Azərbaycan Hüquqçular Assosiasiyası azərbaycan respublikasinin
Yüklə 3,88 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Maddə 443. Xarici şəxslərin iştirakı ilə olan işlər üzrə Azərbaycan Respublikası məhkəmələrinin səlahiyyəti
bilər. Məsələn, Fransa, İtaliya, Almaniya, Rusiya həmçinin Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyində tam və komandit ortaqhğı hüquqi şəxs sayılır və prosessual hüquq və fəaliyyət qabiliyyətinə malikdirlər. ABŞ və İngiltərə kimi dövlətlərdə həmin təşkilatlar hüquqi şəxs sayılmırlar, lakin firma adından i.stifadə edirlər, müstəqil əqdlər bağlayırlar, məhkəmədə öz işlərini aparırlar və s. 3.
Məhkəmələrdə işlərə baxılarkən hüquqi maraqlı şəxs qismində beynəbcalq təşkilatlar da çıxış edə bilərlər. Belə təşkilatların hüquqi statusu beynəlxalq müqavilələrlə və ya Azərbaycan Respublikasmın bağladığı beynəlxalq sazişlərlə müəyyən olunur. Hüquqi şəxs statusuna malİk beynəlxalq təşkilatlar sırasına bir çox təşkilatlar, o cümlədən dövlətlərarası patent təşkilatı, dövlətlərarası bank təşkilatı, iqtisadi əməkdaşlıq və inkişaf təşkilatı və s. aid edilə bilər. Ayrı-ayrı ölkələrin ərazisində mülkiyyətinə əmlak əldə edən, ondan istifadə edən, əqdlər bağlayan beynəlxalq təşkilatlar milli qanunlara tabe deyillər, onlar məhkəməyə cavabdeh qismində cəlb edilə bilməzlər, onlarm əmlakma tələb yönəldilə bilməz və s. Başqa sözlə, dövlətlərarası beynəlxalq təşkilatlar mülki-hüquqi münasibətlərində beynəbcalq immunitetdən - üstün güzəşt hüquqlarmdan istifadə edirlər. Onlann bu hüququ bir qayda olaraq beynəlxalq müqavilələrdən irəli gəlir və təsis sənədlərində (nizamnamələrində) əks etdirilir. Dövlətlərarası təşkilatlara beynəlxalq immunitet hüququnun verilməsi müxtəlif dövlətlərin ərazisində onlara beynəlxalq xarakterli səlahiyyətlərin həyata keçirilməsində yerli hüquq normalarmdan asılı olmamaq və beynəlxalq müqaviləyə uyğun müstəqil fəaliyyət göstərmək kimi üstünlüklər verir. Beynəbcalq təşkilatlara immunitet hüququnun verilməsi BMT-nin Nizamnaməsinin 104 və 105-ci maddələrində nəzərdə tutulub. Təcrübədə beynəlxalq təşkilatlar yaranmış mübahisələrə yerlİ (milli) məhkəmələrdə deyil, beynəlxalq arbitraj məhkəmələrində baxılmasına üstünlük verirlər. Dövlətlərarası beynəlxalq təşkilatların prosessual hüquq və fəaliyyət qabiliyyəti, beynəlxalq müqavilə, onlann təsis sənədləri və sazişlərlə müəyyən edilir.
511
olduqda: 443.0. 6. əmlaka vurulan ziyanın ödənilməsi işlərində ziyanın ödənilməsi haqqında tələ- hin verilməsi üçün əsas olan hərəkət və ya digər hal Azərbaycan Respublikasının ərazisində baş verdikdə; 443.0. 7. iddia icrası tamamilə və ya qismən Azərbaycan Respublikasının ərazisində həyata keçirilməli olan və ya həyata keçirilmiş müqavilədən irəli gəldikdə; 443.0. 8. iddia Azərbaycan Respublikasının ərazisində baş vermiş əsassız varlanmadan irəli gəldikdə: 443.0. 9. nikahın pozulması işlərində iddiaçı Azərbaycan Respuhlika.stnda yaşayış yerinə malik olduqda və ya or-arvaddan heç olmazsa biri Azərbaycan Respublikasının vətəndaşı olduqda; 443.0. J 0. şərəjın, ləyaqətin və işgüzar nüfuzun müdafiəsi işlərində iddiaçı Azərbaycan Respublikasında yaşayış yerinə malik olduqda; 443.0. l i. vəsiyyət edənin ölən vaxt yaşayış yeri, gəldiyi yer Azərbaycan Respublikasında olarsa və yaxud vəsiyyət edənin əmlakı Azərbaycan Respublikasında olduqda, vərəsəlik işləri. 1.
Xarici şəxslərin iştirak etdiyi mübahisələrin məhkəmə aidiyyətinin qanunvericilikdə dəqiq müəyyən edilməsi zəruridir. Belə mübahisələrin məhkəmə aidiyyəti müəyyən edilərkən MPM-in ümumi hissəsində məhkəmə aidiyyəti ilə bağlı nəzərdə tutulan normaların tələblərinə istinad edilməsi və bu normaların xarici ünsürlərin iştirak etdiyi mübahisələrə uyğunlaşdın İması şərh edilən maddənin üstünlüklərindən biridir. Xarici ünsürlərin iştirak etdiyi mübahisələrin məhkəmə aidiyyətində müxtəlif meyarlar əsas götürülür. Bu meyarlar sırasma: -
vətəndaşlıq (nikahın pozulması işlərində ər-arvadm birinin mütləq Azərbaycan Respublikasının vətəndaşı olması), tərəflərin olduğu yer (birgə iddiaçı və ya bİrgə ca- vabdehlərdən birinin Azərbaycan Respublikasında yaşayış yeri olması; -
aliment alınması və atalığın müəyyən edilməsi İşlərində iddiaçmm Azərbaycan Respublikasın m ərazisində yaşayış yerinə malik olması; -
əlaqədar ziyanın ödənilməsinə dair işlərdə zİyan Azərbaycan Respublikasının ərazisində vurulması və ya (seçmə aidiyyət) iddiaçmm Azərbaycan Respublikası- nm ərazisində yaşayış yerinə malik olması; -
şərəfin, ləyaqətin və işgüzar nüfuzun müdafiəsi işlərində iddiaçmm Azərbaycan Respublİkasmda yaşayış yerinə malik olması), əmlakın Azərbaycan Respublikasının ərazisində mövcudluğu (xarici şəxslərin idarəçilik orqanmın, filialın və ya nümayəndəliyin Azərbaycan Re.spublikasmm ərazisində olması; -
-
ziyanın Azərbaycan Respublikasının ərazisində vurulması; -
iddianm Azərbaycan Respublikasının ərazisində baş vermiş əsassız varlanmadan irəli gəlməsi; -
vəsiyyət edənin ölən vaxt yaşayış yerinin, gəldiyi yerin Azərbaycan Respublikasında olması və yaxud (seçmə aidiyyət) vəsiyyət edənin əmlakmm Azərbaycan Respublikasmm ərazisində olması), hərəkətin və ya icranın Azərbaycan Respublika- 512
Yüklə 3,88 Mb. Dostları ilə paylaş:
|