Folklorşünas təqvimi
KAMRAN ƏLİYEV – 60
ƏSRİN BEŞDƏ ÜÇÜ
İctimai-siyasi arenada, sənət aləmində, eləcə də
elm, təhsil sahəsində tanınmış yaradıcı insanların iste -
dadı, yaradıcılığı, elmi səviyyəsi və dün ya görüşü hə -
mişə cəmiyyətdə diqqət mərkəzində olub. Belə insan-
ların həyatı, xarakteri, şəxsiyyət kimi bütövlüyü, on -
ların insani xüsusiyyətləri, həm də müasirlərinin onlar
barəsində fikirləri tədqiqatçılar, eləcə də sadə insanlar
üçün həmişə maraq kəsb edib. Heç kəsə sirr deyil ki,
belə tanınmışların arasında elələri olub ki, onların yaradıcılığı insanlığını
üstələyib, ya da insanlığı yaradıcılığından önə keçib. Çox az tanınmışlar
olub ki, yaradıcılığı ilə insanlığı üst-üstə düşsün. On iki ilə yaxın şəxsən
tanıdığım professor Kamran Əliyev məhz üçüncü qəbil insanlardan, yəni
yaradı cı lı ğı ilə insanlığı, şəxsiyyəti üst-üstə düşən nadir ziyalılarımızdan dır.
Kamran İmran oğlu Əliyev 1953-cü il mart ayının 5-də Naxçıvan MR
Şərur rayonunun Diyadin kəndində anadan olmuşdur. O, 1969-cu ildə orta
məktəbi, 1974-cü ildə isə Azərbaycan Dövlət Universitetinin filologiya
fakül təsini fərqlənmə diplomu ilə bitirmişdir. K.Əliyev 1976-1979-cu il -
lərdə Azərbaycan MEA-nın Nizami adına Ədəbiyyat İnstitutunun aspi-
ranturasında oxumuşdur. 1993-2001-ci illərdə ali məktəblərdə kafedra
müdiri, prorektor vəzifələrində çalışmış və mühazirələr demişdir.
K.Əliyev 1980-ci ildə 27 yaşında namizədlik, 1990-cı ildə 37 yaşında isə
doktorluq dissertasiyası müdafiə etmişdir.
Kamran Əliyev “XX əsr Azərbaycan romantiklərinin ədəbi-nəzəri gö -
rüşləri” (Bakı, 1985), ”Hüseyn Cavidin şəxsiyyəti və poetikası” (Bakı,
1997), ” Mirzə Fətəlidən Hüseyn Cavidə qədər” (Bakı, 1998), “Cavid
möcüzəsi” (Bakı, 2002), “Azərbaycan romantizminin poetikası” (Bakı,
2002), “Azərbaycan romantizminin nəzəriyyəsi” (Bakı, 2006), “Ro man -
tizm və folklor” (Bakı, Elm, 2006), “Hüseyn Cavid” ( Bakı, 2008), “Ab -
bas Zamanov olmasaydı” (Bakı, 2011) və s. kimi fundamental elmi əsər-
lərin və monoqrafiyaların, 200-dən artıq elmi və elmi-publisistik mə qa lə -
nin, o cümlədən “Yalquzaq”, “Zəli” və “Vağzal” kimi dəyərli po vest lərin
və “Sədərək döyüşləri” (1992) kimi publisistik kitabın müəllifidir.
Kamran Əliyev Naxçıvan Dövlət Universiteti nəzdində fəaliyyət gös -
tə rən Dissertasiya Şurasının, Folklor İnstitutunun Elmi Şurasının, Azər -
baycan Yazıçılar Birliyinin üzvüdür. Hal-hazırda Azərbaycan MEA Folk -
lor İnstitutunda “Folklor və yazılı ədəbiyyat” şöbəsinin müdiridir.
2013/
I
149
Professor K.Əliyev Azərbaycan filoloji elm tarixində xüsusi üslubu,
özünəməxsus dəst-xətti ilə tanınan, zəngin, hərtərəfli elmi təxəyyülə ma lik
olan, məşğul olduğu sahəni professional səviyyədə və dərindən bilən də -
yərli elm xadimlərimizdəndir. Uzun illər boyu tanıdığım bu alimdə ötən il -
lər ərzində əksər elm adamında müşahidə etmədiyim bir cəhəti özüm üçün
müəyyən etmişəm: orijinal və maraqlı düşüncə sahibi olan Kamran Əliyev
nədən yazırsa yazsın – istər şifahi xalq ədəbiyyatından olsun, istər yazılı
ədəbiyyatdan, fərqi yoxdur, – yazılarında hökmən bir yenilik, bir novator-
luq, yeni bir söz, fikir deməyə meyllilik hiss olunur. K.Əliyevin ədəbiyyat
tariximizin müxtəlif, eyni zamanda az öyrənilmiş sahələrinə marağı hər
zaman ciddi səciyyə daşımışdır. O, həmişə aktual olan elmi məsələlər
barəsində vaxtında və eyni zamanda orijinal fikirlər, mü la hi zə lər söyləmək
xüsusiyyəti ilə də həmişə diqqət mərkəzində olmağı bacarmışdır.
Kamran Əliyev, əsasən, romantizm problemlərinə həsr olunmuş qiy -
mətli tədqiqatları, eləcə də yazılı ədəbiyyatla folklorun qarşılıqlı əla qə lə -
rinə həsr edilən dəyərli əsərləri ilə ədəbi ictimaiyyət arasında tanınır.
Professor K.Əliyevin “XX əsr Azərbaycan romantiklərinin ədəbi-nəzəri
görüşləri” (Bakı, 1985), “Azərbaycan romantizminin poetikası” (Bakı,
2002), “Azərbaycan romantizminin nəzəriyyəsi” (Bakı, 2006), “Ro man -
tizm və folklor” (Bakı, Elm, 2006) kimi monoqrafiyaları romantizm mə -
sələlərinə, yazılı ədəbiyyatla folklorun qarşılıqlı əlaqələrinə həsr edilən
dəyərli tədqiqatlardır. K.Əliyev bu monoqrafiyalarında XX əsr Azər bay -
can romantizminin ümumnəzəri mənzərəsini vermiş, o dövrün Azər bay -
can romantikləri olan Hüseyn Cavid, Məhəmməd Hadi, Abbas Səhhət,
Abdulla Şaiq kimi görkəmli sənətkarların ədəbi-nəzəri görüşlər sistemini
əhatəli və hərtərəfli şəkildə təhlil etmişdir. Kamran Əliyev vurğulamışdır
ki, bu sənətkarların ədəbiyyata baxışları dövrün ictimai-siyasi hadisələ ri -
nin, həmin dövrdə baş verən ədəbi-mədəni fəaliyyətin təsiri altında olsa
da, istiqamət baxımından bilavasitə romantizmin özü ilə, romantik metod
və romantik üslubla əlaqədar olmuşdur.
Alim həmçinin göstərmişdir ki, XX əsr Azərbaycan romantiklərinin
hər hansı bir məsələyə öz spesifik baxışları vardır. Bu baxışlar sistemi,
heç şübhəsiz, onların dünyagörüşündən və mənsub olduğu romantizm
ədəbi cərəyanından irəli gəlirdi.
Bu kitablarda müəllifin XX əsr Azərbaycan romantikləri olan Hüseyn
Cavid, Məhəmməd Hadi, Əli bəy Hüseynzadə, Abbas Səhhət, Abdulla
Şaiq və başqa ədiblərin əsərlərindəki romantizm problemlərinə həsr olun-
muş axtarışları öz əksini tapmışdır. Monoqrafiyalarda Kamran Əliyev
həm də XX əsr Azərbaycan romantizmini ayrı-ayrı sənətkarların ədəbi-
nəzəri görüşləri, o cümlədən həmin ədiblərin spesifik yaradıcılıq xüsusiy -
yətləri səviyyəsində tədqiq etmişdir. Bütün bunlar isə alimin romantizm
2013/
I
150
Dostları ilə paylaş: |