100
üsullar vardır. Hər hansı üsulun seçilməsi lay şəraitindən
asılıdır. Məsələn , az keçiricilikli, lakin möhkəm süxurların
təşkil edilmiş laylarda hidravlik yarılma, az keçiricilikli
karbonatlı laylarda turşu ilə işlənmə üsullarından istifadə
olunur.
Xlorid turşusu drenaj zonasında çoxlu ensiz kanallar da
açır ki, bu da quyunun drenaj sahəsini böyüdür və hasilatın
çoxalmasına səbəb olur. Odur ki, bu da quyunun drenaj
sahəsini böyüdür və hasilatın çoxalmasına səbəb olur. Odur ki,
xlorid turşusu ilə quyudibi zonasının işlənməsində əsas məqsəd
xlotid turşusunun quyudan minimum qədər uzaq məsafələrə
təsir etməsidir.
Tətbiq olunan üsulun müvəffəqiyyətlə aparılması və
nəticələrin səmərəli olması üçün texnoloji prosesə təsir edən
amillərin parametrlərinin seçilməsi və onların idarə olunması
vacib məsələlərdəndir.
MAİLİ İSTİQAMƏTLƏNMİŞ QUYU LÜLƏSİNDƏ BAŞ
VERMİŞ MÜRƏKKƏBLƏŞMƏLƏRİN ARADAN
QALDIRILMASI
Magistr:
Rəhbər:
Nəsirli Əkbər Fazil o. dos.Axundov C.S.
I kurs, qr A2227
Neft və qaz quyularını qazan zaman gil süxurları ilə
qazıma məhlulunun qarşılıqlı təsirindən məhlulun tərkibindəki
sərbəst su fazası quyu divarındakı gil laylarına adsorbsiya,
osmotik və kapillayrlar vasitəsi ilə daxil olur. Vaxt artdıqca
qazıma məhlulunun su fazası gilli layların daha dərinliklərinə
hərəkət edir. Bu səbəbdən quyu lüləsindəki gil hissəcikləri öz
həcmini artıraraq şişməyə başlayır.
Quyu lüləsinin tamlığını pozan mürəkkəbləşmə hadisəsi
101
maili istiqamətlənmiş quyu lüləsində baş verdikdə onun aradan
qaldırılması xeyli çətinləşir. Mürəkkəbləşmə quyu lüləsinin
əyrilik və azimut bucaqlarının intensiv dəyişdirilmiş
intervalında baş verdikdə onun ləğv edilməsi bir çox hallarda
yeni mürəkkəbləşmələrin yaranmasına səbəb olur Bu səbəbdən
ikinci lülə ilə quyunun qazılması baş verir. Daha doğrusu,
quyuda iki lülə əmələ gəlir. Maili istiqamətləndirilmiş
quyuların lüləsində mürəkkəbləşmə baş verdikdə əvvəlcə quyu
lüləsinin şaquli və əyrilik parametrlərinin dəyişdirildiyi
intervalların faktiki dərinlikləri müəyyən olunmalıdır və hər
intervalın təkrar işlənilməsi üçün ayrılıqda QKAH quruluşu
seçilməlidir.
Mürəkkəbləşmiş quyu lüləsini təkrar işləyən zaman
QKAH elə seçmək lazımdır ki, qazıma baltasında yaranaraq
ona istiqamət verən yanaverici qüvvə baltanı daimi quyu
lüləsinin mərkəzi ilə aparmağa yönəltsin.
Təcrübə göstərir ki, mürəkkəbləşmiş quyu lüləsində
intervalın əyrilik bucağının artımı böyük intensivliyə
malikdirsə, balta ilə mərkəzləşdirici arasındakı məsafəni 1÷1,2
m-ə qədər azaltmaq və quyu lüləsi intervalında əyrilik
bucağının
azalma
intensivliyi
çoxdursa,
balta
ilə
mərkəzləşdirici arasındakı məsafəni 8-10 m-ə qədər artırmaq
lazımdır.
Qazıma məhlulu tərkibində olan sərbəst su quyu
lüləsindəki gil süxurlarının dərinliklərinə daha çox daxil
olduqda, quyuda təkrar işləmə aparılan zaman balta ilə
işlənilərək aşağı keçilmiş süxurlar qazıma kəmərinin
fırlanmasından yaranan mexaniki təsir nəticəsində uçaraq
həlqəvi fəzanı bağlayır.
Maili quyu lüləsində təkrar işləmə aparan zaman baltadan
yuxarıdakı intervallarda quyu lüləsinin uçaraq həlqəvi fəzada
kipkəc yaratmasının qarşısını almaq üçün quyuda təkrar işləmə
zamanı təzyiqin qalxması nəzarət altında olmalıdır. Quyuda
təzyiq qalxmağa başladıqda atqı xəttindəki siyirtmə açılaraq
102
nasosların işləməsini dayandırmaqla təzyiqin artmasının qarşısı
alınmalıdır. Təcrübə göstərir ki, quyuda mürəkkəbləşmə baş
verdikdə maili quyu lüləsinin təkrar işlənilməsi nizəvari balta
ilə aparılmalıdır. Nizəvari baltaların kəsici hissəsi iti bucaq
altında mərkəzi ilə birləşərək nizəvari formaya malik
olduğundan onun mərkəzi quyu lüləsinin mərkəzi istiqamətinə
yönəlir
Mürəkkəbləşmiş quyu lüləsi maili istiqamətlənmiş
olduqda təkrar işləmə zamanı lülənin kəsilərək yana çıxmasının
qarşısını almaq üçün təkrar işləmə zamanı mexaniki sürət
(V
m.t
) təkrar işlənilmə aparılan intervalın qazılmasındakı
mexaniki sürətdən (V
m.q
) böyük olmalıdır. Muradxanlı,
Neftçala, Puta və Lökbatan sahələrində görülən işlərin
təcrübəsi göstərir ki, V
m.t
≥ (2÷2,5)V
m.q
olduqda və quyu
lüləsinə uyğnyanaverici qüvvənin qiyməti lülənin əyrilik
parametlərinə
uyğun seçildikdə təkrar işləmə vaxtı
mürəkkəbləşmiş quyu lüləsindən kənara çıxma baş vermir.
HİDRATA QARŞI İSTİFADƏ OLUNAN METHANOL
İNGİBİTORUNUN REGENERASİYASI
Tələbə: Elmi rəhbər
Orucov Şəmsi Suliddin ass. S.H.Novruzova
III kurs, 289.5S
Qazkondensat yataqları şəraitində təbii qazlara inhibitor
kimi vurulan metanolun regenerasiyası üçün qurğu
rektifikasiya kolonu, riboyler, soyuducu kondensator (T-2),
istilik dəyişdiricisi (T-1), su ilə doymuş və regenerasiya
olunmuş metanol üçün tutumlardan ibarətdir.
Metanolun doymuş sulu məhlulu nasos vasitəsilə istilik
dəyişdiricisi T-1-ə verilir, burada o, əks istiqamətdə daxil olan
isti su ilə qızdırılır və buxarlandırıcı kolona göndərilir.
Dostları ilə paylaş: |