Azərbaycan döVLƏt neft və SƏnaye universiteti

103 

 

Metanolun  buxarları  kolonun  yuxarı  hissəsindən  keçərək 

kondensator-soyuducuya  daxil  olur  və  burada  su  doymuş 

metanolun axımı ilə görüşüb soyudularaq kodensləşir. 

Regenerasiya  olunmuş  metanol  K-2  tutumuna  daxil  olur, 

oradan  nasos  vasitəsilə  çənlərə  vurulur.  Kolonda  temperatura 

rejiminin saxlanılması üçün yuxarı hissə təmiz metanol verilir. 

İsti su kolonun aşağı hissəsində instilikdəyişdiriciyə daxil olur 

və  sonra  saviyyə  tənzimləyicisi  və  tullayıcı  klapan  vasitəs  ilə 

sistemdən  çıxarılır.  Uyğun  qurğular  Orenburq,  Vuktıl 

qazkondensat  yataqlarında  və  Şolkovski  yeraltı  qaz  anbarı 

şəraitində tətbiq edilmişdir. Su-metanol sistemini ayırmaq üçün 

qurğuda  istifadə  olunan  kolonun  texniki  göstəriciləri  aşağıda 

verilmişdir: 

 

1.  Diametri 

m 

1,0 

 2.  Hündürlüyü 

m 

10,0 

 3.  Məhsuldarlığı 

kq/saat  420÷480 

 4.  Kolonda təzyiq 

MPa 

0,08÷0,12 

 5.  Kolonun yuxarı hissəsində 

 Temperatur 

 

65÷67 

 6.  Kolonun aşağı hissəsində 

 Temperatur 

 

95< 

 7.  Buxarın təzyiqi 

MPa 

0,04 

 8.  Buxarın temperaturu 

 

125÷140 

 

Uzun  illik  təcrübələrin  nəticələri  göstərir  ki,  metanolun 

regenerasiya  qurğusunun  tətbiqi  mədənlərdə  və  yeraltı  qaz 

anbarları şəraitində külli miqdarda metanol itkisinin azalmasına 

səbəb  oldu.  Metanolun  regenerasiya  qurğusunun  effektiv 

işlənməsini  təmin  etmək  üçün  uzun  illər  ərzində  mədən 

şəraitində  geniş  miqyasda  elmi-tədqiqat  işləri  aparılmışdır. 

Metanol  regenerasiya  qurğusunun  effektiv  işlənməsinin  təhlili 

---

104 

 

göstərir  ki,  ilk  illər  yataqların  işlənməsi  zamanı  məhlulda 

mineral  duzların  olmaması  metanolun  suda  olan  qatılığının 

20÷40%-a  çatmasını  təmin  edir  ki,  bu  da  su-metanol 

məhlulunun  kolonda  yaxşı  regenerasiyasiya  olunmasını  təşkil 

edirdi. 

NEFT QAZ YATAQLARININ İŞLƏNİLMƏSİ 

PROSESİNDƏ QUYUDAN ÇIXAN QUMA QARŞI 

MÜASİR MÜBARİZƏ METODLARI 

 

Tələbə:                                                        Elmi rəhbər: 

Qasımov Famil Şaqen oğlu                       dos. H.X.Məlikov            

     III kurs, qrup 287.5 

Yaşadığımız  dövrdə  elm  və  texnikanın  xeyli  inkişaf 

etməsinə  baxmayaraq,  digər  sənaye  sahələrində  olduğu  kimi 

neft  qaz  yataqlarının  işlənilməsi  sahəsində  də  insanların 

qarşısında  hələ  də  həlli  tapıla  bilməyən  müxtəlif  məsələlər 

durur. Bunlarlar biri də neft qaz yataqlarının işlənməsi zamanı 

fluidlə birlikdə qumun da çıxmasıdır. Belə ki, çıxan qumun çox 

olması hasilatın azalmasına və hətta,  boru kəmərinin tamamilə 

tutulmasina  beləliklə  də,  həmin  quyunun  hasilatının  sıfıra 

enməsinə  səbəb  ola  bilər.  Biz  fluidle  birlikde  qumun  da 

cixmasının  tamamilə  qarşısını  ala  bilməsək  də,    müasir 

texnoloji  usullarla  çıxan  qumun  miqdarını  minimuma  endirə 

bilərik. Bu üsüllardan biri də “Sand Consolidation“ üsüludur. 

Bu üsul dünyanın bir çox yerində istifadə olunan müasir 

bir  texnoloji  üsüldur  ki,  geniş  istifadə  olunması  iqtisadi 

cəhətdən daha ucuz başa gəlməsi və tətbiqinin müsbət nəticələr 

verməsi  onun  istifadə  olunmasının  və  hətta,  inkişaf 

etdirilməsinin perspektivliliyindən xəbər  verir. 

       Qeyd edim ki, ölkəmizdə də neft qaz quyularının istismarı 

prosesində  sözü  gedən  problem  yaşanmaqdadır.  İstər  iqtisadi 

dəyərinin  nisbətən  azlığına,  istərsə  də  effektliyinə  görə    bu 

---

105 

 

üsuldan istifadə olunması kifayət qədər optimaldır. 

СОВРЕМЕННАЯ ТЕХНИКА И ТЕХНОЛОГИЯ 

КОЛОНКОВОГО БУРЕНИЯ  

Студент:                                               Руководитель: 

Гадимов Нурлан Эльтуран о.            доц. В.Н.Самедов 

II курс, группа R2226 

       Основными  техническими  средствами  для  бурения  с 

отбором керна являются породоразрушающий инструмент, 

колонковые  снаряды  и  бурильные  трубы.  Все  известные 

зарубежные  фирмы,  специализирующиеся  на  выпуске 

буровой  техники  для  разведки  твердых  полезных 

ископаемых,  и  в  том  числе  «Лонгир»,  «Акер  Дрилл», 

«Джой»,  «Кристенсен»  (США);  «Икс  Бойле»,  «Смит  энд 

Санс»  (Канада);  «Диамант  Боарт»  (Бельгия);  «Крелиус», 

«Свенска Юникорн» (Швеция); «Иошида Боринг Машин», 

«Тоне  Боринг»,  «Кокен  Боринг»  (Япония);  «ЕДЕКО» 

(Великобритания); 

«Боне 

Исперанс» 

(Франция), 

продолжают  совершенствовать  технические

 

средства  для 

этого способа бурения. 

      Отбор  керна  является  довольно  часто  повторяемой 

операцией,  при  проведении 

которой  необходимо 

учитывать два фактора: 

 

1. качество отбора керна  (выход керна). Этот фактор 

является  основным,  который  необходимо  принимать  во 

внимание.  На  успешные  результаты  отбора  керна  влияет 

выбор  конкретного  типа  керноотборного  снаряда, 

бурголовки и параметров бурения. 

       2.  механическая  скорость  бурения.  Этот  фактор 

является  вторичным  по  сравнению  с  выходом  керна. 

Величину  механической  скорости  бурения  необходимо 

выбрать  таким  образом,  чтобы  это  не  оказывало 

отрицательного  влияния  на  величину  выхода  керна. 

---