Azərbaycan elmlər akademiyasi nizami adına ƏDƏBİyyat institutu
Yüklə 0,63 Mb. Pdf görüntüsü
|
40
görmək zərurətində olan türkiyəli kommunistlərin düşdükləri macəra dəxi bunu isbat etməkdədir. Fəqət bu macəranın ən qanlı misalını Uzaq Şərqin bəyük məmləkəti Çin təşkil edir. Dünən Moskvanın ən sıx müttəfiqi hesab olunan Çin millətçiləri ilə sovet hökuməti arasında bu gün qanlı bir ixtilaf çıxmışdır. Dünənə qədər Sun Yat Sen kimi böyük Çin mücahidi tərəfindən təsis olunan Qo Min Dan firqəsinin sol cinahını təşkil edən kommunistlər indi bu firqədən ayrılmış, Kantonda millətçilərə qarşı üsyan bayrağı açaraq müvəqqəti bir zaman üçün Sovet hökuməti elan eyləmiş, Qızıl Moskvanın hərbi kommunizm dövründəki ixracatını həmən orada tətbiq etməyə başlamışlardır. Fəqət, bu hərəkat Rusiyada olduğu kimi müvəffəqiyyətlə nəticələnməmiş, millətçilər müqabil bir həmlə ilə üsyançıları cəzalandırmış və idarəni təkrar ələ almış, Sovet konsulu başda olmaq üzrə Rusiya kommunist müəllimləri də daxil olduğu halda Kanton macərasında iştirak edənləri şiddətlə cəzalandırmışlardır. Belə ki, Çin istiqlal hərəkatını qüvvətləndirmək yerinə, öz
ikiüzlülüyü nəticəsində sovet hökuməti hal-hazırda Çin
milliyyətpərvərlərini qardaş qanı tökmək və öz sıraları arasında daxili hərb açmaq məcburiyyətində buraxmışdır. Yalnız Çində deyil, özlərinə fürsət verilərsə, onların hər tərəfində edəcəkləri iş bundan ibarətdir.
ÇİN TƏCRÜBƏSİNDƏN ALINAN DƏRSLƏR
Bugünkü Stalin diktatorluğunun nəzəriyyəçisi Buxarin son günlərdə toplaşan XV Kommunist konqresində III Kommunist İnternasionalına aid müfəssəl raportunda o cümlədən bu məsələ üzərində duraraq “Müstəmləkə məsələləri və Kommunist İnternasionalı” münasibətini izah zəminində Leninin yuxarıda qeyd edilmiş tezisini zikr etdikdən sonra sözü Çindəki hadisələrə keçirərək deyir ki: “hər nə qədər Lenin milli istiqlal və milli vəhdət hərəkatlarının geri qalmış məmləkətlərdə dəstəklənməsini vəzifə hesab edirsə də bu vəzifə ancaq o hərəkatların fəhlə sinfi əleyhinə çevrildiyi zamana qədər caizdir. Əks təqdirdə “Milli vəhdət” möhkəmliyini lüzumlu edən səbəb itirildiyindən, o hərəkatın lazımlılığı da aradan qalxmış olur . “Milli hərəkat” istiqamətinin fəhlə sinfi əleyhinə çevrilmə dərəcəsi isə, Buxarinə görə, Kommunist Firqəsinə qarşı göstərilən əlaqə və rəftar ilə təyin olunur. Müəyyən bir Şərq məmləkətində Kommunist Firqəsinin hürriyyəti məhdudlaşdırılır, kommunistlər təqib edilir və fəhlə sindikatlarının haqq və hüququ hədələnirsə, elə bir məmləkətdə artıq siniflər arasında müştərək milli məqsədlərdən bəhs oluna bilməz. Kommunist Firqəsini təqib edən bbir hökumət isə, milli-istiqlal
“Правда”, 13 dekabr, № 285.
41
davasında olan bir Şərq hökuməti olsa belə, irticaçı bir hökumətdir və kapitalist Avropa hökumətlərindən heç bir fərqi yoxdur. Buxarincə Çin milliyətpərvərləri artıq düşmən sırasına keçmiş qara irtica qüvvətindən başqa bir şey deyildirlər. Yalnız Çin deyil, Hindistan hərəkatı dəxi artıq Buxarini cəzb edə bilmir. Dünya müharibəsi əsnasında inkişaf edən Hindistan sənayesi xatiri sayılan yerli burjua sinfi yaratmışdır. Bu burjua ibtidada milli- istiqlal ardınca gedərək milli vəhdət şüarını işə salmış və Hindistan üsyançılarına yaxşı yardım etmişdir. Çin hadisələrindən dərs alan İngiltərə imperializmi isə tədbirli davranmış, qüvvət peyda edən Hindistan fabrikaçılarına qarşı silahlı bir tövrlə (yanaşaraq özləri ilə anlaşma üsulunu lazım bilmiş, İngiltərə əmtəəsinə Hindistan əmtəəsi ilə rəqabətlə üstünlük verən bəzi rüsumların ləğvi kimi tədbirlərlə yeni Hindistan burjuaziyasının könlünü almış, onu ifrat hərəkətlərə qapılmaqdan mühafizə etmişdir. Belə ki, indi İngiltərə imperialistləri ilə etilafa girən Hindistan burjuaziyası artıq “Moskva agentləri” ilə mücadiləni düşünür, hal və xasiyyəti bəlli olan əsil sahibi İngiltərəni hər halda “vəziyyəti məchul” yenisindən üstün tutur”. Bu vəziyyət qarşısında Buxarin təbii ki, baş sındırır və bu nəticəyə gəlir ki, “Bizim üçün artıq Çində olduğu kimi Qomindan firqəsi kimi bir firqəyə daxil olaraq uzun bir zaman üçün Hindistan millətçiləri ilə bir təmərküzdə olmaq ehtimalı qətiyyən qalmamışdır. Çünki, deyir, burada ta başdan bizə düşəcək vəzifə Hindistan burjuaziyasını sadə tənqid deyil, onun hərəkətlərini ifşa etməkdən ibarət olacaqdır. Çünki bu burjuaziya - Buxarin söyləyir: - Leninin qoyduğu şərtlərə əməl etməyir. Əvvəla ingilis imperialistləri ilə davamlı mücadiləyə hazır deyil və ikincisi kommunistlərə qarşı fəal bir mücadilədə olaraq möhtac olduqları miqyasda özlərinə hürriyyət verməyir”. Çin təcrübəsindən sonra Hindistandan da qorxmağa başlayan Buxarİn “Misir, İran və bu qəbildən digər bir məmləkəti dəxi alırsaq buradakı obyektiv şəraiti diqqətlə təqib etmək məcburiyyətindəyik” - deyir. Çünki “bunların hər birində özlərinə məxsus xüsusiyyətlər vardır ki, onların tədqiqi bizi özlərinə qarşı ümumi müstəmləkə siyasətinin zəruriliyindən qeyri bir sıra tədbirlər qəbuluna məcbur edir”. Çin hadisəsindən Buxarin təmsil etdiyi Rusiya Kommunist Firqəsi və III İnternasional naminə, müəyyən hissələr götürdüyü kimi, açdıqları şanlı mübarizədə kommunist inqilabı kimi xülyalar önündə deyil, milli vəhdət, milli istiqlal və milli demokratiya kimi həqiqətlər ardınca gedən Şərq milliyyətpərvərləri üçün də alınacaq çpx mühüm bir hissə vardır ki, bu da dostluq maskası altında hərəkət edən Moskva agentlərini gözdən buraxmamaqdır.
Kursiv bizimdir.
Yüklə 0,63 Mb. Dostları ilə paylaş:
|