Azərbaycan Dövlət Neft Akademiyasının professoru, tarix
Yüklə 1,94 Mb.
|
deməklə müəllif heç də M.C.Bağırova bəraət qazandırmaq məqsədi güdmür. Tarixi şəxsiyyətlərə qiymət konkret tarixi yanaşma və obyektivlik tələb edir.
bəzi yazılarda bu vilayətin yaradılması N.Nərimanovun cid di səhvi kimi göstərilir. Lakin məlumdur ki, yalnız N.Nəri manovun təkidi ilə Dağlıq Qarabağ Azərbaycanın tərkibində saxlanıldı. O ki, qaldı Muxtar vilayətin yaradılmasına, bu məsələ Mikoyan-Mirzoyan dəstəsi tərəfindən hazırlanmışdı və onlar Zaqafqaziyadakı rus və gürcü liderlərinə də müəy yən təsir edə bilmişdilər. Həmin dövrdə partiyanın Qafqaz bürosunun yegana azərbaycanlı üzvü olan N.Nərimanov çə tin ki, həmin plana uğurlu müqavimət göstərə bilərdi. Həm də yaddan çıxarmayaq ki, Dağlıq Qarabağa vilayət statusu veriləndə (1923) N.Nərimanov Azərbaycanda işləmirdi (Moskvada idi).
lıqlı münasibətləri məsələsi də sənədlər əsasənda geniş iş lənməlidir. Bu iki şəxsiyyətin Azərbaycan xalqının XX əsr tarixində müstəsna rolu olmuşdur. N.Nərimanovun və M.Ə.Rəsulzadənin konkret tarixi hadisələrə münasibəti şərh edilərkən onları bir-birindən ayıran yox, bir-biri ilə yaxınla- dıran cəhətlər ön plana çəkilməlidir. Bu iki tarixi şəxsiyyə timizin bir-birinə qarşı qoyulması yalnız düşmənlərimizi se vindirə bilər.
dən işlənməsi vacib olan problemlərdən biri də milli məsələ və milli münasibətlər problemidir. Daşnaqlann uzunmüd dətli və məkirli siyasəti baxımından heç olmasa indi bu mə sələyə həm nəzəri, həm siyasi, həm də praktik planda xüsu si fikir verməliyik. Bəzi ziyalılarımızın bu məsələyo sadə lövh, bəzən fatalist mövqedən yanaşması dözülməzdir. Milli münasibətlər probleminin işlənməsində respubli kamızın ziyalılan üçün on böyük qüsur laqeydlik xəstəliyi
sayılmalıdır. Bu qüsur üzündən əksəriyyətimizdə milli və tənpərvərlik hissi kütləşmişdir, bəzilərimizdə isə yox də rəcəsində idi. «Vışka» qəzetinin 1992-ci il 15 avqust nömrə sində jurnalist V.Əfendiyevin məqaləsindən öyrəndik ki, bədnam Qarabağ prorbleminin yaranmasının bəlkə də baş lanğıcı sayılmalı olan Zori Balayanın «Ocaq» kitabı Erməni stanın sifarişi ilə Bakıda keçmiş «Kommunist» nəşriyyatında baş texnoloq Aida Manuçarovanın səyi ilə təcili olaraq böyük tirajla çap olunaraq Ermənistana göndərilmiş və tira jın bir hissəsi Azərbaycanda yaşayan ermənilərə paylanmış dır. Biz isə iş-işdən keçəndən sonra bütün dünyaya bildir mək istəyirik ki, Zori Balayan millətçidir. Həmin məqalədə jurnalist daha bir dözülməz fakt haqqında xəbər verir. 1972- ci ilin mayında o, Belarusun Qomel şəhərində olarkən tarix diyarşünaslıq muzeyində Rusiya ilə İran arasında bağlanmış Türkmən çay müqaviləsinin əslini görür və Bakıya qayıdan kimi Azərbaycan tarixi muzeyi rəhbərliyinə bu haqda mə lumat verir. Həmin jurnalist bir ildən sonra yenə Qomel şə hərində olarkən öyrənir ki, Azərbaycdan bu sənədi aparmaq üçün heç kəs gəlməyib. Lakin Ermənistandan gələn turistlər həmin sənədi görən kimi telefonla Matenadarana xəbər ve rərək onu təcili apartdırmışdır. Təkcə bu iki fakt bizim bəzi ziyalılarımızın milli vətənpərvərlik hissindən məhrum oduğunu subut etmirmi?
si ətrafında fəaliyyət göstərir. Bu ziyalıların işlədiyi ali mok-, təlordə qəbulda mövcud olan qüsurların ləğv edilməsi ən vacib məsələlərdəndir. Lakin təəssüflə qeyd etmək lazımdır ki, hakimiyətə gəlmiş yeni qüvvələrin bu sahədə qayda- qanun yaratmaq cəhdinə, xüsusilə də qəbul imtahanlarının test üsulu ilə aparılmasına qarşı bəzi yerlərdə ciddi müqavi mət göstərilir. Xalqını sevən həqiqi ziyalı ali məktəblərdə rüşvətxorluğun kökünü kəsmək üçün bütün radikal todbirlo-
rin heyata keçirilməsinə kömək etməlidir. Bu, millətin gə ləcək inkişafının ən mühüm və incə məsələsidir. Və nəhayət, daha bir problem: respublikada ekoloji böhran vəziyyəti yaranıb. Bu vəziyyətdən çıxmaq yollarının tapılmasında fəal iştirak etmək texniki ziyalılarımızın şərəf işi olmalıdır. Kifayət qədər təşkilat və tədqiqat obyektləri yaradılmasına baxmayaraq Xəzərin və ətraf mühitin hədsiz dərəcədə çirklənməsinin qarşısını almaq üçün geniş miqyas lı real tədbirlər görülmür. Aydındır ki, müharibə şəraitində bu işlərin görülməsi üçün vəsait çatışmamazlığını da nəzərə almaq lazımdır. Lakin ekoloji tarazlıq pozulandan sonra görülən tə’sir çox az olacaqdır. Əlbəttə, deyilənlərin hamısı Azərbaycanın sabahkı qayğılarını tam əhatə etmir. Problemlərin çox geniş və mə suliyyətli olduğunu nəzərə alfflaq bu məsələ il o əlaqədar mətbuatda fikir mübadiləsi aparmaq, diskusiya açmaq və konkret fəaliyyət planı hazırlamaq çox faydalı olardı.
Müəlifın 50 illik elmi yaradıcılığının bir çox sahələri işıq üzü görməmişdir. Onun elmi yaradıcılıq fəaliyyətinin bəzi cəhətlərinə aydınlıq gətirən bu hissəyə aşağıdakı bölmələr' daxil edil mişdir:
1. Beynəlxalq konfranslarda müəllifin etdiyi məruzələ rin mətnləri 2. «Oğuz rayonunun memarlıq abidələri və görkəmli ziyalıları» adlı kinofilmin ssenarisi. 3. Müəllifin nəşr olunmuş əsərlərinin siyahısı. 4. Ömür yolunun əsas mərhələləri. 5. Ömürdən səhifələr (oçerk). 6. Müəllifin vətənpərvərlik və xatirə şerləri. 207 Yüklə 1,94 Mb. Dostları ilə paylaş:
|