Azərbaycan miLLİ elmlər akademiyasi folklor institutu dəDƏ qorqud elmi-ədəbi toplu
Yüklə 6,58 Kb. Pdf görüntüsü
|
haqqında bitkin, tamamlanmış, bütöv bir baxışlar sisteminin yaranması ilə nəticələnmişdir. Ancaq bununla belə Kamran Əliyev qeyd edirdi ki, romantizmin aktu- al problemləri çoxdur. Bu problemlər içərisində kifayət qədər öy rə nil mə - miş məsələlərdən biri də romantiklərin folklorla əlaqəsidir. Bu na görə də müəllif bu problemə ayrıca bir monoqrafiya – “Romantizm və folklor” kimi dəyərli bir tədqiqat əsəri həsr etmişdir. “Romantizm və folklor” mo - noqrafiyasında professor Kamran Əliyev romantizmi bütöv bir sistem kimi götürərək, onu Azərbaycan folkloru ilə müqayisədə öyrənmişdir. Müəllifin fikrincə, romantiklərin folklorşünaslıq görüşlərinə ötəri bir gö - rüşlər kimi baxmaq kökündən səhv olardı. Kamran Əliyev apardığı təd qi - qatlar nəticəsində bu qənaətə gəlir ki, XX əsr Azərbaycan romantikləri folklora münasibətdə də elə əsl romantiklər olmuşlar. Azərbaycan romantiklərinin folklorşünaslıq görüşlərini səciyyəvi fakt - lar əsasında nəzərdən keçirən müəllif onların aktuallıq dərəcəsinə də to- xunaraq yazmışdır: “...XX əsr Azərbaycan romantiklərinin estetik ba xış - ları, o cümlədən folklora dair düşüncələri müasir dövrümüzün folklorşü- naslıq nailiyyətlərindən heç də geri qalmır, əksinə, bugünkü elmi fikirdə onlardan bəhrələnmək faydalı olardı”. Qətiyyətlə demək olar ki, “Romantizm və folklor” monoqrafiyası Azər - baycan folklorşünaslığının və ümumfiloloji düşüncəsinin aktual problemi - nə həsr olunmuş çox qiymətli tədqiqat əsəri olmaqla yanaşı, həm də bü töv - lükdə Azərbaycan folklorşünaslığının nailiyyətidir. Azərbaycan ədəbiyyatının ən yaxşı, ən mütərəqqi ənənələrini davam və inkişaf etdirən, onu daha da zənginləşdirən qüdrətli söz ustası Hüseyn Cavid öz dərin məzmunlu əsərləri ilə Azərbaycanda milli şüurun inkişafı- na çox mühüm xidmət göstərmişdir. Dahi sənətkarın yaradıcılığındakı ro - mantik əhvali-ruhiyyə, hər şeydən əvvəl, türk millətinin gələcəyinə olan sonsuz inamdan qaynaqlanırdı. Mütəfəkkir şair, görkəmli dramaturq H. Cavid Azərbaycan ədəbiyyatı tarixində orijinal yaradıcılığı olan ədəbi simalardan biridir. Çoxəsrlik Azərbaycan ədəbiyyatının XX əsr Azərbaycan romantizmi daha çox Hü - seyn Cavidin adı ilə bağlıdır.Onun “Şeyx Sənan”,“İblis”, “Xəyyam”, “Sə - yavuş” və s. bu kimi əsərləri Azərbaycan dramaturgiyasında romantiz min bütün problematikliyi, ideya və məzmun xüsusiyyətləri ilə təzahür et diyi əsərlərdəndir. Öz yaradıcılığı ilə H.Cavid Azərbaycan drama tur gi ya sının mövzu sərhədlərini müxtəlif istiqamətlərdə geniş lən dirmiş, onu insani, humanist, nəcib və bəşəri ideyalarla daha da zənginləşdirmişdir. Onun öl - məz əsərləri XX əsr Azərbaycan ədəbiyyatının mürəkkəb, çoxşaxəli və zəngin mühitində öz səsi və nəfəsi ilə seçilən mühüm bir ədəbi hadisə kimi bu gün də öz məna və əhəmiyyətini saxlamaqdadır. 2013/ I 151 Hüseyn Cavidin zəngin və parlaq yaradıcılığı, qeyri-adi istedadı və na - kam taleyi daim böyük maraq doğurub. Bəlkə də, Azərbaycan ədəbiy-ya - tında xüsusi tədqiqata, geniş təbliğə Hüseyn Cavid qədər ehtiyacı olan ikinci bir yazıçı yoxdur. Bununla bağlı professor Yaşar Qarayevin fikrini yada salmaq yerinə düşər: «Bu gün belə obyektiv aynada, tarixi və elmi hə qiqət güzgüsündə yenidən görünməyə Hüseyn Cavid qədər ehtiyacı olan ikinci böyük ədəbi simamız bəlkə də yoxdur». Görünür, məhz bütün bunlara görə də professor Kamran Əliyevin dörd monoqrafiyası – “Hüseyn Cavidin şəxsiyyəti və poetikası” (Bakı, 1997), “Mirzə Fətəlidən Hüseyn Cavidə qədər” (Bakı, 1998), “Cavid möcüzəsi” (Bakı, 2002), və “Hüseyn Cavid” (Bakı, 2008) monoqrafiyaları Azərbay - can dramaturgiyasında orijinal dəsti-xətti olan bir dramaturq, qüvvətli bir faciənəvis, mənzum və romantik dramın yaradıcısı kimi unikal və şərəfli bir yer tutan H.Cavidin həyat və yaradıcılığına həsr edilmişdir. Kamran Əliyev bu monoqrafiyalarda H.Cavidin həyatının ayrı-ayrı məqamlarını, onun zəngin və parlaq yaradıcılığını və demək olar ki, bütün əsərlərini təhlil etmiş, hətta aydın və hərtərəfli başa düşülsün deyə müəllifin əsərlə - rinin qısa məzmununu da oxuculara təqdim etmişdir. Bu baxımdan, professor Kamran Əliyev H.Cavidə həsr edilən mono- qrafiyalarında Cavid yaradıcılığında ümumbəşəri problemlərin qoyuluşu, onların təhlili, tədqiqi və həlli yollarının göstərilməsi baxımından orijinal və təqdirediləndir. Müəllifin ayrı-ayrı mövzulara Azərbaycançılıq, bü töv - lükdə “Böyük Turançılıq” ideologiyası zəminində yanaşma prinsip ləri əsasında münasibət bildirməsi isə H.Cavidə həsr edilən tədqiqatların leyt- motivi, ana xətti kimi qiymətləndirilə bilər. Hər bir xalqın mövcudluğunun əsas göstəricisi olan milli-mənəvi də - yərlər, fikrimizcə, onun ən qiymətli sərvətidir. Hər bir xalq özünəməxsus, spesifik milli mənəvi dəyərlər sisteminə malikdir. Qlobal mənada bu mil - li-mənəvi dəyərlər hər bir xalqın, o cümlədən bizim xalqımızın da ta-rixi, dili, dini, adət-ənənələri, mentaliteti, mədəniyyəti, ədəbiyyat və incəsənə- tidir. Lokal anlamda isə milli-mənəvi dəyərlər keçmişə, xələflərə, ağ saq - qala, böyük-kiçiyə ehtiram, öz milli “mən”ini yaşatmaq və ona hörmət et - mək deməkdir. Bu mənada Kamran Əliyevin “Abbas Zamanov olmasaydı”(Bakı, 2011) monoqrafiyası bir növ mil - li-mənəvi dəyərlər sisteminə, konkret olaraq onun daşıyıcılarından biri olan böyük bir ZİYALIYA, dünyaca tanınmış bir ALİMƏ, nəhayət, sözün hər mənasında böyük hərflərlə yazılan bir İNSANA- BÖYÜK ŞƏX SİY - YƏT Abbas Zamanova həsr edilmişdir. ...İllər öncədən - orta məktəb illərindən qiyabi tanıdığım, yazdığı əsər- lərin sanbalından və dəyərindən nəzərimdə böyük, nəhəng bir insan tə səv - vür etdiyim professor Abbas Zamanovu Azərbaycan Dövlət Univer si te ti - 2013/ I 152 Yüklə 6,58 Kb. Dostları ilə paylaş:
|