Azərbaycan Hüquqçular Assosiasiyası azərbaycan respublikasinin
Yüklə 3,88 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Maddə 78. Sübutlarm təqdim edilməsi və tələb olunması
Sübutetmə yükündən azad etməyə yalnız MPM-in 82-ci maddəsində göstərilən hallarda yol verilir. 6.
məhkəməyə sübutlarm yerləşdiyi yer barədə bilgi verilməsi, sübutlarm araşdırılmasında iştirak etməklə işdə olan sübutlarla tanış olmaq yolu ilə yerinə yetirilir. Əvvəlki MPM-dən ferqli olaraq, yenİ MPM məhkəməyə iş iştirakçılarmm vəsatətləri olmadan öz təşəbbüsü ilə sübutlar toplamaq hüququ vermir və sübutlarm toplanması və verilməsi yükünü bütünlüklə sübutetmə yükünü daşıyan iş iştirakçılarının üzərinə qoyur. Yeni müUci prosessual qanunvericilikdəki bu yenilik məhkəmə icraatının Konstitusiyanın 127-ci maddəsinin IV, VII hissələri və MPM-in 9-cu maddəsi ilə müəyyən olunmuş çəkişmə və tərəflərin bərabərliyi əsasmda həyata keçirilməsi prinsiplərindən doğur. Lakin qanunvericilikdəki bu dəyişikliyin mülki prosesin «formal gerçəklik» prinsipi əsasmda keçirilməsinə gətirib çıxarmamasmdan ötrü, MPM məhkəmənin üzərinə bir sıra vəzifələr qoyur. Məhkəmə tərəflərin tələb və etirazlarmı əsaslandıran halları, işin düzgün həllindən ötrü önəmli olan başqa hallan, yəni sübutetmə predmetini bəlli edir, işdə olan sübutlar əsasmda İşə baxmaq mümkün olmadıqda, tərəflərə gərəkli əlavə sübutlar verməyi etməyi təklif cdİr. Məhkəmə işin faktiki hallarının hüquqi əhəmiyyətini dəyərləndirməli və uyğun tərəfə bu halları isbat etmək yükünü daşımalı olduğunu anlatmahdu'. Məhkəmə iş üçün hüquqi Önəmi olan faktlarm tam dairəsini bəlli etməlidir. Tərəflər qanunu bilməməkdən və s. səbəbdən bu faktlara söykənmədikləri halda məhkəmə bunu tərəflərlə götür-qoy etməlidir. Məhkəmə işdə olan sübutlarm işə baxmaq üçün yctərsİzliyi düşüncəsinə gəldiyi bütün hallarda sübutetmə yükünü daşıyan tərəfə uyğun sübutları verməyi təklif etməli, sübutlarm verilməməsinin və ya gec verilməsinin nəticələrini ona anlatmalıdır. Maddə 78. Sübutlarm təqdim edilməsi və tələb olunması 78.1. Sübutlar işdə iştirak edən şəxslər tərəfindən birinci instansiya məhkəməsinə təqdim edilir. 78.2. İşdə iştirak edən şəxsin və İştirak etməyən şə.xsİərdən və ya orqanlardan onlarda olan gərəkli sübutları müstəqil əldə etmək imkanı olmadıqda, o, həmin sübutları tələb etmək barədə vəsatətlə məhkəməyə müraciət edə bilər. Vəsatətdə bu sübutlarla iş üçün əhəmiyyətli olan hansı halların müəyyən edilməsi, sübutların əlamətləri və olduğu yer göstərilməlidir. Gərəkli olan hallarda məhkəmə işdə iştirak edən sübutun əldə edilməsi üçün sənəd verə bilər. Məhkəmənin tələb etdiyi sübutu onda olan şəxs bilavasitə məhkəməyə göndərir, yaxud məhkəməyə çatdırmaq üçün .sorğunu təqdim edən şəxsə verir. 78.3. Sübut tələb olunan şəxsin həmin .sübutu təqdim etmək imkanı olmadıqda və ya onu məhkəmənin müəyyən etdiyi vaxtda təqdim edə bilmədikdə, o, səbəblərini göstərməklə şorunu aldıqdan 5 gün müddətində bu barədə məhkəməyə məlumat verməlidir. 78.4. Tələb olunan sübutu təqdim etmək vəzifəsi məhkəmə tərəfindən üzrsüz hesab edilən səbəblərə görə yerinə yetirilmədikdə sübutlar onda olan şəxs qanunvericiliklə müəyyən olunmuş minimum əmək haqqı məbləğinin 200 mislinədək miqdarında cərimə olunur. 78.5.Cərimənin qoyulması tələb olunan sübuta malik şəxsi həmin sübutu məhkəməyə təqdim etmə vəzifəsindən azad etmir. 105
1.
Sübutları məhkəməyu yalnız iş iştirakçıları verirlər. Hər hansı başqa şəxsin mohkoməyə verdiyi sübutlar yalnız o halda sübut kimİ götürülə bilər ki, iş iştirakçılarından biri onun götürülməsini istəsin. Sübutetmə yükünü daşıyan iş İştirakçıları qanunun yol verdiyi bütün imkanlardan yararlanmaqla, eləcə də gərək olduqda MPM-də göstərilən qaydada məhkəmənin yardımı ilə, bütün gərokli sübutları əldə etməli və gecikmədən birinci instansiya məhkəməsinə verməlidirlər. İş iştirakçılarınm işin düzgün həlli üçün önəmli olan yeni sübutları apellyasiya məhkəməsinə vermək hüquqları da var. Lakin MPM-in 371-ci maddəsinə görə, apellyasiya instansiyası məhkəməsi tərəfin birinci instansiya məhkəməsinə verə bilmədiyi sübutları üzrlü səbəb olmadan gecikmiş və ya apellyasiya prosesini ləngitməyə yönəlmiş və yaxud kobud səhlənkarlığa görə verilməmiş sayarsa, onları götürməyə bilər. Apellyasiya instansiyasında tərəflər yalnız o sübutlarm araşdınimasını, o cümlədən əlavə şahidlərin çağırılması və dindirilməsini tələb edə bilərlər ki, birinci instansiya məhkəməsi həmin sübutları araşdırmaqdan boyun qaçırmış olsun. Apellyasiya məhkəməsi yeni sübutun birinci instansiya məhkəməsinə verilməsini mümkünsüz saydıqda onu götürür (MPM, 380-ci maddə). Qanuni qüvvəyə minmiş məhkəmə aktlarma yeni açılmış hallar üzrə baxılması üçün əsaslardan biri məhkəmə aktı çıxarıldıqdan sonra işə baxılarkən bəlli olmayan həlledici sübutun aşkar olunmasıdır. Məhkəmə aktlarma yeni açılmış hallar üzrə baxan Azərbaycan Respublikası Ali Məhkəməsinin Plenumuna yalnız belə sübutlar verilə bilər. Sübutlar məhkəmə icraatınm istənilən mərhələsində, məhkəmə qəmamə çıxarmaq üçün müşavirə otağına gedənə qədər verilə bİlər. İddiaçmm sübut vermədiyini əsas gətirilməklə iddia ərizəsini götürməkdən boyun qaçırmaq olmaz. Bİrİncİ instansiya məhkəməsi iş iştirakçılannm yeni sübut vermək üçün işi sonraya saxlamaq barədə vəsatətlərini, bu, işin baxılmasmı yubadırsa və tərəflər işə baxılana qədər həmin sü- butlan kobud səhlənkarlıqları üzündən məhkəməyə verməyiblərsə, gecikmiş saya və belə sübutu götürməyə bİlər (MPM, 184.3-cü maddə). 2.
yararlanmaqla sübutların toplanması sahəsində işlər görə bilər; iş iştirakçılarınm vəsatəti əsasında İş iştirakçısı olan və ya olmayan şəxslərdən onlarda olan maddi və ya yazılı sübutları istəmək; İşə baxılmasına hazırlıq mərhələsində və ya işə baxılması mərhələsində ekspertiza təyin etmək (MPM, 98, 99 və 102-ci maddələr); sübutları olduğu və ya saxlandığı yerdə gözdən keçirmək və ya araşdırmaq (MPM, 79-cu maddə); məhkəmə tapşırıqları vermək (MPM, 83-cü maddə).
3.
İş üçün önəmli sübutları özləri əldə etmək imkanlan olmadıqda, iş iştirakçıları həmin sübutları istəyib almaq barədə məhkəməyə vəsatət verə bilərlər. Bu zaman şəxsin istədiyi sübutun daşıdığı bilgilərin məhkəməyə verilməsi yükünün elə onun üzərinə düşüb-düşmədiyi əhəmiyyətli deyil. 4.
Bu vəsatət yazılı və ya şifahi ola bilər. Vəsatət işin məhkəmədə baxılmağa hazırlanması və ya məhkəmə baxışının gedişində verilə bilər. Bu vəsatət məhkəmə tap- 106
Yüklə 3,88 Mb. Dostları ilə paylaş:
|