olunann sənədlər, MEK-ə daxil olan unikal nüsxələr, oxu zalına sifariş verilən
unikal nüsxələr, kolleksiyalar, yubileyi keçirilən mütəfəkkirlərin əsərləri, tək
nüsxədə olan və MEK ərazisindən rəsmi qurumların sorğusuna əsasən çıxarılan
sənədlər), müəllif müqaviləsinə əsasən əldə etdiyimiz rəqəmsal əsərlər,
Azərbaycanda ən qədim kitabların kolleksiyası, MEK saytı, MEK Facebook,
Twitter, başqa sosial şəbəkə və kanalların səhifəsi, eləcə də MEK-in abunə olduğu
xarici elektron resurslar aiddir. Elektron resurslara MEK oxu zallarından çıxış
təmin olunub.
Elektron kargüzarlıq qaydaları tətbiq olunmuşdur.
Beləliklə, Mərkəzi Elmi Kitabxana 2016-cı ildə öhdəsinə düşən vəzifələri tam
şəkildə icra etmiş, yeni təşəbbüslər reallaşdırmış, mühüm nəticələr əldə etmişdir.
MEK inkişafının “A” mərhələsində kitab fondlarını əhəmiyyətli dərəcədə
zənginləşdirdi və mübadilə etdi. Müəllif və nəşriyyatlar tərəfindən MEK-ə
məcburi nüsxələrin təqdim olunmasını sürətləndirmək və həcmini artırmaq
məqsədilə nəşriyyatlara “Nəşriyyat işi haqqında” Qanundan çıxarış məzmunlu
məktublar göndərildi və danışıqlar aparıldı. Nəticədə məcburi nüsxələrin
kitabxanaya daxil olması əhəmiyyətli dərəcədə artdı. Düzgün qurulmuş ictimai
əlaqələrə görə MEK-ə hədiyyə olunan ayrı-ayrı kitabların və kolleksiyaların sayı
artıb, daxil olan ədəbiyyat təhvil-təslim aktları ilə sənədləşdirilir və dövri
hesabatlara daxil edilir. Şəxsiyyət vəsiqəsi ilə elektron qeydiyyatdan keçmiş
oxucuların sayı 2816-ya çatdı.Elektron kartlar vasitəsilə oxucular məlumat
bazasında bütün sənəd sorğusu gedişatları haqqında məlumatlarla təchiz
olundu.
MEK inkişafının “B” mərhələsi: yeni xidmətlər və ictimai əlaqələr sistemi
quruldu, fondlar daxilində kolleksiyaların sayı və onların MEK istifadəçiləri və
potensial oxucuları üçün əlçatanlığı artdı (müəlliflər üzrə - Georq Hazai, Mirzə
İbrahimov, Mikayıl Useynov, Yevgeniy Belyayev, Abbas Zamanov, Yevgeniy
Paxomov, Yevgeniy Bertels, Zahid Hüseynzadə və ya müxtəlif meyarlar üzrə -
“MEK-də mühafizə olunan 17 ən qədim kitab”, “MEK istifadəçiləri tərəfindən
ən çox sorğulanan kitab”, “Ay ərzində MEK-ə daxil olan yeni sənədlər”,
“AMEA Naxçıvan bölməsi kolleksiyası”, “Qərbi Avropa ədəbiyyatı inciləri”,
“Azərbaycan elm və mədəniyyətinin Azərbaycan diplomatiyası tərəfindən xaricdə
təbliği”, “Oxucular tərəfindən tövsiyə olunan ədəbiyyat”, “Ziyalılar tərəfindən
mütaliəsi tövsiyə olunan elmi və bədii ədəbiyyat” və s.). Bilavasitə MEK
tərəfindən yaradılmış və MEK-in abunə olduğu e-resurslara geniş çıxış verildi.
“A” və “B” mərhələləri hazırlıq mərhələləridi.
MEK inkişafının “C” mərhələsi: Vikipediyada elmi əsaslı məqalələrin
yerləşdirilməsi, MRY-ın elmi-intellektual layının yaradılması, oxucuların MEK
həyatında və Fondların formalaşdırılması, eləcə də elmi müzakirə
platformalarının mövzularının formalaşmasında yaxından iştirak etməsi.
ÇƏTİNLİKLƏR
Bütün müəssisələrdə olduğu kimi, MEK-in istifadəyə verilmiş binasının
sahəsinə (24.080 kv/m) mütənasib çoxsaylı havalandırma, elektrik, suaxıtma
problemlərinin mövcudluğu; büdcə vəsaitinin kifayət etməməsi; kitabxana
işçilərinin maaşının ümumi səviyyəsinin aşağı olması; təşkilatlar arasında
əlaqələndirmə və məlumatlandırmanın, eləcə də e-resurslardan istifadənin
zəifliyi; müasir kitabxana-informasiya sisteminə inteqrasiya olunmaq üçün
proqram təminatı, lisenziyalarının və zəruri avadanlıqların alınması üçün
büdcədə vəsaitin kifayət etməməsi.
“Borclu oxucuların veto siyahısı”nın və müvafiq prosedurların olmasına
baxmayaraq, istifadəçilər tərəfindən 2014-cü ilə qədər AMEA əməkdaşları
və AMEA ilə əlaqəli strukturlar tərəfindən götürülmüş əksər sənədlərin heç
də hamısı kitabxanaya təhvil verilməmişdir. Bu, öz növbəsində
cavablandırılmamış kitab və jurnal sorğuların siyahısını açıq saxlayır.
Vikipediya üzrə təlimdən sonra iştirakçıların Vikipediyadakı istifadəçi
adlarını (hesab ünvanları) dəyişməsi, öz istifadəçi səhifəsini silməsi və
yaxud Vikipediyadakı “Fəaliyyətim” bölməsində yaratdığı məqalələrin
adlarını qeyd etməməsi səbəbindən hər iştirakçının fəaliyyətini qeydə almaq
və təlimlərin effektivliyini tam şəkildə nəzarətdə saxlamağa imkan vermir.
TƏKLİFLƏR:
1.
Azərbaycanda Milli Rəqəmsal Yaddaş Layihəsi çərçivəsində elmi tədqiqat
işlərinin vahid elektron “Elmi-intellektual baza”sının formalaşdırılması və
mövcud elmi informasiyanın mübadiləsini təmin etmək məqsədilə,
Azərbaycanın Milli Rəqəmsal Yaddaş bazasının AMEA Mərkəzi Elmi
Kitabxanasında formalaşdırılıb yerləşdirilməsini və kitabxanada vahid
elektron idarəedilmə sisteminin qurulmasını nəzərə alaraq Vahid elekron
qeydiyyat sistemi AMEA elmi müəssisə və təşkilatlarının kitabxanalarına
tətbiq edilməsi, AMEA müəssisə və təşkilatlarının Elmi İnformasiya
şöbələrinə, məqalələrin və elmi əsərlərin elektron formatda MEK-ə təqdim
olunmasını təmin edilməsi, dissertasiyanın Ali Attestasiya Komissiyasına
təqdim olunmaq üçün hazırlanmış versiyasının və avtoreferatın elektron
formatının MEK-ə təqdim olunması məqsədilə Sərəncam verilsin.
2.
Mərkəzi Elmi Kitabxananın binasının təmir-bərpa işlərinə əlavə vəsait
ayrılsın.
3.
AMEA əməkdaşlarının və magistrantlarının oxucu kartlarının alınması və
illik abunə haqqının ödənilməsi üçün mərkəzləşdirilmiş şəkildə institut və
təşkilat büdcələrindən MEK-ə vəsait köçürülsün.
4.
Mərkəzi Elmi Kitabxananın respublika miqyaslı yeganə elmi kitabxana
olmasını, kitabxananın fəaliyyətinin ictimai əhəmiyyətini və kitabxana-
informasiya sistemində islahatlar aparmasını nəzərə alaraq Azərbaycan
Respublikası Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi qarşısında Mərkəzi Elmi
Kitabxanaya “Milli” statusun verilməsi üçün vəsatət qaldırılsın.