Azərbaycan aşiqlar biRLİYİ
Yüklə 0,72 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Ədalət Nəsibov
- Ġlhamə Qəsəbova Filologiya üzrə fəlsəfə doktoru
- Günümüzün ustad aĢıqları
- Eyvaz Qələmçəli HAQQ AġIĞI
Ədalət Nəsibov 20 məsələn, şəyird əvəzinə şagird deyilsə də Ədalət Nəsibov “şəyird” deyir. Ustadlara hörmətlə yanaşmaq, saza olan qayğı Ədalət Nəsibovun həyatda ən önəm verdiyi və həssas yanaşdığı məsələdir. Ġlhamə Qəsəbova Filologiya üzrə fəlsəfə doktoru ƏDALƏTĠN QOġA SAZI 1988-ci il avqust ayının 4-də Köhnə Qışlaq kəndinə ustad Aşıq Aslan Aslanovun oğlunun toyuna qoşa sazla təkcə gəlmişdi. Səhər saat altıdan başlayan yağış gündüz saat ikiyə qədər ara vermədi.Yer palçıq, mağar nəm. Lakin nə qəm. Aşıq Ədalət elə çalıb oxuyurdu ki, təbiətin bu şıltaqlığını hiss etmirdik. Ədalət iki sazla çıxış edirdi. Sazın biri ilə oxuyurdu o biri ilə ancaq saz havaları calırdı. Hər bir sazın ayrı avaz, ayrı gözəlliyi, ayrı ahəgi var idi. Ədalətin qoşa sazı, Dönür qızıl quşa sazı. Hər nə çalır çalsın qardaş, Gəlir yaman xoşa sazı. Ədalət sazları bir-bir çaldıqca onun barmaqlarına baxırdım.San ki,onlar barmaq deyil qanaddırlar. Ədalət o qanadlarla saz dünyasının göylərində uçurdu. Sazın sehrləri qəlbimdə yatmış hisslərimin hamısını oyatmışdı.Toyu təbrik etmək üçün ayağa qalıxdım və sazın xoş avazı altında bədahətən bu şeiri söylədim. İki gözəl tərlan sazın, Ədalət, Biri yatır, biri sinir sinənə. Sən onları hey basdıqca bağrına, Qızır canın gəlir hənir sinənə. Günümüzün ustad aĢıqları 21 Saz qəlbimdə yatmışları oyatdı, Söz cücərib,şaxələndi boy atdı, Odlu sinən şahə qalxan Qıratdı, Biri düşür,biri minir sinənə. Eyvaz deyər, qoy dağılsın duman,çən, Saz havası həvəsimlə gəlir tən, Bu saz deyil, mələklərdi deyim mən, Biri qalxir, biri enir sinənə. Yerlərdən alqış sədaları ucaldı. Hamı bir ağızdan: ”Əhsən! Əhsən! Mahir saz ustası Aşıq Ədalətə və şairə eşq olsun!” Əziz dostlar xalqımızın milli musiqi aləti olan saz Dədə Qorqudla bir vaxtda yaranmış, Aşıq Ələsgərlə ucalmış, Aşıq Ədalətlə cilalanıb, büllurlaşmış və dünyada tanınmışdır. Ədalət saza vurğundur, saz Ədalətə. Xalqımız isə hər ikisinə. Eyvaz Qələmçəli HAQQ AġIĞI Aşiq sənəti haqqinda danisarkən ilk novbədə aglıma gələn fikir haqq aşığıdır. Aşıq haqqın tərənnümçüsüdür. Gözü- müzü dünyaya açanda saz səsi esidib, sazın laylası ilə böyü- dük. Aglımız kəsəndə isə sazın möcüzəli sirrlərini öyrənməyə, böyük ustadları oxumaga və dinləməyə başladıq. Bu ustadlar içərisində 20-ci yüzilliyin ən böyük sənətkarları xatirlanarkən, Ədalət Nəsibov adı xüsusilə qeyd olunur. Kiçik yaslarımda aşıq Ədalətin lent yazılarini çox dinləmişəm. Digər aşıqların ifasına bənzəməyən ifa həmişə mənim diqqətimi cəlb etmişdir. Nə sirr var bu ifada? Daim bunu araşdırmaq istəmişəm. Buna görə də, müqayisəli təhlillər aparıb, Ədalət Nəsibov zirvəsinin sirrlərinə bələd olmaq üçün üz tutdum aşıq sənətinin haqdan Ədalət Nəsibov 22 gələn haqq səsinə. Ənənənədən gələnləri qoruyub saxlamaqla dövrün yeniliklərini bizə catdıran Ədalət Nəsibov ucalıgını xüsusi ilə qeyd etməliyəm. Ədalət Nəsibov sazda ifa etdiyi havalara ritm, dəqiqlik, aydın səslənmə, gətirdi. Aşıq sənətində solo ifa məqamlarinin, dastançılıqla bərabər səviyyəyə çatma- sına təkan verdi. Yanıq Kərəmi havasını elə bir məqama çatdırdı ki, heç kəs Ədalət “Kərəmi”sindən kənarda bu havanı dinləmək istəmədi. Aşıq Ədalətin ifa etdiyi havalar haqqında fikir söyləyərkən onu qeyd etməliyəm ki, hər hansı bir havanı ifa etdikdə onun vurduğu xallardan, güllərdən, barmaqlardan, biləkdən bəhrələnmədən gözəl ifa mümkün deyildir. Ədalət Nəsibov sazımızı xarici ölkələrdə yüksək səviyyədə təqdim etmişdir. "Yeddi oğul istərəm" filmində etdiyi ifa ilə xalqın yaddaşında öz heykəlini ucaltmışdır. Dəqiq ifası, oxunuşu, aydın tələffüzü ilə yanaşı dastançılığı yüksək səviyyədə olan Ədalət Nəsibov saglığında el-oba içində "Dədə" titulunu qaza- nan sənətkarların sırasına qoşulmağı bacarmışdır. Xoşbəxtəm ki, mənim qalib olduğum müsabiqədə Ədalət Nəsibov imzası var. Saz deyilənda Ədalət, Ədalət deyilənda saz yada düsür. Ədalət Nəsibov haqqına çox şairlər şeirlər yazmişdır. Fikirimi Bəhmən Vətənoğlunun şeirindən bir bəndlə yekunlaşdırıram. Həkim, aşıq el üçündür, Əllərimiz əl üçündür, Hər bir barmaq tel üçündür, Qıymaynan ölə barmaqlar. Nemət QASIMLI Əməkdar Mədəniyyət ĠĢçisi Günümüzün ustad aĢıqları 23 SAZ DÜNYALI SƏNƏTKAR Aşıq havaları zərif, ləçəkli əlvan ətirli min bir güllərdən, çiçəklərdən, xallardan, naxışlardan hörülmüş bir çələngə bənzəyir. Bu havalar Aşıq Ədalət ifaçılığında min bir möcüzə, min bir sehrdir. Ədalət sözün əsl mənasında haqq aşığıdır.Tanrı tərəfin- dən bu buta verilmişdir. Onun sevgilisi-Əslisi, Leylisi elə çal- dığı Qara sazıdır. Elə ona görə də, Ədalət sinəsində saz dil-dil ötür, yanıb-yaxılır, şairləşir, bəstəkarlaşır, rəssamlaşır, filosof- laşır, möhtəşəmləşir...Bizi adi həyat qaydalarından ayırıb, qeyri-adi ruhi bir aləmə çəkib aparir. Elə bir aləmə ki, orda adi heç nə yoxdur. Nə varsa qeyri-adi sirli-sehirlidir. Əhsən belə bir dünyanı yaradan sənətkara. Ədalət saz adlı əfsunuyla musi- qi dünyamızın seyrəngahına seyrə çıxmış dəli-divanə bir aşiqdir. O, saz adlı şamın pərvanəsidir, dolanir dönə-dönə bu şölənin başına. Saz onu yaşadan fateh edəndi. Sazdı onu könüllərə məlhəm edən. Odu sazı göyün yeddi qatına ucaldan. Odu sazı ilahiləşdirib, müqəddəsləşdirən... Aşıq Ədalət sənəti Azərbaycan aşıq ifaçılığı üçün yeni milli ruha bağlı mənəvi sərvətdir. Onu qiymətləndirmək müasir sənətşünaslarımızın vətəndaşlıq borcudur. Ġlqar ĠMAMVERDĠ KAMĠL USTAD Ədalət elə sənətkarlardandır ki, onun sənət sehrini çox vaxt hətda sözlədə ifadə etmək olmur.Yəni bəzi məqamlarda yazıçı da, jurnalist də, şair də Ədalət sazının təsirini və yeniliyini sözlə ifadə etməkdə çətinlik cəkir. Bu baxımdan gözəl qələm sahibi, şair-publisist M.Alanın fikirləri çox diqqətə layiqdir: “İşə bax ki, saz istənilən sözü əvvəldən-axıra böyük həssaslıqla müşayət etməyə, onu iliyinə qədər açıb göstərməyə Yüklə 0,72 Mb. Dostları ilə paylaş:
|