artıq məni saxlaya bilmirdilər. Sonra mən
cənab və missis Loftinlərin fermasında yaşamalı oldum. Onların ferması
şəhərdən on bir mil məsafədə yerləşirdi. cənab Loftinin yetmiş yaşı var idi və o,
yatağa pərçimlənmişdi. O, mənə öz evində yaşamağa icazə verdi və bununla ba-
həm, tələb etdi ki, yalan danışmayım, oğurluq etməyim və sözə baxım. Bu üç
vəsiyyət mənim İncilim oldu, mən onlara çox ciddi əməl edirdim. Məktəbdə
oxumağa başladım, amma artıq bir həftədən sonra evdə qaldım və balaca uşaq
kimi ağlayırdım. Uşaqlar məni ələ salır, məni böyük burnuma görə cırnadır,
deyirdilər ki, mən kütbeyinəm və məni “yetim balası” adlandırırdılar. Onların
təhqirlərini ürəyimə salırdım və həmişə onlarla dalaşmaq istəyirdim. Amma
cənab Loftinin – məni öz tərbiyəsinə götürən fermerin sözləri heç vaxt yadımdan
çıxmadı: “Həmişə yadında saxla ki, mübarizədən imtina etmək sənin üstünə
hücum edən rəqibə eyni cür cavab verməkdən daha çox mərdlik tələb edir”. Mən
dalaşmağa girişmirdim, amma bir dəfə bizim sinifdən olan oğlan məktəbin
həyətində toyuğun peyinini götürdü və onu mənim sifətimə atdı. Mən onu
downloaded from KitabYurdu.org